Epitheel ook wel Epidermis → bedekt een groot gedeelte van je lichaam en organen om het
te beschermen tegen invloeden van buitenaf en het onderliggende weefsel
Epitheelweefsel bevat geen bloedvaten ze halen de voedingstoffen uit onderliggend weefsel
Epitheel wordt onderverdeeld in hun vorm en lagen dat wil zeggen de vorm van de individuele
cellen en het aantal lagen waar ze in liggen.
Het soort epitheelweefsel wordt benoemd aan de hand van het aantal lagen en de vorm van
de cellen. Epitheelweefsel regenereert erg snel door zich te vernieuwen bij schade
De lichaamsholten wordt bedekt door epitheelweefsel (mond, maag/darm kanaal, vagina) en
de mondholte door slijmvlies wat bestaat uit meerlagig plaveiselcelepitheel. Er worden twee
typen mondslijmvlies onderscheiden
1. Niet-gekeratiniseerde mucosa
2. Gekeratiniseerde mucosa
Meerlagig plaveiselcelepitheel
Tussen het meerlagige plaveiselcelepitheel en het onderliggende bindweefsel ligt de
basaalmembraan. Dit is een dunne acellulaire laag die bestaat uit type IV-collageen en laag-
en hoogmoleculaire glycoproteïnen. De cellen behoren tot het stratum basale → de eerste
cellaag van het meerlagig plaveiselcelepitheel deze zijn kolomvormig gerangschikt. Hier vindt
ook de celdeling plaats. Door de celdeling ontstaat een buitenwaarts gerichte druk naar de
bovenliggende epitheelcellen. Deze worden naar het oppervlakte gedrukt. In de lagen boven
het stratum basale rijpen de cellen verder uit; in deze cellagen vindt in het gezonde epitheel
geen celdeling meer plaats. In het stratum spinosum (boven basaalmembraan) worden de
cellen meervormig (polyhedraal) Het stratum spinosum (stekelcellige laag) heeft zichtbare
stekelige uiterlijk deze stekels vormen onderliggende verbindingen tussen de cellen. In het
stratum granulosum wat boven het spinosum ligt vlakken de cellen af en stapelen ze ganulae
en keratohyaline op in het cytoplasma. Deze opbouw van meerlagig plaveiselcelepitheel is
zowel voor de niet-gekeratineseerde al gekeratineseerde mucosa. De hele epitheellaag
bestaat uit cellen die in nauw contact met elkaar staan via desmosomen (cel-tot-cel
verkleving) en hemidesmosomen (zorgen voor verkleving tussen cellen en het basale
membraan). Het belangrijkste verschil in gekeratiniseerd en niet-gekeratiniseerd epitheel is
de verandering van de oppervlakkige cellen van de gekeratiniseerde mucosa in een non-vitale
laag van keratine → stratum corneum. Het stratum corneum bestaat uit eiwitfilamenten die
goed hechten aan de onderliggende epitheelcellen. In het stratum corneum verdwijnen de
celkernen en de organellen in het cytoplasma.
,Lyan Koers MZK2
Gekeratiniseerd (verhoornd) plaveiselcelepitheel
- Marginale gingiva
- Palatum durum
- Bovenzijde tong + papillen in papillen zit bindweefsel
Vindt dus plaats op plekken waar snel beschadiging kan
optreden = bescherming epitheel
Schematische weergave van de verschillende
oorzaken van niet-afstrijkbare witte afwijkingen.
Dit ontstaat door:
- Verdikking hoornlaag (hyperkeratose)
→ Opperlaag wordt dikker
- Verdikking stratum spinosum (acantose)
→ Toename aantal cellen
- Oedemateuze epitheelcellen (hypertrofie)
→ Cellen worden groter
Candiasis wordt veroorzaakt door een beslag op
het epitheel = dus een epithele verandering.
, Lyan Koers MZK2
Witte afwijkingen
Worden veroorzaakt door veranderingen in het epitheel zelf of door een witgeel beslag op
het epitheel. Epithele veranderingen kunnen d.m.v.: hyperkeratose, acantose en hypertrofie.
Een beslag kan bestaan uit: fibrineus exsudaat op ulceratie, oppervlakte debris,
schimmelkolonies.
Oorzaken van witte afwijkingen
- Reactieve afwijking
Trauma, of reactie op gewoonte (bijten), mechanische, chemische
- Lichen planus
Chronische ontstekingsachtige witte afwijking orale mucosa immunologisch
- Leukoplakie
Witte niet afschraapbare plaque → hoge kans op kanker bij erythroleukoplakie
- Niet-epitheliaal
Reactieve afwijkingen
Kunnen optreden door mechanische, chemische, thermische prikkels en door uv-straling.
Bekende oorzaken zijn:
- Scherpe randen restauraties, carieuze gebitselementen, frameprothesen, ruwe
prothesebasis
- Wang of lipbijten en/of andere slechte gewoontes
Er ontstaat een slijmvliesreactie tpv de prikkel dit gaat vaak gepaard met verdikking van de
mucosa en ontstekingsverschijnselen. Deze afwijkingen worden gekenmerkt door
hyperkeratose er is geen sprake van dysplasie. Bij het wegnemen van de prikkel verdwijnt de
grijze/witte slijmvliesreactie.
Soorten reactieve afwijkingen
Afwijking Waar Etiologie Behandeling Uiterlijke kenmerken
Linea alba / Buccale mucosa Bijten Scherpe randen
morsicatio Witte lijn of Klemmen wegnemen
onregelmatig Patiënt op
gewoonte wijzen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LyanK. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.