LMCO1ICT.1 – ICT en recht
College I – Inleiding, telecommunicatie, computers en netwerken
Inleiding, geschiedenis ICT, belang voor een jurist, spam en cookies
Inleiding ICT en recht
H1, H3
ICT
ICT staat voor Informatie- en communicatietechnologie en is onmiskenbaar. De één ziet ICT als een
vooruitgang, de ander als een bedreiging. Natuurlijk zitten er ook nadelen aan (pesten is eenvoudig
en anoniem, verspreiding kinderporno is makkelijker) en de computercriminaliteit ontwikkelt zich net
zo snel als de onderliggende techniek.
ICT-recht
“Het geheel van die onderdelen van het recht die informatie- en communicatietechnologie als
onderwerp hebben.”
De term ICT en recht is zeer breed en wordt vooral gebruikt om een aantal rechtsgebieden aan te
geven, waar een gebruiker bewust of onbewust mee te maken krijgt op het web. Andere namen zijn
“internetrecht” of “informatierecht”.
Concreet bestaat ICT-recht niet eens, het is een verzamelnaam waarin onder andere het
auteursrecht, merkenrecht, privacywetgeving, consumentenrecht, databankenrecht en ook het
strafrecht samenkomen.
Specifieke wetgeving voor het internet is niet aanwezig.
Hoofdregel: alles wat offline geldt, in principe ook online geldt.
Dit maakt de breedte van ICT en recht aan de ene kant complex, omdat je van alles een beetje hebt,
maar aan de andere kant beperk je je steeds tot één specifiek onderwerp; het moet ICT gerelateerd
zijn.
Internet
Internet is ook wel een verzamelnaam om het wereldwijde netwerk van computers te beschrijven
Interconnected Networks
Het woord internet betekent letterlijk: “netwerk der netwerken”
Internet is de manier geworden om al dan niet (legale) informatie te vinden.
1 procent van de volwassenen uit de bevolking is internetverslaafd: Cyberfrenie.
Dit bestaat onder andere uit de volgende symptomen:
Veelvuldig en langdurig internetgebruik: minimaal 16 uur per week
Internetgebruik ontkennen tegenover anderen, “stiekem” gedrag
Sociale contacten verwateren: de verslaafde vereenzaamt
Enkel plezier beleven aan online activiteiten
Afnemende interesses
Lichamelijke klachten, zoals branderige ogen
Zelfverwaarlozing: tekort aan slaap, voedsel
Dagelijks besteden we meer tijd op het internet en wereldwijd komen er ongeveer 8
internetgebruikers per seconde bij.
,LMCO1ICT.1 – ICT en recht
Twee vormen van programma’s
Broncodeprogramma’s
- De broncode fungeert als hogere programmeertaal
- Is in beginsel gewoon leesbaar voor mensen
Objectcodeprogramma’s
- De objectcode fungeert als weergave van de machinetaal
- Is niet leesbaar voor mensen
De beschikbaarheid van deze programma’s leidde tot de ontwikkeling van ondersteunende
programma’s zoals systeemprogrammatuur of operating systems.
Vanaf de jaren zestig zorgde de chip voor verdere miniatusering, capaciteitsvergroting en
kostenverlaging van apparatuur. Vanaf deze periode is ook mogelijk om met de besturingssystemen
meerdere gebruikers tegelijkertijd op één machine te laten werken, het zogenoemde time-sharing.
Open Source
- Ten aanzien van software
- Het ontwikkelingsmodel van software waarbij aan gebruikers bepaalde rechten ten aanzien
van het bestuderen, wijzigen en opnieuw distribueren van de broncode worden toegekend
door middel van zogenoemde opensourcelicenties
E-commerce
Zaken doen via het internet
Gevolg van de doorbraak van smartphones en 24/7 beschikbaarheid tot internet
Cloud computing
Het via een netwerk beschikbaar stellen van hardware, software en gegevens.
De cloud brengt met zich mee dat niet exact duidelijk is waar de gegevens zich bevinden
(Dropbox, ICloud)
Regulering van en door technologie
Lawrence Lessig onderscheidt 4 modaliteiten voor de regulering van het internet:
1. Het recht: een van de manieren om iets te reguleren, door bijv. bepaalde gedragingen te
verbieden.
2. De markt: ook de markt kan partijen verleiden een bepaalde richting te kiezen, door bijv.
prijzen te verhogen of te verlagen
3. Sociale normen: in Nederland niet wettelijk bepaald, maar overtreding van normen leiden tot
vreemde blikken; heren gebruiken herentoilet en dames het damestoilet
4. De architectuur (code): is in de praktijk veel dwingender van aard. Dit stelt de bouwer in
staat het gedrag van mensen te reguleren, bijv. verkeersdrempels, viaduct zodat er geen
vrachtwagens kunnen rijden of bv kopieerbeveiliging op een cd.
Nudging zegt dat regulering van internet gaat door het sturen van gedrag. Met behulp van grote
hoeveelheden data kunnen beleidsmakers en commerciële bedrijven sneller zien waar ze moeten
ingrijpen en eenvoudiger het effect meten van hun tussenkomst.
ICT en recht
Zijn op twee manieren met elkaar verbonden
1. ICT geldt als object of voorwerp van het recht
- Het recht zegt iets over het (gebruik van) ICT
, LMCO1ICT.1 – ICT en recht
Zoals over de toegang tot telecommunicatienetwerken, de inzet van ICT (bijv.
privacyrecht) of de vraag of iemand software mag kopiëren (auteursrecht)
2. ICT kan ook een bijdrage leveren aan het recht
- Bijv. door het introduceren van elektronische dossiers voor rechters en andere
procespartijen
Legal tech
Verwijst naar technologie die direct van invloed is op de juridische dienstverlening.
Smart contract
Gaat erom dat gebruikers de door hen gewenste afspraken vastleggen in een door de computer
vastgelegde overeenkomst.
Blockchain
Dit is een soort databank waarin kleine blokjes informatie worden opgeslagen die ondertekend zijn
door beide partijen. Deze technologie heeft in zich om meer transparantie en betrouwbaarheid te
zorgen.
Internetrecht en ICT-recht
Internetrecht
Concentreert zich vaak op de zaken die zich afspelen op het internet
Nadruk ligt meer op de uitingsvrijheid en daarmee strafrecht en vrijheid van meningsuiting
ICT-recht
Houdt zich meer bezig met het brede terrein van ICT en recht, waaronder de verwerving van ICT
Nadruk ligt meer op het terrein van contractenrecht
Beide domeinen hebben met elkaar gemeen dat het om een functioneel rechtsgebied gaat. Dit wel
zeggen dat het vakgebied gebruikmaakt van onderdelen van verschillende rechtsgebieden, voor
zover deze een relatie hebben met ICT.
Big data
Grote hoeveelheden data
De brancheorganisatie van Verbond van Verzekeraars meldde in 2016 dat big data er niet toe mag
leiden dat groepen klanten van een verzekering worden uitgesloten.
Bijv. aan de hand van Facebook zou een verzekeraar kunnen zien dat je rookt, maar dan mogen zij
die informatie niet gebruiken om jouw premie al dan niet automatisch vast te stellen. Ook het
verhogen van de verzekering wanneer je zwanger bent mag niet wanneer verzekeraars dit afleiden
uit jouw koop van foliumzuur.
Internet maakt het mogelijk dat je levenslang veroordeeld wordt voor iets wat in het verleden heeft
plaatsgevonden. Dit kan niet alleen gevolgen hebben in de privésfeer, maar ook voor latere kansen
op de arbeidsmarkt.
Bijv. filmpje online van je dronkenmanschap
