Erfrecht II hoorcolleges
Week 1; beneficiair aanvaarden en verwerpen;
De koperen Pan: stond niks in de koelkast van de overledene, dus gingen ze voor 140 euro uiteten bij
het restaurant de Koperen Pan: betaald met de pinpas van de overledene. Er waren meer schulden
dan baten uiteindelijk, dus ze waren de lul want de schuleisers zeiden dat ze zuiver hadden aanvaard
door te betalen met de bankpas. Zij moesten dan de schlulden uit eigen vermogen voldoen. 184 lid
2: een erfgenaam is niet verplicht, tenzij die zuiver aanvaard. Tot aan de HR is de vraag behandeld of
zij als erfgenamen zuiver hadden aanvaard: de uitkomst is niet meteen het Thema van de dag.
Erfopvolging; verkrijging goederen onder algemene titel (geen leveringshandeling nodig, je zet de
persoon van de overledene voort), art 3;80 lid 2
- van rechtwege, art 4;182 lid 1
- saisine
De overgang van de schulden van de erflater eveens van rechtswege, art 4;182 lid 2
Bijzonderheid in geval van wettelijke verdeling; bij wettelijke verdeling ben je wel aansprakelijk,
maar als kind kan je overwijzen naar moeder want zij was langstlevende en houder van alle
goederen.
Begrippen;
- aansprakelijkheid; van wie kan je verlangen dat ie een prestatie kan leveren (saisine)
- Verhaal/uitwinbaarheid; welke goederen kan ik ten gelde maken.
- Draagplicht; wie moet de pijn voelen in de portemonnee. Als er ingekort wordt zijn we bezig
met de draagplicht want als er wordt ingekort krijg je minder en voel je de pijn in je
portemonnee.
Gevolgen erfopvolging
- aansprakelijkheid, art 4;182 lid 2: wie kan ik aanspreken tot het leveren van een prestatie?
Uitwindbaarheid gaat over de vraag welke goederen ik kan plukken: de deurwaarder wil dan
weten welk object hij kan verkopen, hij heeft dan bijvoorbeeld een auto te gelden gemaakt.
Het verhaal ziet op de verkoopopbrengst van de deurwaarder.
- Verhaal schuldeiser, art 4;184: het naar je toehalen van de opbrengst zoals hierboven
geschetst.
NB; art. 189: chliche artikel
- Staat verkrijgt alleen goederen 4;189, dus geen schulden: als er geen erfgenamen zijn dan
komt alles aan de staat.
- Draagplicht: wie voelt de pijn in de portemonnee? (legitieme portie met bijv inkorten)
Belangrijk is dus of je eigen vermogen ook het haasje is. Als je zuiver aanvaard wel zegt 184 lid 2,
maar daar kun je je tegen beschermen.
,Vervolg 1;
art 4;184
lid 1; aansprakelijkheid- uitwinbaarheid/verhaalbaarheid
Lid 2; privevermogen van de erfgenaam vgl art 3;276; als je dit wilt moet je iets doen, de erfgenaam
ben je al maar vor de zuivere aanvaarding moet je iets doen.
Vervolg 2;
art 4;185; termijn van beraad
Mensen mogen de tijd krijgen om te kijken wat ze willen. Het is niet zo dat als je nog niet weet wat
je met die nltschap wilt dat je geen erfgenaam bent. Als je geroepen wordt door een testament of
art 10 ben je meteen erfgenaam. Je hoeft er dus niks voor te doen, als je de gevolgen wilt
beinvloeden moet je wel iets doen ogv art 190/ 191 (bij verwerping verklaring aan griffie van de
rechtbank) iets doen en werkt dat terug tot aan het moment van overlijden. Zelfde is met
beneficiaire aanvaarding, dan heb je van het begin af aan de gevolgen beperkt. Veel mensen hebben
hier geen kennis van, daarom heb je die afkoelingstermijn van 3 maanden, deze geldt ook als er 1
erfgenaam is.
Lid 1, schorsing van verhaalsmogelijkheid (=3 maanden), tenzij …
Lid 3, verlenging van termijn schorsing bij bijzondere omstandigheden.
Keuzemogelijkheden
Hoofdregel art 4;190 lid 1
1. Zuiver aanvaarden
2. Verwerpen
3. Beneficiar aanvaarden (aanvaarding onder voorrecht van boedelbeschrijving)
190 lid 2; erflater kan de efgenamen in hun keuze niet beperken. Ze kunnen niet bij leven al iets
regelen, bijv je moet veprlicht aanvaarden. Een erfgenaam kan ook niet voor het openvallen van de
nalatenschap een beslissing nemen. Want je hoort nog wel eens dat iemand vooraf al denkt van joh
ik verwerp het, maar tijdens het leven heb je geen keuze om iets te doen, eerst moet die persoon
dood gaan. Keuze heb je onafhankelijk van elkaar.
