Begrippen sociologie Ashley de Vries 1C-D2
Hst 1 Inleiding
Beheersfunctie van sociologie De bijdrage die de sociologie levert aan het bestuur en beleid van de samenleving.
Geeft inzicht in menselijk gedrag
Ideologiefunctie De bijdrage die de sociologie levert door het zichtbaar maken van bestaande macht
verhoudingen tussen menselijke betrekkingen in de samenleving.
- het zichtbaar maken van bestaande (machts)verhoudingen tussen menselijke
betrekkingen in de samenleving
- Blootleggen van bestaande (machts)verhoudingen
Ideologiekritiek -> functie van de Blootleggen van bestaande machtsverhoudingen
sociologie
Macht Het vermogen om iets aan de samenleving te veranderen, bestaande uit 3 niet opzich
zelf staande elementen
1, het vermogen om doelstellingen in de toekomst te formuleren
2, het vermogen om daarvoor middelen aan te wenden
3, het vermogen om via die middelen invloed uit te oefenen
Dus het vermogen van mensen om vorm te geven aan hun toekomst
Ordende functie van sociologie de bijdrage die de sociologie levert door het overzichtelijk en begrijpelijk te maken van
een onoverzichtelijke werkelijkheid. Samenhang aanbrengen
Sociaal Gedrag in menselijke betrekkingen
Sociologie -, de wetenschap die zich toelegt op het verklaren van het gedrag van individuen en
groepen van mensen vanuit de maatschappelijke invloeden die ze ondergaan
- de studie naar gedrag van mensen in de samenleving (maatschappij) ‘’hoe leven
mensen samen?’
- Houdt zich bezig met het verklaren van gedrag van individuen en groepen van mensen
vanuit de maatschappelijke invloeden die ze ondergaan.
Sociologische relevantie De mate waarin een probleem van betekenis is voor de sociologische wetenschap. Een
probleem word als sociologisch relevant gezien doormiddel van criteria. Er zijn er 6:
1, er moet sprake zijn van een aanzienlijk aantal getroffenen
2, het moet gaan over persoonlijk letsel van die getroffenen
3, het probleem moet samenhangen met andere problemen
4, het probleem is niet van tijdelijke aard, maar moet structureel en van lange duur zijn
5, het probleem moet bovenpersoonlijke oorzaken hebben
6, het moet tegen serieuze waarden in gaan.
Sociologische verbeeldingskracht Het in verband brengen van los van elkaar staande persoonlijke ervaringen, situaties en
problemen door ze in het licht te plaatsen van de manier waarop de samenleving
functioneert. Dus het verband leggen tussen persoonlijke ervaringen en
maatschappelijke ontwikkelingen
Is het verschijnsel van Ja, want het gaat om een structureel probleem van langere duur, dat is niet aan het
werkeloosheid een sociologisch individuele gedrag van de vele werklozen te wijten.
issue?
Hst 2 socialisatie
Doel Een denkbeeldige toekomstige situatie die door individuen of groepen wordt
nagestreefd
Wanneer spreken we van een Als waarden worden omgezet in een visie
doel?
Welk begrip past bij eerbied voor Een waarde
de ouderdom?
Tabula rasa Ongeschreven blad
, Begrippen sociologie Ashley de Vries 1C-D2
Gedrag Iedere vorm van menselijk handelen in een sociale context
Hospitalisering Een bijzondere vorm van internalisering, waarbij het gedrag van mensen zo door
anderen bepaald en geregeld wordt, dat ze zelf nauwelijks meer enig initiatief kunnen
nemen. (bejaardentehuizen, ziekenhuizen, gevangenissen etc.). ook wel gezegd als Zo’n
sterke internalisering van verwachtingen dat eigen initiatief ontbreekt.
Ik – cultuur In een ik cultuur worden de persoonlijke identiteit en het gedrag van de individu vooral
bepaald door de persoonlijke opvattingen en behoeften, en minder door de sociale
verwachtingen van de omgeving van die persoon.
Zelfontplooiing is heel belangrijk
Instanties -, Organisaties die de instituties uitdragen in de samenleving. Het gaat dan om
organisaties die de bevoegdheid hebben belangrijke maatschappelijke functies uit te
oefenen. Bijvoorbeeld rechtspraak , school/onderwijs , ouderschap, rechterlijke macht,
kerk/moskee
Instituut Geïnstitutionaliseerd patroon van denken en doen. Instituten worden uitgevoerd door
organisaties/instanties; school, kerk, ouderschap
Institutie Een gestandaardiseerd patroon van denken en doen in bepaalde situaties. Een institutie
kan voor meer of minder mensen gelden, voor een bepaalde groep of voor een hele
samenleving. Bijvoorbeeld: in een vaste klas ontstaan op een gegeven moment vaste
zitplekkencult, terwijl dit niet hardop wordt uitgesproken. Na een tijdje zal je
automatisch op ‘jouw plek’ gaan zitten.
Het is belangrijk dat kinderen leren lezen en schrijven en rekenen en nog veel meer
daarvoor is onderwijs ontwikkeld.
Institutionalisering Het proces waarbij nieuwe vormen van denken en doen een gestandaardiseerd patroon
krijgen. Bijvoorbeeld: in een vaste klas ontstaan op een gegeven moment vaste
zitplekken, terwijl dit niet hardop wordt uitgesproken. Na een tijdje zal je automatisch
op ‘jouw plek’ gaan zitten.
Internalisering -, het proces waarbij mensen zich verwacht gedrag eigen maken, zodat ze het zonder
nadenken en automatisch doen. Bijvoorbeeld fietsen
- Het proces waarin je je verwachte gedrag 'eigen maakt' en denkt dat het uit jezelf
komt, zodat je het zonder nadenken automatisch doet. Dit gedrag kan er voor zorgen
dat je je in sommige situaties ongemakkelijk of vervelend voelt. Vb: Niet kunnen
plassen in het openbaar, omdat je hebt geleerd privé te plassen.
Nature (en Nurture) debat -, discussie over welke eigenschappen nu aangeleerd zijn en welke eigenschappen
aangeboren zijn. De centrale vraag is daarom ook ‘’ is menselijk gedrag aangeboren of
aangeleerd?
-, nature = gedrag met een genetische of biologische oorsprong
-, Nurture = invloed van de sociale omgeving en rolverwachtingen op het gedrag
Normen Concrete gedragsregels die aangeven wat verwacht wordt in een bepaalde situatie; wat
je moet doen of juist niet. normen zijn te onderscheiden in morele normen, juridische
normen en sociale normen. Deze normen hoeven niet altijd samen te vallen
Morele normen Normen over goed en kwaad
Juridische normen Normen over wat legaal en niet legaal is. of juridische wel of niet geoorloofd
Sociale normen Normen over wat gepast en niet gepast is
Rationele keuze theorie -, Een sociologische benadering waarin het gedrag van mensen wordt gezien als een
zakelijke of verstandelijke afweging van kosten en baten.
- Mensen maken een verstandelijke afweging van de kosten en baten van gedrag
