4.2 Behandeling
Samenvatting van alle problemen
Mini samenvatting met conclusies
Overzicht van alle interventies
,PROBLEEM 1: EVIDENCED EN PRACTICE BASED
LEERDOEL 1: WAT IS EEN INTERVENTIE? WAT IS EFFECTONDERZOEK: WELKE VORMEN BESTAAN
ER EN WAT LEVERT HET OP? WANNEER IS INTERVENTIE EVIDENCE -BASED EN/OF EFFECTIEF?
Van Yperen – Naar meer effect: resultaatgerichte ontwikkeling van interventies
Een interventie is bewezen als:
- Praktijkperspectief: gestelde doelen worden gerealiseerd en cliënt tevreden
- Beleidsperspectief: als jeugdige passende ondersteuning krijgt en optimaal kan ontwikkelen
- Wetenschappelijk perspectief: effect door onderzoek aangetoond, geen andere factoren
➔ Praktijk en beleid vinden het vaak te lang duren voordat iets wetenschappelijk hebben aangetoond
Wat is een interventie?
- Definitie: Het NJI definieert een interventie als een aanpak:
o Voor bevordering van ontwikkeling of opvoeding, of voor vermindering, compensatie
of het dragelijk maken van een risico of probleem in de ontwikkeling of opvoeding
van een jeugdige (tot 23)
o Voor een doelgroep waarvan de ontwikkeling of opvoeding te verbeteren is of een
doelgroep dit met meerdere risico’s te maken hebben
o Gericht op jeugdige, opvoeders, omgeving die begeleid worden door een
theoretisch, praktisch weldoordacht en doelgericht geheel
o Die een systematische en doelgerichte handelingswijze heeft met een
voorgeschreven fasering, technieken, materialen, tijd en frequentie
- Kan beperkt zijn (sociale vaardigheid) of ruim (behandelingsklimaat in leefgroep)
- Vaker gekeken naar mogelijk werkzame elementen van interventies omdat veronderstelling
er is dat interventies niet flexibel zijn door sterke focus op doelgroep of problematiek
Wanneer noemen we een interventie effectief?
- Als de interventie het doel van de inzet ondersteund = effectief (niet evidenced-based)
- Ontwikkelingspad dat elke interventie doorloopt: laat empirisch bewijs zien dat de interventie
effect heeft veroorzaakt
- Interventie is evidenced-based als de werkzaamheid is gebaseerd op kennis over wat werkt,
vaak uit 3 bronnen:
o Bewijs uit wetenschappelijk onderzoek (research-based-kennis)
o Ervaringskennis van praktijkwerkers (expert-based- of practice-based-kennis)
o Opvattingen, voorkeuren en ervaringen van cliënten (client-based-kennis)
o In jeugdhulp 4e: ethische overwegingen in het opgroeien en opvoeden van jeugdigen
‘wanneer is een interventie op opvoeding goed genoeg?’ (value-based-kennis)
- Kosteneffectiviteit: mate waarin de interventie en de kosten een acceptabele verhouding
hebben met mate van doelbereik. Wordt bepaald door wetenschappelijke criteria, ethische
en politieke overwegingen.
- Practice based: als het in de praktijk werkt (praktijkmedewerkers werken ermee)
Samenhang tussen practice en evidenced based
- In de praktijk werken medewerkers vooral met wat ze kennen
- Mensen die praktijkervaring hebben met bepaalde behandelingen
die ook gaan onderbouwen met wetenschappelijke kennis (deze
wisselwerking blijf je doen, je ervaring toetsen aan
wetenschappelijk onderzoek en je wetenschappelijk onderzoek
toetsen aan de praktijk → dan steeds hoger effectladder) →
Nieuwe inzichten blijven toetsen
o Er wordt veel ontwikkeld maar weinig doorontwikkeld →
dit is de opzet om meer door te ontwikkelen
- Effectladder Hoe beter de wisselwerking (praktijk en onderzoek) → hoe hoger interventie staat op de
effectladder
,Typering van het veld en actoren
- Preventie en jeugdhulp is een verzamelbergrip voor o.a.: jeugdwelzijn, onderwijs,
jeugdreclassering
- Onder het veld van preventie en jeugdhulp wordt verstaan:
o Volgen en signaleren van ontwikkeling in gezondheid van jeugdigen
o Formuleren van maatregelen ter beïnvloeding van gezondheidsbedreigingen
o Voorkomen en vroege signalering van vroege interventie bij opgroeien, opvoeding,
psychische problemen en stoornissen
o Versterken van opvoedkundig klimaat (gezinnen, wijken, buurten, scholen,
opvang)
o Verbeteren opvoedvaardigheden ouders (verantwoordelijkheid voor opvoeding)
o Probleemoplossend vermogen van jeugdigen, ouders en omgeving verbeteren
o Bevorderen veiligheid van jeugdigen in opvoedsituatie
o (integrale) hulp aan jeugdige en ouders
o Pedagogisch handelen in onderwijs
RGOi-tafel (samenwerkingsverband resultaatgerichte ontwikkeling van interventies)
Ieder draagt vanuit eigen perspectief bij aan resultaatgerichte ontwikkeling van interventies, met als
doel het realiseren van effectieve preventie en jeugdhulp.
Proberen om alle actoren die je hebt in het ontwikkelen van een interventie op één lijn krijgen
zodat je feedback loops kunt creëren.
