In de samenvatting worden 10 paragrafen behandeld van de kenniscontext Duitsland. Het is een uitgebreide samenvatting, waarin onder andere de verplichte voorbeelden worden behandeld.
Duitsland 1871-1945
Opbouw katern/historische context
A. 1871-1919 tweede Duitse keizerrijk: kenmerken keizerrijk,
buitenlandse politiek, oorzaak WOI, verdrag van Versailles
B. 1919-1933 Republiek van Weimar:
zwakheden van de republiek, crisis 1929, kenmerken fascisme,
nationaalsocialisme, machtsovername 1933 C.
1933-1945 Nazi-Duitsland: nazificatie, joden vervolging, verzet,
oorzaak/verloop WOII
A1. Het tweede Duitse keizerrijk (1871-1919)
‘Duitsland’ bestond ca. 1870 uit 38 vorstendommen en 4 vrijsteden. Van de
vorstendommen is Pruissen de belangrijkste deelstaat o.l.v. Koning Wilhelm I en
Otto van Bismarck (=(rijks)kanselier)
Pruissen streeft o.l.v. Bismarck naar Duitse eenwording om Duitse natiegevoel
te ontwikkelen zoekt Bismarck een gemeenschappelijke vijand oorlog met
Frankrijk uitlokken 1871 ontstaan tweede Duitse keizerrijk.
Dé nieuwe politieke en economische macht op het Europese vaste land
Dreigde het machtsevenwicht (= garantie voor vrede) te verstoren oplossing
van Bismarck (=tevreden na 1871 na 2e Duitse keizerrijk, geen behoefte aan
oorlog) is de alliantiepolitiek/realpolitik (verplichtvoorbeeld p63: van de
Alliantiepolitiek van Bismarck naar de Weltpolitik van Wilhelm II; Met de
alliantiepolitiek probeerde Bismarck de vrede te bepalen zo verdeelde hij tijdens
de conferentie van Berlijn Afrika onder de westerse staten. Wilhelm II wilde
daarentegen met de Weltpolitik een autocratischer leiderschap bereiken)
= Bismarck tevreden met positie van Duitsland dus sluit allianties met
Duitsland-Hongarije én Rusland (niet met Frankrijk, want 1871 nog vers in het
geheugen) om te voorkomen dat Duitsland tegen een overmacht komt te staan
en de vrede te bewaren
(Verplicht voorbeeld: conferentie van Berlijn) doel:
- Officieel: verdeling Afrika (oorlog voorkomen)
- Bismarck: tegen elkaar uitspelen Engeland en Frankrijk
- Duitsland: wil zelf ook een aantal koloniën
Van Realpolitik naar Weltpolitiek
1888: Wilhelm II keizer ontslag Bismarck 1890
Wilhelm II gaat “Weltpolitiek” voeren
- Agressieve politiek Europa (lebensraum veroveren) Rusland en Frankrijk
zijn hier niet blij mee, dus zij worden bondgenoten 1893
- Streven naar (koloniaal) imperium (overzees imperialisme) Engeland en
Frankrijk boos want koloniale grootmachten
Verplichtvoorbeeld p64: Met de Vlootwet (1889) poogt Wilhelm II het
machtsevenwicht in Europa te doorbreken; vanwege de vlootwet werd er
begonnen aan de opbouw van de Duitse marine. Echter stelde dit ten opzichte
van Engeland en Frankrijk niet genoeg voor.)
A3. Verloop WOI
1. Uitbreken WOI 28/6 moord op kroonprins Franz Ferdinand door G Frinzip
Diplomatieke onderhandelingen in de bondgenootschappen ≠ succesvol
(oorzaak. Het verlangen naar oorlog)
28/7 oorlogsverklaring Oostenrijk-Hongarije aan Servië
Kettingreacties van mobilisaties en oorlogsverklaringen door de
bondgenootschappen
2. Groot enthousiasme voor de oorlog a.g.v. nationalisme (‘Survival of the
fittest’ sociaal Darwinisme) en a.g.v. imperialisme en militarisme
3. Strategie van Duitsland Von Schlieffenplan inzet: twee fronten oorlog
voorkomen via België in twee weken Frankrijk verslaan, daarna
concentratie op Oostfront met Rusland Resultaat: De opmars verloopt in
het Westen veel langzamer dan gewenst (oorzaak: te weinig voer voor de
paarden, te smalle wegen in de Ardennen voor Duits materieel,
onverwachte weerstand Belgen) (verplicht voorbeeld p67: Slag bij de
Marne; In de Slag bij de Marne slaagden de Franse en Britse troepen erin
de opmars van het Duitse leger vanuit België tot in Frankrijk tot staan te
brengen. Daardoor kwam er een einde aan het Von Schlieffenplan)
Duitsland verliest loopgravenoorlog
4. Ongekend veel slachtoffers a.g.v.
- Type oorlogsvoering, namelijk loopgraven veroveren 1: 7 á 10
- Nieuwe massavernietigingswapens: chemische wapen, mitrailleur,
vlammenwerpers
- Minachting bij de legerleiders voor mensenlevens
Massale veldslagen met extreem veel slachtoffers bv.