Zuiver aanvaarden;
- art 4;192 lid 1 is gewijzigd per 1 sep 2016 = hoofdzaak omdat mensen vaak onnadenkend
handelen en er zijn veel nalatenschappen met veel schulden. Je moet dan tegen mensen
zeggen dat ze voorzichtig moeten zijn.
- Ratio van wetswijziging;
- hoe het was; het was vrij mistig wanneer iemand zuiver aanvaard had (koperen pan arrest
dateert uit die tijd), er was veel rechtspraak die ging over de vraag leidt het gedrag van de
erfgenamen nu tot een zuivere aanvaarding? Kunnen we uit dit gedrag afleiden dat zij zuiver
hebben aanvaard? De schuldeisers vonden dat erfgenamen hadden beschikt over het geld
van de overledene door hiermee te pinnen en door erover te beschikken hebben ze zuiver
aanvaard. Maar heb je ook beschikt als je in een verzorgingstehuis woont omdat
grootmoeder is overleden en de goederen die geen finacniele waarde als je die in een
vuilniszaak van een kliko doet. Heb je dan beschikt of niet? Dat is een lastige; schuldeisers
zegt de creme in een aangebroken potje van jouw grootmoeder heeft geen waarde, maar
misschien heb je huishoudelijke artikelen weggegooid waar nog wel geldwaarde in zat. Waar
, de balngen groot zijn, zoals in de kwestie van de Koperen Pan werd dus veel voer
geprodeceerd en om dat in beter vaarwater te krijgen is art 192 lid 1 aangepast.
- Zuiver aanvaarden igv;
- verklaring van art 4;191; niemand doet dit omdat het geld kost.
-1 van de 3 besmette handelingen 4;192 lid 1; overeenkomst aangaande tot vervreemding of
bezwaring van goederen, of op andere wijze aan het verhaal van schuldeisers onttrekken.
Als je nu de koperen pan kwestie moet beoordelen naar huidig recht zou je gelijk zeggen
maar ze hebben aan het verhaal van schuldeisers geld onttrokken door ervan te eten en het
uit te geven, hierdoor konden de schuldeisers zich niet meer op dit geld verhalen. De HR gaf
een ander oordeel want zij vonden het geen beschikken van gelden ten nadele van
schuldeisers, maar uitvaartkosten, want zij regelden een kist en de andere uitvaart dingen.
Als je dus een goed ontrekt aan het verhaal van de schuldeisers dan wordt je geacht zuiver te
hebben aanvaard via 192 lid 1. Het gaat er bij die vuilniszak die ik aan de weg heb gezet van
grootmoeder haar spullen dus om of er goederen van waarde in zitten; de parlementaire
geschiedenis zegt dat de rechter uit moet maken of daar sprake van is: zijn de aangebroken
tubetjes creme nog geld waard? Je moet je voorstellen dat een verzorgingstehuis best korte
termijnen heeft, je hebt niet eindeloos de tijd om de goederen onaangeraakt in de kamer te
laten, terwijl het huis zegt over een week moet alles eruit zijn, dan moet je dus eigenlijk de
spullen niet wegggooien maar afzonderlijk bewaren: advies van de notaris: hou het
afgezonderd om te voorkomen dat je onder 192 gaat vallen. Gaat niet alleen om beschikken
zelf maar het gaat al mis op het moment dat je die verkoopovereenkomst hebt gesloten met
bijv de juwelier. Als je dan naar de inkoper gaat en als die koop is gesloten hang je al:
‘strekkende tot’ art. 192.
- stilzitten 4;192 lid 2 en 3, je kan een termijn stellen bij de rechter. Na verstrijken van die
termijn word je geacht de nalatenschap zuiver te aanvaarden. Als je niks laat horen gelden
deze 2 leden. Dit is een hoofdzaak; komen we op terug bij de vereffening. Die nalatenschap
moet worden afgewikkeld en dan kan je te maken hebben met iemand die niks wilt.
Overgangsrecht 4;192 lid 1; niet behandeld. De meeste boedels die 4 jaar geleden openvielen
daarover hebben mensen zich meestal al verklaard.
Indien nlp. openviel vóór 1 september 2016:
Én Erfgenaam heeft vóór 1-9-2016 nog geen keuze gemaakt over aanvaarding
Dan: art. 4:192 lid 1 (nieuw) geldt vanaf 1 sept. 2016 ook voor hem
Het komt te vaak voor dat mensen onnadenken handelen, je moet paraat hebben dat je tegen die mensen zegt
van doe voorzichtig.
