Samenvatting
Samenvatting hoofdstuk 10 Geschiedenis Havo 5
Samenvatting hoofdstuk 10 en antwoorden op richtvragen.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 17 pagina's
Voorbeeld 3 van de 17 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
HOOFDSTUK 1010.1 Dekolonisatie
- De dekolonisatie die een eind maakte aan de westerse hegemonie in de wereld.
Vanaf ongeveer 1870 begonnen Westerse landen aan Modern Imperialisme te doen waarbij
zij grote koloniale gebieden in Afrika en Zuid oost-Azie groot veroverde. Vanaf 1919: We
zagen dat na de eerste wereldoorlog steeds meer verzet hiertegen kwam, het nationalisme
begon op te komen in die kolonie. Die begonnen zich te verzetten tegen de Westerse
hegemonie -> overheersing.
Vanaf 1945 gaat een dekolonisatie optreden, Westerse koloniën worden afhankelijk.
Dat dekolonisatieproces verloopt in drie golven:
1. Zuidoost-Azië / Midden-Oosten: (1945-1953)
2. Afrika: (1951-1980)
3. Caraïben (1965-1975)
Waarom vind die dekolonisatie plaats, we gaan terug naar wat we eerder zagen:
Oorzaken voor de opkomst van de nationalistische bewegingen
Economie:
- Economische uitbuiting
- Economische wereldcrisis van de jaren ’30, ook koloniën worden getroffen omdat ze
minder geld krijgen en meer worden uitgebuit.
Politiek:
- Geen inspraak in het bestuur
Cultuur
- Europees onderwijs van de elite
- Beschavingsoffensief (verzet) groei van nationalisme
Internationale ontwikkelingen:
- Grootmachten VS en de Sovjetunie waren tegen het imperialisme.
Oorzaken voor dekolonisatie na 1945:
Tweede wereldoorlog: dit zorgt ook voor een verklaring waarom het hele
dekolonisatieproces vooral in Zuidoost-Azië begint. Japan had in Oost-Azië grote gebieden
veroverd en dat waren dus gebieden die in handen waren van de Fransen en van de
Nederlanders bijv.
Japan had laten zien dat westerse mogendheden te verslaan waren. Japan had veel koloniën
van westerse landen in beslag genomen wat een extra stimulans aan het aziatische
nationalisme gaf.
Als de Japanners na WOII weer worden verdrongen uit die koloniën, roepen de nationalisten
meteen de onafhankelijkheid uit.
Koude oorlog: Sovjet-Unie en de VS wilden zoveel mogelijk bondgenoten, ze gingen landen
steunen om onafhankelijk te worden en hoopte dat zij in hun kamp zouden komen.
Gevolgen van de dekolonisatie voor de nieuwe naties/onafhankelijke landen:
- Er kwamen dictaturen en (burger)oorlogen, veel landen waren niet gewend om
zichzelf te besturen
- Economische overheersing en uitbuiting door het westen gaat gewoon nog door, de
westerse bedrijven blijven.
,Koude oorlog
- De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een
wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog.
De koude oorlog is een periode van vijandschap tussen de VS en de Sovjetunie (1945-1989).
Er was vijandschap omdat ze heel anders tegen de inrichting van de maatschappij aankeken.
VS, waren trots dat ze kapitalistisch waren, dat er politiek gezien sprake was van een
democratie, dat er een vrije markteconomie was.
SU, was communistisch er was steeds meer sprake van een totalitaire staat, een dictatuur.
De staat had grote invloed op de economie, ze bepaalde via de planneneconomie, de
vijfjarenplannen, hoe de economie geregeld moest worden.
Dit zijn tegengestelde ideologieën.
VS wilde vrijheid en iedereen moest zelf kunnen beslissen, de SU beriep zich op de
gelijkheid, vrijheid zou voor ongelijkheid zorgen.
Vijandbeelden:
SU over VS: de SU dacht dat de VS bezig was met zogenaamd westers imperialisme, het ging
om economisch imperialisme, volgens SU waren VS bedrijven bezig om zich over de hele
wereld te vestigen en ervoor te zorgen dat de hele wereld ook Amerikaanse producten
kocht. En VS erg rijk zou worden. Ze maakten de hele wereld economisch afhankelijk van VS.
VS over SU: ze waren bezig met een zogenaamde Communistische wereldrevolutie. Rusland
is communistisch maar andere landen zullen volgen. Ze waren bang dat overal op de wereld
vrijheid zou komen. Er was hiervoor een begin gemaakt in de WOII dachten ze.
Stalin liet zijn leger na WOII in de oosterse landen staan. Hij zei dat hij dat deed voor
bescherming, zodat de SU niet nog een keer aangevallen werd, maar de VS zag het als begin
van die communistische wereldrevolutie.
