Hoofdstuk 1 Gedrag en invloeden op het gedrag
1.1 gedrag van mensen
Om een bepaald gedrag te bepalen, zul je het eerst moeten onderzoeken en zo objectief mogelijk
moeten omschrijven. Bijna altijd is er meer dan één verklaring mogelijk voor een bepaald gedrag.
Psychologie heeft invloed op veel terreinen, bijvoorbeeld het beschrijven van afwijkend gedrag, het
gezonder maken van mensen door psychotherapie, het ontwerpen van wegwijzers op Schiphol of de
marketing en reclamecampagne van een nieuw mobieltje. Soms komt psychologische kennis overeen
met je gezonde verstand, maar dat is lang niet altijd het geval.
Psychologie = de wetenschap die zich bezighoudt met het gedrag van de mens als individu.
De sociale psychologie: bestudeert de wisselwerking tussen het individu en zijn sociale omgeving.
Sociologen zijn ook gedragswetenschappers (net als psychologen). Zij houden zich bezig met het
gedrag van mensen in grotere groepen. Het verschil tussen een socioloog en een psycholoog is dus:
psychologen richten zich op het gedrag van de individuele mens en sociologen richten zich op het
gedrag van groepen mensen en de beïnvloeding van mensen door de maatschappij waarin ze leven.
1.2 Definitie van gedrag
Veel handelingen doen we opzettelijk en bewust. We kunnen van alles doen maar ook laten. Deze Er
zijn ook veel handelingen die we onbewust uitvoeren. Niet alle gedrag is direct zichtbaar of
waarneembaar, dit geldt zowel voor anderen als voor ons zelf. Je kunt dan spreken over innerlijk
gedrag. Bijvoorbeeld: dromen, nadenken of boos zijn.
Onbewuste handelingen zijn bijvoorbeeld reflexen, maar ook spontaan gedrag zoals boos tegen
iemand uitvallen of in huilen uitbarsten.
Uit fouten of versprekingen kunnen we soms opmaken dat allerlei gedachten en emoties nog
onbewust doorwerken.
Gedrag bestaat uit waarneembare handelingen en uit vormen van innerlijke activiteit die kunnen
leiden tot waarneembare handelingen.
Menselijk gedrag wordt beïnvloed door omgevingsfactoren of culturele factoren. Maar erfelijke
factoren zijn ook belangrijk. Zij bepalen in sterke mate het uiterlijk en lichamelijk functioneren van
een mens. Ook intelligentie en muzikaliteit horen daarbij.
Temperamentfactoren (zoals de mate van activiteit, snelheid van bewegen en lage impulscontrole)
zijn erfelijk bepaald.
Een combinatie van impulsiviteit, lage verbale intelligentie en slecht invoelend vermogen worden
aangeduid als risicofactoren voor antisociaal gedrag. Een belangrijke conclusie: zonder de goede
genen komen erfelijke eigenschappen als intelligentie of muzikaliteit niet tot ontwikkeling, maar de
juiste omgeving zorgt ervoor dat dat wel gebeurd.
, 1.3 Invloeden op gedrag
Psychische
factoren
Fysische en
geografische
factoren
Fysieke
gedrag
factoren
Culturele en
spirtuele Sociale
factoren factoren
Fysieke (lichamelijke) factoren
Ons lichaam kan een bron zijn van activiteit en plezier. Als we gezond en fit zijn, kunnen we veel werk
verzetten. Maar als we pijn of ziek zijn kan dat ons humeurig maken.
Ook ons uiterlijk speelt een grote rol. Als je vind dat je er lelijk uitziet ga je je vaak verlegen en
onzeker gedragen.
Psychische factoren
Hierboven zie je dat lichamelijke factoren ons psychisch functioneren kunnen beïnvloeden. Maar
psychische factoren kunnen ook de lichamelijke toestand beïnvloeden. Er is dus sprake van een
wisselwerking tussen lichamelijke en psychische factoren.
De zelfbeleving (zoals Schizofrenie) kan je een psychische factor noemen. Verder kun je denken aan
de invloed van persoonlijkheidskenmerken. (Iemand die zeer dominant of overheersend is, speelt
graag de baas over mensen).
Soms hangt je psychisch functioneren af van de levensfase waarin je verkeert. (Je kunt van nature vrij
opgewekt zijn, maar tijdelijk humeuriger door hormonale en sociale veranderingen).
Bij psychische factoren kun je ook denken aan bepaalde capaciteiten zoals intelligentie en
muzikaliteit. De mate van intelligentie beïnvloed sterk de mogelijkheid om goed op allerlei situaties
te reageren en in de maatschappij succes te bereiken.
Sociale factoren
Dagelijks word je gedrag beïnvloed door mensen. Hoe belangrijker mensen voor je zijn, hoe meer je
je op hen zult richten. Je neemt van hen dan alles aan of over. Hun mening is belangrijk voor jou. We
nemen bewust en onbewust gedrag van hen over.
Culturele en spirituele factoren
Vanaf onze kindertijd krijgen we te maken met opvattingen, waarden en normen die eigen zijn aan
de Nederlandse samenleving. Voorbeeld: Nederlanders gaan anders met elkaar om dan Marokkanen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Judithxx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.