Verwerpen art 4;190 lid 1
Consequenties of eventuele consequenties:
- Wijziging in de erfopvolging
- Denk aan: plaatsvervulling (art. 4:12 lid 1 en art. 4:27)
- Aanwas (art. 4:48)
Een eenmaal gedane keuze is onherroepelijk = lid 4.
- Voorbeeld: eind jaren 80: in de jaren 80 was daar de aids epedemie. Dit was de nieuwe dodelijke ziekte.
- De overdracht gaat via bloed, en in de tijd van bloed transfusies kregen mensen bloedtransfusies die niet altijd
, goed gingen. Mensen die hiv kregen en daarna aids door zo’n verkeerde bloedtransfusie. Een jongen overleed
hierdoor, maar hij had alleen maar schulden. De erfgenamen hebben verworpen. Als je eenmaal een keuze hebt
gemaakt, dan kan je niet meer terug. Die mensen verworpen, maar het was aan het begin van de nieuwe
ziekte, maar dit ziekenhuis is veroordeeld, en toen kwam er een enorme schadeclaim waardoor de boedel
ineens tonnen bedroeg. Maar 190 zegt ja je hebt verworpen vette pech dan krijg je dus plaatsvervulling, en toen
gingen andere mensen met die tonnen aan de nalatneschap aan de haal en de oorspronkelijke erfgenamen zijn
toen een procedure begonnen tegen de kandidaat notaris dat die hen beter had moeten voorleggen: want
super veel onrecht aan gedaan opbasus van verwerpen van de oorspornkelijke casus. Dus pas op met verwerpen
, dat kan je dus niet terugtrekken.
Beneficiaire aanvaarding (van groot belang)
Art. 195 lid 1: hoofdregel is vereffenen bij BA, dit artikel schakelt naar de vereffening en art. 202 lid 1 onder a,
dit doet bij uitstek de notaris = monopolie lol.
-Art. 4:190 lid 1, hier staat dat het kan.
-Kern: art. 4:184 lid 2 sub a; je hoeft niet met overige eigen vermogen de schulden van de overledene hoeft te
voldoen.
De nalatenschap is wel verhaalsobject, dus die kan te gelden worden gemaakt, maar het overige vermogen van de
erfgenaam niet.
-Art. 4:192 lid 4, één benef. erfgenaam, allen benef. erfgenaam, tenzij …
195 lid 1; dan moet er worden vereffend en zijn ze allemaal vereffenaar = hoofdregel. Erfrecht 2 gaat vooral over
afwikkelen van de nalatenschap. Art 202 lid 1 onder a is ook van groot belang.
- Zie je vaak bij ondernemers, ook als notarissen zelf door gaan.
Vervolg;
- Toepasselijke voorschriften van afd. 4.6.2: art. 4:195-200
-In beginsel toepasselijkheid van afd. 4.6.3, (art. 4:202 lid 1)
- Uitzondering: art. 4:202 lid 1 sub a / art. 4:202 lid 3 Week 5!
- in beginsel zijn de erfgenamen vereffenaar (art. 4:195 en 4:198) vgl. art. 4:203 lid 2
- art. 4:199: negatief saldo? Let op sanctie art. 4:184 lid 2 letter d
- 199 lid 2 = hoofdzaak, bij negatief saldo en beneficiare aanvaarding moet je dit meedelen aan
de kantonrechter. Is vanwege 184 lid 2 onder d van belang; als jou een verwijt kan worden
gemaakt. Stel dat dat aan de orde is, je bent een slordige vereffenaar en hebt die mededeling
niet gedaan dan hang je ook met je eigen vermogen.
Niet altijd onbeperkte keuzevrijheid
Erfgenaam heeft wettelijke vertegenwoordiger, dan;
Omdat de curandus niet zelf in staat is om heldere besluiten te nemen, of een kindje van 6 jaar die kunnen niet
zelf besluiten wat er nu moet gebeuren met zo’n nalatenschap.
Algemeen:
- Hoofdregel = Geen zuivere aanvaarding, maar benef. aanv. art. 4:193 of verwerpen.
- positief saldo? Ontheffing vereffening verzoeken, art. 4:202 lid 2
- Verwerping + machtiging, art. 4:193 moet dan eig altijd gaan om schulden/negatieve
Nalatenschap, bij een postieve nalatenschap hoeft deze machtiging eigenlijk niet. In lid 1 staat een termijn van 3
maanden waarbinnen je moet hebben gehandeld als wettelijke vertegenwoordiger. Als je wilt verwerpen moet je
dus binnen 3 maanden die machtiging hebben. In lid 2 staat dat wanneer je de termijn hebt laten verlopen dat je