De koude oorlog richt zich in eerste instantie op Europa en dat daar blokvorming gaat
ontstaan. Tijdens de Koude Oorlog vormden zich twee vijandige ideologische tegengestelde
blokken. Westen aan VS zijn kant, het Oosten aan Sovjetunie. Die grens daartussen wordt
het Ijzeren Gordijn genoemd. VS wilden dat het westen uit communistische handen bleef en
deed dat met behulp van het containmentpolitiek: uitbreiding van het communisme moet
voorkomen worden door het in te dammen. Dit gebeurt door middel van economische en
militaire steun. “De Marshall hulp” In 1949 wordt China communistisch, niet door de SU.
De VS schrok ervan en was bang dat de landen van de dekolonisatie in Indonesië ook
communistisch werden en gaven hun hulp/steun. Tussen de VS en SU ontstaat een
wapenwedloop: race om het sterkste wapenarsenaal te krijgen (atoomwapens). Dit
vergrootte de kans op een atoomoorlog, dat moest voorkomen worden. Dit zorgde ook voor
wederzijdse afschrikking, omdat ze beide zoveel atoomwapens hadden. Ze hebben elkaar
dus ook nooit direct aangevallen. De VS en SU gingen elkaar wel dwars zitten door zich te
bemoeien met conflicten ergens anders in de wereld.
Belangrijkste conflicten in de Koude Oorlog:
- Berlijn (1947-1989) Berlijn wordt na de WOII opgesplitst met de Berlijnse muur in
het midden. Westen onder leiding van het kapitalisme en oosten onder leiding van
het communisme.
, - Koreaoorlog (1950-1953) conflict tussen communistisch noorden en democratisch
kapitalistisch zuiden. Het noorden wordt gesteund door SU en China. Het zuiden door
de VS. Zo vochten ze dus wel tegen het communisme maar niet direct tegen de
Sovjetunie.
- Cubacrisis (1962) ligt voor de kust van VS, maar is een bondgenoot van de SU en
communistisch. De VS kwam erachter dat de SU raketten bracht naar Cuba. De VS
kon dus makkelijk aan worden gevallen met atoomwapens. Na veel gebluf loopt het
met een sisser af. De SU trekt terug, en wapens worden niet geplaatst. Dit was het
hoogtepunt van de spanningen in de Koude Oorlog.
- Vietnamoorlog (1945-1973) Vietnam is onafhankelijk van Frankrijk geworden
onder leiding van een communist. VS wilt niet dat heel Vietnam communistisch
wordt en gaat zich er mee bemoeien. In 1965 stuurt de VS soldaten. 8 jaar lang
verschrikkelijk gevochten en de VS verliest. Vietnam wordt toch communistisch.
Het einde van de Koude Oorlog:
- De wapenwedloop was voor de SU niet vol te houden. In 1985 komt er een nieuwe
communistische leider Michal Gorbatsjov en dan veranderd veel. Hij wilt en zorgt
voor glasnost (openheid), alles moest openlijk besproken kunnen worden. Het
belangrijkste was perestrojka (hervorming), verandering in economie en politiek om
de SU gezonder te maken. Want het communistisch systeem met de planeconomie
dat werkte niet zo goed, de economie van de SU stagneerde dan ook en daardoor
konden ze ook niet genoeg wapens produceren. Hier kwam dus ook meer vrijheid in
de economie en dat soort ervoor dat mensen in de SU en onder invloed hiervan
waren daar vrijer werden.
- Hervormingen van Gorbatsjov leiden tot meer vrijheid in Oost-Europa en in 1989 valt
de Berlijnse muur.
Welvaart en Cultuur
- De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren zestig van de 20 ste eeuw
aanleiding gaf tot ingrijpende sociaalculturele veranderingsprocessen.
1945-1955: Wederopbouw na de WOII
Dit is een periode van schaarste. Een persoon die een grote rol speelt in deze periode is
minister-president Willem Drees. Hij eist eigenlijk een beetje de verpersoonlijking van de
wederopbouw. De regering speelt een hele grote rol hierbij.
Zo stelt de Nederlandse regering lonen en de prijzen vast, de lonen moeten niet te hard
stijgen want dat is niet goed voor het Nederlandse bedrijfsleven maar ook de prijzen moeten
niet te hard stijgen, dat is niet goed voor de export.
De regering neemt ook het voortouw bij de bevordering van de industrialisatie, de industrie
moet weer opnieuw opgebouwd en verder uitgebouwd worden. Er moet meer
werkgelegenheid komen.
Er wordt in deze periode ook een begin gemaakt aan de zogenaamde verzorgingsstaat. De
opbouw van sociale zekerheid begint. Willem Drees heeft dit opgezet.
De wederopbouw slaagt en de welvaart neemt toe.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper chloeziel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,09. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 83507 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen