Samenvatting
Samenvatting Nectar VWO Hoofdstuk 4
samenvatting Nectar VWO Hoofdstuk 4
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
BIOLOGIEHOOFDSTUK 4.1
Organisatieniveau= schaal waarop biologisch onderzoek plaatsvindt met elk hun eigen
onderzoekstechnieken. Atoom→molecuul→organel→cel→weefsel→orgaan→orgaanstelsel
→organisme→populatie→soort→levensgemeenschap (alle organismen die in het gebied
samenleven)→ecosysteem→Aarde.
Levenskenmerken
● opgebouwd uit een of meer cellen
● groei
● voortplanting
● stofwisseling (opnemen, omzetten en afgeven van stoffen)
● waarnemen van en reageren op veranderingen in de omgeving,
● organisatie van erfelijk materiaal.
Cellen bevatten een of meer microscopische structuren met bepaalde functies (=organellen).
Oppervlakte-volumeverhouding: volume bepaalt de mate van stofbehoefte en
oppervlakgrootte snelheid van stofuitwisseling met de omgeving. Naarmate organismen
groter zijn, is de verhouding oppervlak-volume kleiner: volume (x3) neemt sneller toe dan
oppervlak (x2). Organen met een groot oppervlak (darmen, kieuwen, longen), hart en
bloedvaten voorzien alle cellen van voldoende O2 en voedingsstoffen.
De eerste gevormde cellen lijken nog sterk op elkaar. In een volgend stadium ontstaan
cellen die verschillen in grootte, vorm en functie (= celdifferentiatie). De samenwerking in de
weefselverband verbetert de celactiviteiten. Hart: zenuwweefsel geeft seintjes aan het
spierweefsel om samen te trekken; bindweefsel laat het samengetrokken spierweefsel weer
ontspannen. Ook planten hebben weefsels (=groepen cellen met dezelfde bouw en functie):
bladeren bestaan uit 2 lagen dekweefsel met ertussen vulweefsel en transportweefsel (hout-
en zeefvaten). De huid is opgebouwd uit vetweefsel, spierweefsel, klierweefsel,
zenuwweefsel en bindweefsel.
De alvleesklier (orgaan) geeft insuline (molecuul) af aan het bloed (orgaan) waardoor cellen
makkelijker glucose (molecuul) uit het bloed kunnen opnemen. Lever en spieren (organen)
kunnen opgenomen glucose omzetten in de voorraad suiker glycogeen (molecuul). Bij
suikerziekte vallen cellen van het afweersysteem bepaalde cellen in de alvleesklier aan.
Hierdoor maken die alvleeskliercellen (weefsel) geen insuline meer. Laag glucosegehalte:
hypo. Hoog glucosegehalte (hyper).
Stamcellen zijn ongedifferentieerde cellen die kunnen blijven delen. Stamcelbronnen:
1) Embryonale stamcellen komen uit embryo’s die overblijven na een ivf-behandeling.
Ze kunnen in principe differentiëren tot elk gewenst type cel.
2) Stamcellen uit de navelstreng lijken al sterk op volwassen stamcellen. Zij kunnen niet
meer tot elk type cel uitgroeien.
, 3) Volwassen organen: stamcellen in je huid of in je beenmerg die nieuwe bloedcellen
maken. Ze zijn zo te beïnvloeden dat ze veranderen in cellen met bepaalde functie.
HOOFDSTUK 4.2
Cellen maken allerlei typen eiwitten: verteringsenzymen, bouwstenen van bindweefsel,
antistoffen bij de afweer, eiwitten voor transport van zuurstof of insuline. Voedsel bevat
plantaardig en/of dierlijke eiwitten. In je darmkanaal verteer je die tot losse aminozuren die je
in je bloed opneemt. Ze vormen de grondstoffen om je lichaamseigen eiwitten te vormen.
Eiwitproductie begint in de celkern, daar ligt een mix van DNA-moleculen, verstevigd met
eiwitten: de chromosomen. De bouwinstructies voor eiwitten liggen opgeslagen in het DNA.
De kern is omgeven door het kernmembraan met kernporiën.
Ribosomen
● gebonden aan de buitenzijde van het ruw ER of in het grondplasma (cytoplasma
zonder organellen)
● koppelen aminozuren aan elkaar volgens de bouwinstructie uit de RNA.
Het ER= netwerk van 2 membranen met tussenruimte en werkt als transportsysteem.
● ruw ER (met ribosomen)
○ Eiwitten krijgen via een nabewerking hun juiste structuur door de enzymen
● glad ER (zonder ribosomen)
○ vormt fosfolipiden (vetachtige stoffen voor celmembranen) en steroïde
hormonen (in testis en eierstokken)
○ In spieren: opslagplaats voor calciumionen (samentrekken spiervezels)
○ In levercellen: speelt een rol bij afgifte van drugs en alcohol.
Golgi-systeem
● stapel platte schijven, gevormd uit membranen
● blaasjes met eiwitten afkomstig van het ER krijgen in het golgi-systeem de laatste
aanpassingen voor de juiste vorm.
● snoert blaasjes af die de eiwitten naar het celmembraan vervoeren→ eiwitten
verlaten de cel. Ze komen terecht in het afvoerbuisje van bv een verteringsklier of in
het bloed (eiwithormoon).
Mitochondriën
● staafvormige tot ronde vorm met een sterk opgevouwen binnenmembraan en een
glad buitenmembraan
● opladen van ATP (molecuul waarin je cel energie opslaat). Daar is energie voor
nodig→ verbranden glucose.
De cel verpakt versleten organellen in blaasjes die versmelten met een lysosoom, (blaasje
met enzymen afkomstig uit het Golgi-systeem) die versleten organellen afbreken, waarna de
cel de afbraakproducten kan hergebruiken/uitscheiden. Lysosomen breken ook moleculen af
die de cel opneemt via endocytose. In witte bloedcellen breken ze opgenomen bacteriën af.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper manyuiwu. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen