Familierecht
H1 Huwelijk en geregistreerd partnerschap
1.1Huwelijk
Art. 1:30 lid 1 BW -> huwelijk kan worden aangegaan door 2 (natuurlijke)
personen van gelijk of verschillend geslacht. Van hetzelfde geslacht is pas
mogelijk vanaf 1 april 2001. Dit is veranderd, omdat het tot dan toe is strijd was
met het gelijkheidsbeginsel (gelijke gevallen moeten gelijk behandeld worden)
en de Grondwet art. 1. Het verbod op discriminatie komt ook voort uit art. 14
EVRM.
Er zijn wel 2 verschillen tussen heteroseksuele en homoseksuele paren
1) Gevolgen ten aanzien van kinderen in het kader van het afstemmingsrecht
2) Internationale erkenning van het homohuwelijk (in landen waar dit
huwelijk niet erkend wordt, wordt het homopaar als ongehuwd
aangemerkt)
Art. 1:30 lid 2 BW -> wet erkent uitsluitend het burgerlijk huwelijk.
Huwelijksvoltrekking door een ambtenaar van de burgerlijke stand.
- Het is toegestaan om religieus te huwen maar dit geniet geen wettelijke
erkenning.
- Een huwelijk wordt in beginsel in het openbaar gesloten in het gemeentehuis,
met min 2 en max 4 meerderjarige getuigen aanwezig zijn (art. 1:63 BW).
- Sinds enige jaren ook mogelijk om de huwelijksvoltrekking op een andere
locatie te laten plaatsvinden
* locatie moet zich bevinden binnen de gemeentegrenzen
* vanwege het feit dat het huwelijk een openbare aangelegenheid is, moet
een ieder in de gelegenheid worden gesteld om de huwelijkssluiting bij te
wonen
* de locatie dient te voldoen aan geldende wet- en regelgeving ten aanzien
van brandveiligheid
* de locatie moet goed bereikbaar zijn en er dient voldoende
parkeergelegenheid te zijn
* er moet een voor iedereen toegankelijk toilet zijn
* de locatie moet beschikken over een kleedruimte net spiegel voor de
ambtenaar van de burgerlijke stand
* de eigenaar van de locatie moet uitdrukkelijke toestemming verlenen
,1.2 Vereisten om een huwelijk aan te gaan
De wet heeft een aantal vereisten om een huwelijk aan te kunnen gaan
1. Minimumleeftijd
Partners dienen 18 jaar of ouder te zijn (art. 1:31 lid 1 BW)
Uitzondering:
- meisje in verwachting of al een kind en beide partners min 16 jaar (art.
1:31 lid 2 BW)
- dispensatie verlenen wanneer er sprake is van gewichtige redenen (art.
1:31 lid 3 BW) -> jonger dan 16 maar ook 16 en 17, als het meisje
zwanger is en op wie art. 1:31 lid 2 BW niet van toepassing is
- ondanks deze regeling moet een minderjarigen toestemming hebben
van voogd/ouders toestemming hebben om te trouwen (art. 1:35 BW) >
toestemming niet verkregen, kan rechtbank op verzoek van minderjarige
vervangende toestemming verlenen (art. 1:36 BW)
Één van de belangrijkste gevolgen van het huwelijk voor minderjarigen is
dat ze uit hoofde van art. 1:233 BW meerderjarig zijn > volledig
handelingsbekwaam
2. Geen huwelijk mag worden aangegaan door iemand die lijdt aan een
geestelijke stoornis waardoor hij of zij niet in staat is de eigen wil te
bepalen of de betekenis van een gedane verklaring te begrijpen (art.
1:32 BW)
In de praktijk is het aan de ambtenaar van de burgerlijke stand die het
huwelijk voltrekt om te bepalen of er al dan niet sprake is van een
geestelijke stoornis
Is hij bekend of kenbaar mag de ambtenaar niet overgaan tot sluiting van
het huwelijk
Volgens art. 1:69 BW huwelijk nietig verklaard worden , kan verzocht
worden door de gehuwden zelf, hun ouders, overige personen die daarbij
een onmiddellijk rechtsbelang hebben en door het OM. Ook degene die al
eerder met 1 van de echtgenoten gehuwd was en van wie het huwelijk
nog in stand is, kan een verzoek doen tot nietigverklaring
Art. 1:70 – 1:75 BW gronden nietigverklaring > rechter kan huwelijk
uitsluitend nietig verklaren wanneer er sprake is van 1 van deze gronden
(art. 1:76 BW)
Een volwassene die lijdt aan een geestelijke stoornis kan onder curatele
worden gesteld (ook bijv. drank en drugsgebruik art. 1:378 BW) Curatele
is voor mensen die zelf niet (meer) in staat zijn om beslissingen te nemen
op persoonlijk en financieel niveau en is bedoeld als
beschermingsmaatregel. Onder curatele kun je zelf geen
rechtshandelingen meer verrichten; handelingsonbekwaam > curator
aangewezen (drank en drugs vragen aan hem om te trouwen > weigert?