1) Slag bij de Marne
2) Slag bij de Somme
3) Slag bij Verdun
4) Slag bij Ieper
5. Totale oorlog thuisfront is bij de oorlog betrokken a.g.v.
- Extreem grote legers vrouwen nemen in het thuisland de plekken van
de mannen over
- Omvangrijke oorlogsgebieden
- Burgerdoelen in de oorlog (steden aangevallen)
- Schaarste voedsel gaat naar de soldaten
6. Einde oorlog
- Oostfront maart 1918 vrede van Brest Litovsk a.g.v. het communistisch
experiment dat in Rusland plaats vindt Duitse soldaten gaan naar het
westfront
- Westfront:
-Patstelling in de loopgravenoorlog beide partijen kunnen elkaar niet
definitief uitschakelen
-Deelname Verenigde Staten aan de oorlog (oorzaken: 1. Lusitania = schip
van de VS dat door de Duitsers tot zinken werd gebracht + 2. Zimmerman
Telegram)
-Oorlogsmoeheid/desertie bij met name de Duitse soldaten
, Conclusie: Duitse keizer Wilhelm II + Duitse legerleiding verder vechten
is zinloos, maar geallieerde o.l.v. de VS willen slechts praten over vrede
met een door de Rijksdag gesteunde regering keizer treedt af/ vlucht
Tijdelijke regering a. roept 09/09/1918 de Republiek uit
b. tekent op 11/11/1918 (om 11.11 u) wapenstilstand
c. organiseert nieuwe verkiezingen (januari 1919)
Republiek van Weimar
Afsluitend november 1918 – januari 1919 zeer chaotische periode diverse
groeperingen proberen de macht te grijpen
- Spartacusopstand januari 1919 (verplichtvoorbeeld p69: mislukking van de
Spartacusopstand en de Kapp-Putsch; Bij de overgang van het keizerrijk
naar republiek kwamen de democratische partijen te staan tegenover de
communisten en conservatieven. Onder invloed van het succes van de
Russische Oktoberrevolutie richtte de Spartacusbond samen met andere
communisten de KPD op. In januari 1919 deden zij een poging door een
revolutie alle macht van Duitsland in handen te krijgen, dit mislukt. Deze
poging wordt de Spartacusopstand genoemd) poging tot staatsgreep
extreem-links
- Kapp-Putsch januari 1920 (verplichtvoorbeeld p69: mislukking van de
Spartacusopstand en de Kapp-Putsch; De dolkstootlegende: Het Duitse
leger zou niet door de vijand verslagen zijn, maar door een ‘dolkstoot in de
rug’. Dat was een verdraaiing van de feiten: het waren de generaal
geweest die op vrede hadden aangedrongen. De Dolkstootlegende
beïnvloedde waarschijnlijk de staatsgreep van een legereenheid, de Kapp-
Putsch) idem door rechts. Extreemrechts geloofde in de
dolkstootlegende
B1. Republiek van Weimar (1919-1933)
Zwakke plekken/tegenslagen Republiek van Weimar
1. Wankelende democratische basis grote delen van de Duitse bevolking
zijn (deels traditioneel) antidemocratisch:
- Communisten: anti parlementaire democratie + dictatuur van het
proletariaat
- Nationalisten/conservatieven: anti parlementaire democratie + terug naar
een autoritair keizerrijk
- Boeren, middenstanders, ex-soldaten: anti parlementaire democratie +
‘democratie heeft ons niets te bieden’ (hoe het wel moet weten ze niet
- Conclusie de nationalisten/conservatieven en boeren, middenstanders,
ex-soldaten zijn van mening dat de democraten landverraders zijn.
Dolkstootlegende + Verdrag van Versailles
2. Verdrag van Versailles (28 juni 1919) inhoudelijk zeer nadelig en
vernederd voor Duitsland:
- Duitsland is hoofdschuldige
- Afstaan van gebieden en koloniën
- Herstelbetalingen
- Een klein defensief leger
- Ondertekening wordt Republiek van Weimar zeer kwalijk genomen. Het
wordt door Duitsland gezien als een ‘Diktat’
3. Vormen van meerderheidscoalities zeer moeizaam a.g.v. steeds slechtere
stembusuitslagen voor de democratische partijen zwakke geen
daadkrachtige regeringen/veel regeringswisselingen (wisselwerking)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper loesmombarg2003. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
