Geschiedenis samenvattingen
1
,basisboek
2
,Samenvatting Geschiedenis 4VWO Hoofdstuk 1 Jagers en Boeren
1.1 De Agrarische Revolutie
Vruchtbare halvemaan:
Gebied waar landbouwsamenlevingen waren in het Midden-Oosten. (9000-6000 V.C)
Homo Habilis (jager-verzamelaar)
De eerste mens, hij verscheen zo’n 2.5 miljoen jaar geleden in Afrika
Homo Sapiens (onze soort, de moderne mens):
Ze joegen vooral op rendieren, mammoeten, paarden en bizons.
Ze hadden betere wapens van meer verschillende materialen dan de jagers-
verzamelaars.
Jagers-verzamelaars:
Bijna altijd nomaden (Ze trokken ze verder als ze niet genoeg voedsel meer hadden)
Ze woonden in grotten/hutten/tenten gemaakt van dierenhuiden en hadden geen
leiders, of leiders die zich (bijna) niet onderscheidden van de rest van de groep.
De mannen waren jagers en maakten het gereedschap, de vrouwen verzamelden
voedsel, maakten huiden schoon, hielden ’t vuur brandend & letten op de kinderen.
De Agrarische Revolutie
De overgang naar het boerenbestaan, het is één van de belangrijkste gebeurtenissen van
de prehistorie.
Archeologen denken dat de overgang naar landbouw voor het eerst in het Midden-
Oosten was.
o Ontstaan: Aan het einde van de laatste ijstijd ging het veel regenen en zo
ontstond er een vruchtbaar gebied, dit was gunstig voor de landbouw en dat
vormde een overgang naar het boerenbestaan.
Andere theorie: de bevolking groeide snel en de natuur kon het niet bijbenen, de natuur
raakte uitgeput en mensen moesten zelf gewassen gaan verbouwen.
De Gevolgen van de agrarische revolutie:
Men ging van zwervend naar gevestigd, ze moesten in de buurt van de akkers blijven.
Er kwam een snelle bevolkingsgroei door de toename van landbouwproducten en
doordat vrouwen meer kinderen konden krijgen (dit omdat ze nu op een vaste plek
bleven).
Men kon ook gaan verbouwen wat nodig was, ze hadden een vaste plek.
Veeteelt:
Eerst hielden ze dieren alleen voor ‘t vlees, maar later ook voor melk, wol en leer. Nog
later ook als trekkracht.
Er kwamen steeds meer nieuwe technieken, zoals weven, potten bakken en de productie
van gepolijst steen.
Het neolithicum (de nieuwe steentijd)
Het gebruik van de nieuwe gepolijste stenen gereedschappen
3
, De volgende stap was metaal gebruiken voor de maak van wapens en gereedschappen.
Eerst was brons het meest gebruikte metaal (de bronstijd; begon in Midden-Oosten),
maar later ging men harder ijzer gebruiken (de ijzertijd)
Mensen die op landbouw overstapten waren vaak minder gezond dan jagers-
verzamelaars. Ze waren vaker ondervoed, kregen sneller infectieziekten en leden vaak
aan misvorming van hun ruggengraat door de zware lichamelijke arbeid.
Waarom was de gezondheid zo slecht?
Boeren verbouwde in ’t begin maar een bepaald aantal gewassen, men was ondervoed.
En als de oogst mislukte, was er een dreiging van hongersnood.
De bevolking nam toe en moest dichter op elkaar leven, zo kwam er een grotere kans op
infectieziekten. Vee bracht ook ziektes met zich mee.
Sommige boeren waren succesvoller dan andere, er kwamen verschillen in rijkdom, macht
en aanzien, zo ontstond hiërarchie.
2.1: Het ontstaan van steden
De vroege steden ontstonden rond 3300 v.C. in Soemerië, het zuidelijke gedeelte van
Mesopotamië. (Nu Irak)
Waarom daar?
Er was een zeer vruchtbare grond door overstromingen van de Tigris & Eufraat (de
Vruchtbare maan, dat liet elk voorjaar een laagje slib achter liet).
Er was te veel oogst waardoor de bevolking groeide en er steden konden ontstaan.
Ontstaan nieuwe beroepen
Er kwamen leerlooiers, pottenbakkers, kleermakers, smeden, koopmannen, dit door de
handel en doordat er een voedseloverschot was, er waren minder boeren nodig en er
was ruimte voor specialisatie.
Er kwamen ook priesters, die veel contact hadden met goden, de priesters genoten van
veel aanzien.
Er kwam een koning (hij voerde bestuur uit met behulp van ambtenaren).
Ambtenaren: hielden de administratie bij, stelden wetten op, controleerde iedereen of
ze de belasting betaald hadden, zorgen ervoor dat een begrafenis (van belangrijke
mensen) tot in de puntjes werd geregeld.
Door het bijhouden van de belasting is het schrift ontstaan.
Mesopotamië:
Lange, hete, droge zomers, waardoor boeren de akkers kunstmatig moesten
bevloeien/irrigeren. Ook waren er overstromingen, boeren bouwden dijken om velden
ertegen te beschermen.
Er ontstond een hiërarchie, verschillende sociale lagen, die verschilden van rijkdom en
macht. Onderaan stonden de boeren.
4