Rechter om vervangende toestemming verzoeken art. 1:37 BW)
Iemand die vanwege geestelijke stoornis onder curatele wordt gesteld,
kan wel gewoon trouwen, tenzij vanwege die stoornis niet in staat is jij wil
te bepalen of de betekening van zijn verklaring te begrijpen >
noodzakelijk dat de kantonrechter toestemming verleent (art. 1:38 BW)
,3. Monogamie
slechts met één persoon tegelijkertijd getrouwd zijn (art. 1:33 BW)
(bigamie/polygamie = meer dan één persoon getrouwd)
4. Verwantschap als huwelijksbeletsel
Er mag geen huwelijk gesloten worden tussen bloed- en aanverwanten in
de eerste en tweede graad (art. 1:40 BW) -> ook niet derde en vierde
graad (art. 1:41a BW)
- eerste graad = ouders
- tweede graad =broer of zus
- derde graad = kinderen van een broer of zus
- vierde graad = kinderen van een oom of tante
Morele en medische achtergrond
5. Partnerschap als huwelijksbeletsel
Niet huwen en geregistreerd partnerschap tegelijk
6. Stuiting
Bijv. als het gaat om een schijnhuwelijk
Rechter heeft een aantal personen de bevoegdheid gegeven om zich
tegen het huwelijk te verzetten = stuiting
- ouders, kinderen, broers, zussen, voogden, curatoren, een eerdere
echtgenoot of partner met wie het huwelijk of partnerschap nog niet is
ontbonden, OM (art. 1:51- 1:53 BW)
Een huwelijk kan worden gestuit tot het moment dat de toekomstige
echtgenoten elkaar het jawoord hebben gegeven
Zodra de ambtenaar van de burgerlijke stand heeft uitgesproken dat
partijen als echtgenoten aan elkaar verbonden zijn, is er geen
mogelijkheid tot stuiting meer
1.3 Geregistreerd partnerschap
Geregistreerd partnerschap werd ingevoerd in 1998
Overeenkomsten huwelijk
- Wettelijke geregelde vorm van samenleven tussen twee personen van
verschillend of gelijk geslacht (art. 1:80a lid 1 BW) > niet ook gehuwd zijn
(art. 180a lid 2 BW)
- Geen sprake van bigamie
- Ook gesloten door een ambtenaar van de burgerlijke stand
- Kan op dezelfde gronden als het huwelijk gestuit worden
- Zelfde vereisten > nietig verklaard worden als er niet aan gehouden wordt
Geregistreerd partnerschap kan worden omgezet worden in een huwelijk >
omzettingsakte opstellen door de ambtenaar van de burgerlijke stand in de
gemeente waar de partners, of een van de partners, woonachtig zijn (art. 1:80g
lid 1 BW). Vervolgens wordt deze akte ingeschreven in de Basisregistratie
Personen (BRP) in het register van huwelijken = omzetting voltooid ->
geregistreerd partnerschap eindigt (art. 1:80g lid 3 BW). Maar wordt niet
gelijkgesteld aan een huwelijksakte. Het gevolg hebben dat het huwelijk niet
erkend wordt in landen waar men het geregistreerd partnerschap niet erkend
, Omzetting van een huwelijk naar een geregistreerd partnerschap is sinds 2009
niet meer mogelijk. Voor die tijd konden mensen op deze wijze goedkoop en snel
en buiten de rechter om ontbinden = flitsscheiding
Verschillen huwelijk
- Zonder inmenging van de rechter beëindigen
- Bij het sluiten is het niet verplicht om het jawoord te geven
- Kinderen
- GP in veel landen niet erkend > in buitenland begeven of vestigen = niet
aangemerkt als partners
1.4 Rechten en verplichtingen echtgenoten/partners
In titel 6 van boek 1 BW zijn de rechten en verplichtingen van echtgenoten
jegens elkaar vastgelegd. Deze gelden ook voor een GP
Art. 1:81 BW = verzorgingsplicht elkaar > echtgenoten zijn elkaar trouw, hulp
en bijstand verschuldigd, alsook dat ze verplicht zijn elkaar ‘het nodige te
verschaffen’. Het gaat om wederkerige verplichtingen, maar nakoming kan niet
in rechte worden afgedwongen. Voorheen leverde niet-nakoming een grond op
voor een echtscheiding, maar dat is niet meer zo
Art. 1:82 BW = zorgplicht t.a.v. minderjarige kinderen die tot het gezin
behoren. Voor de zorgplicht is het niet van belang of een ouder gezag heeft
over de kinderen; ook op niet gezaghebbende ouders rust deze plicht
- Onder de minderjarige kinderen die tot het gezin behoren wordt verstaan:
> kinderen met wie echtgenoten een familierechtelijke betrekking hebben
> stiefkinderen en pleegkinderen
Art. 1:84 BW = kostenhuishouding
> draagplicht; echtgenoten jegens elkaar voorzien in kosten voor het dagelijks
leven (voedsel, kleding, woonruimte), maar ook materiële en geestelijke
levensbehoeften (vakanties, verzekeringen, kinderopvang)
Kosten van de huishouding komen ten laste van het gemeenschappelijke
inkomen van echtgenoten. Als het gemeenschappelijke inkomen ontoereikend is,
dan moeten echtgenoten naar evenredigheid met hun privé-inkomen bijdrage
aan de kosten van de huishouding. Wanner dat onvoldoende is, dan dient het
gemeenschappelijk vermogen (huwelijksgoederengemeenschap) te worden
aangesproken. Als daarmee niet de kosten van de huishouding gedekt kunnen
worden, dan moete echtgenoten (naar rato) hun privévermogen aanspreken.
> fourneerplicht; echtgenoten zijn verplicht om aan elkaar voldoende geld
beschikbaar te stellen om de kosten van de huishouding daadwerkelijk te kunnen
voldoen
Echtgenoten zijn op grond van art. 1:85 BW hoofdelijk aansprakelijk voor
verbintenissen die ten behoeve van de huishouding zijn aangegaan en voor