- Feedback loop: praktijk naar wetenschap en wetenschap naar praktijk.
Wat weten we uit effectenonderzoek?
- Werken met effectieve interventies is cruciaal in jeugdsector, er komen steeds meer
databases met interventies (NJI, movisie)
- Experimenteel onderzoek wordt vaak gezien als de leverancier voor sterk bewijs.
Effectonderzoek preventie
Redelijk veel onderzoek gedaan naar preventieve interventies, het blijkt over het algemeen te werken.
Ook lichte vormen van opvoedondersteuning zouden kostenbesparend werken.
- Kanttekeningen:
o Onderzoek in NL is schaars, veel internationaal onderzoek
o NL onderzoek voldoet vaak niet aan experimentele onderzoeksopzet
o Onderzoek naar effectiviteit is specifiek voor NL nodig
Effectiviteit jeugdhulp
- Gemiddeld genomen effectief (vaak experimenteel onderzocht). Er worden grote tot
middelgrote effecten gevonden (effectsize 0.7 → bij volwassenen)
- Toenemend aantal overzichtsstudies en meta-analyses laat meer specifiek zien welke
behandelingen voor welke problematiek bewezen effectief zijn.
o VB. goede overzichten over: de effecten van behandelingen van ADHD, angst en
depressie, gedragsproblemen, multiprobleemgezinnen en residentiële jeugdhulp.
o Ook meta-analyses voor een heel scala aan problemen (voor CGT, depressie,
oudertraining, gezinsbehandeling enz.)
- Internationale overzichten laten zien dat implementatie van evidence-based interventies
effectiviteit van de gebruikelijke zorg verbeterd (effect size van +/- 0.30). Kanttekeningen:
o Enkel onderzocht in het buitenland bij enkelvoudige problemen (in NL vaak ingezet
bij combinatie van problemen).
o Aandeel effectieve interventies is veel kleiner dan niet effectieve interventies
o Winst van evidences-based is klein (vooral bij lichte problematiek)
o Voor uitvoeren van goed effectonderzoek zijn specificaties nodig van doelgroep,
interventie, gewenste uitkomsten. In de praktijk zijn de interventies vaak nog
onvoldoende geëxpliciteerd om ze te kunnen onderzoeken.
, Naar resultaatgerichte ontwikkeling van interventies (RGOi)
- Het gaat daarbij om de samenwerking tussen praktijkwerkers, cliënten, onderzoekers,
instellingsfunctionarissen en beleidsmakers om een beweging van meten, spreken en
verbeteren in gang te zetten (en te houden) die leidt tot betere resultaten in de praktijk.
o Meten is erop gericht de in de praktijk uitgevoerde activiteiten en de resultaten
ervan zichtbaar te maken.
o Spreken houdt in dat het gevormde beeld in dialoog met de betrokken partijen
betekenis krijgt: herkennen we dit, hoe verklaren we het, wat vinden we ervan, hoe
kan het beter?
o Verbeteren gebeurt met inbreng van voorhanden zijnde kennis bij cliënten, praktijk-
en beleidsfunctionarissen en wetenschappers, brengt verdere vernieuwing en maakt
de interventie beter toepasbaar, effectiever of goedkoper.
➔ Uiteindelijk moet dit leiden tot effectievere praktijk, met betere uitkomsten voor jeugdigen.
➔ Helder doel voor ogen: doel is niet gebrek aan kennis oplossen maar bijdragen aan een gezond,
veilig en kansrijk opgroeien van jeugdigen
Kwaliteitsmodel jeugdbeleid en inzet voorzieningen (van van Yperen)
Gaat ervan uit dat interventies ten dienste staan aan
een resultaatgericht jeugdbeleid en een effectieve
ondersteuning van jeugdigen en opvoeders. Het
bestaat uit 6 elementen:
1. Beeld van ‘staat van de jeugd’ (hoe gaat het met
welke groep, waar zijn problemen)
- Gemeente formuleert op basis hiervan
ambities, dit geeft richting aan het
jeugdbeleid van gemeente.
2. Maatschappelijke outcome of impact
- Ambities moeten zich vertalen in concrete
doelen met betrekking op nastreven
maatschappelijke resultaten (vb aantal
jeugdigen dat sport is met 15% gestegen)
3. Realisatie via activiteiten van burgers en voorzieningen
- Om ambities waar te maken spelen burgers en jeugdvoorzieningen een belangrijke rol
- Voorzieningen zijn algemeen (kinderopvang), preventie en eerstelijns (consultatiebureau) en
voorzieningen voor meer intensieve jeugdhulp
4. Kwaliteit van input
- Om kans te vergroten dat de voorzieningen bijdragen aan realisatie van doelen
5. Outcome van de voorzieningen
- Naar maatschappelijke resultaten kijken om te weten of voorzieningen resultaat hebben
- Hoe beter dit resultaat hoe meer kans op de beoogde maatschappelijke resultaten
6. Cruciale ‘verbeteracties’
- In verband met de focus op meet, spreek en verbeterbeweging
➔ Model laat twee dingen zien als het gaat om vullen kennislacune:
o Kennis moet leiden tot betere uitkomsten en
o Kennis is geen statistisch gegeven maar een voortdurende ontwikkeling waar door
meet-, spreek- en verbeterbeweging nieuwe kennis wordt toegevoegd
