De psychologische ontwikkeling van de mens
Inhoud
Ontwikkelingspsychologie ....................................................................................................................... 2
H1 De prenatale periode ......................................................................................................................... 3
H2 De geboorte en de 1ste 6 maanden .................................................................................................... 7
H3 6 maanden tot 2 jaar........................................................................................................................ 13
H4 2 tot 6 jaar ........................................................................................................................................ 18
H5 6 tot 12 jaar ...................................................................................................................................... 23
H6 puberteit en adolescentie ................................................................................................................ 26
H7 Adolescentie/jongvolwassene ......................................................................................................... 30
H8 de rijpere volwassene ...................................................................................................................... 36
H9 Oudere volwassene.......................................................................................................................... 40
H10 De Dood ......................................................................................................................................... 44
,Ontwikkelingspsychologie
- Ook wel levenslooppsychologie
- De wetenschap die gedrag bestudeert van de mens in de verschillende levensfasen
- Zowel groei, als verandering, als stabiliteit wordt bestudeerd
Groei: voorwaarts of achterwaarts
Verandering: ontwikkeling
Stabiliteit: gericht op persoonlijkheid en identiteit
Hoofdcategorieën:
Fysieke ontwikkeling (lichamelijke groei en ontwikkeling)
Cognitieve ontwikkeling (iq, manier van denken, oplossend denken)
Sociale en persoonlijkheidsontwikkeling (vriendschappen, relaties, persoonlijkheidsontwikkeling)
Levensfasen (hoofdstukken) in de afgebakende periodes:
- Prenatale periode
- Geboorte en 1ste 6 maanden
- 6 maanden tot 2 jaar (baby – dreumes)
- 2 tot 6 jaar (peuter – kleuter)
- 6 tot 12 jaar (basisschooltijd)
- Puber/adolescentie
- Jongvolwassene (20 – 40 jaar)
- Rijpere volwassene (40 – 60 jaar)
- Oudere volwassene (60 +)
- De dood
Geen afgebakende periode (geen leeftijd aan te koppelen) = pubertijd/adolescentie en dood
Geen-bodem syndroom: emotionele stoornis die voorkomt bij adoptiekinderen; ontstaat door
affectieve en lichamelijke verwaarlozing in het jonge kinderleven.
Ontwikkeling van de soort: fylogenese
Ontstaan/ontwikkeling van een individu: ontogenese
Continu nieuwe hersencellen aanmaken: neurogenese
,H1 De prenatale periode
De lichamelijke en motorische ontwikkeling:
- Ontogenese: ontwikkeling van de individu (interactie met omgeving, moeder)
- Fylogenese: ontwikkeling van de soort (erfelijkheid)
Prenatale ontwikkeling heeft 3 belangrijke factoren:
- Groei > toename cellen, lengte en gewicht (sterk erfelijk bepaald / omgeving beperkte
invloed)
- Rijping > sterk erfelijk bepaald / omgeving beperkte invloed (stimuleren)
- Leren > zowel erfelijkheid als omgeving heeft sterke invloed (stimuleren en motiveren)
Zygote: bevruchte eicel
Bevruchting tot 2 weken erna: germinale fase
Baarmoeder: uterus
3 trimesters van het uitgroeien tot mens:
Trimester 1
1. Bestaat uit 2 periodes (9 weken) (samen heet dit de embryonale fase)
1ste 2 weken; innesteling van de bevruchte eicel in de baarmoeder (de germinale fase)
Volgende 6 weken; ontwikkeling van het zenuwstelsel, de ogen, hart, oren, tanden, gehemelte en
externe genitaliën. + de hersenstam en het middenbrein
Vanaf de 3de week vormt zich het brein
2. (12 weken)
De structurele bouw is volledig bereikt en je spreekt van een foetus.
Trimester 2
Van de 3de tot 7de maand
- Baby beweegt zich veel en ontwikkeld reflexen (reactie op een prikkel)
De reflexen zijn naast het hart de eerste bewegingen
De reflexen geven informatie over het al dan niet goed functioneren van het centrale
zenuwstelsel
Reflexen worden bestuurd door de hersenstam, een aantal reflexen verdwijnen ook weer
, Trimester 3
- Gewichtstoename foetus
Definitie reflex: Een reflex is een onwillekeurige reactie van de spieren op een prikkel.
Soorten reflexen:
Primitieve reflexen, > vlucht en vecht mechanisme
Transitionele reflexen > omgaan met zwaartekracht
en posturele reflexen > rechtop staan, springen en lopen
Reflexen: onwillekeurige bewegingen op een prikkel, deze zeggen iets over het functioneren van het
centrale zenuwstelsel.
De acht reflexen van een ongeboren mens:
- Uterine withdrawal: terugtrekken door een prikkel (ontstaat tussen 5de en 7de week,
verdwijnt de 32ste week
- Moro: schrikreflex, opend armen en benen en wilt zich vast klemmen. Ontstaat tussen 9de en
12de week, verdwijnt 2 tot 4 maanden na de geboorte
- Babinsky: grijpreflex tenen, ontstaat na de geboorte, verdwijnt tussen 1ste en 2de levensjaar
(bij het leren lopen)
- Palmar/grijp: vingers sluiten zich bij aanraken van de palm, ontstaat in de 11de week,
verdwijnt tussen 2de en 9de maand na de geboorte
- Asymmetrisch tonisch: hoofd naar 1 kant, arm en been gaan mee, ontstaan in de 18de week,
verdwijnt tussen de 3de en 9de maand na geboorte
- Spinal galant: bij stimulatie buik of rug, roteert het 45 graden mee. Ontstaat in de 20ste week,
verdwijnt tussen 3de en 9de maand na geboorte
- Rooting/sucking: aanraking van wang, stimuleert een reflex om te zuigen aan tepel, ontstaat
tussen 24ste en 28ste week en verdwijnt tussen 3de en 4de maand na geboorte
- Tonisch labyrinthine: bewegen hoofd voor en achterwaarts, manifesteert het lichaam in de
juiste houding voor bevalling. Ontstaat rondom de bevalling en verdwijnt 3de tot 4de maand
na geboorte