Samenvatting
Samenvatting Psychopathologie + leerdoelen
Een complete samenvatting met informatie uit het hoorcollege, aangevuld met de belangrijkste stukken tekst uit het boek.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 34 pagina's
Voorbeeld 4 van de 34 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
1 beoordeling
Door: Britt457253 • 2 jaar geleden
Het is een duidelijke en overzichtelijke samenvatting, zelf had ik het persoonlijk fijn gevonden als er op het einde duidelijk antwoord werd gegeven op de toetsdoelen
Voorbeeld van de inhoud
Psychopathologie, leerdoelen periode 2:1. De student kan de symptomen van de belangrijkste psychopathologische stoornissen benoemen
en beschrijven in een casus, waarbij hij concrete gedragsvoorbeelden kan geven die passend zijn
voor de stoornis.
2. De student kan in een casus inzichtelijk maken hoe de klachten zijn ontstaan en kunnen
voortbestaan vanuit de interactie tussen persoonskenmerken en omstandigheden (kan het KOP
model toepassen in een casus).
3. De student kan aangeven of er in een casus sprake is van normaal of abnormaal gedrag aan de
hand van de daarvoor geldende criteria.
4. De student kan toelichten hoe de verschillende theoretische perspectieven het ontstaan van de
belangrijkste stoornissen verklaren.
5. De student kan beschrijven wanneer er sprake is van psychopathologie en enkele
verwijsmogelijkheden beschrijven.
6. De student kan de relatie met het onderliggend functioneren van de hersenen op hoofdlijnen in
psycho-educatie toelichten.
7. 7. De student kan een aantal mogelijkheden van de toegepast psycholoog beschrijven om
mensen met psychiatrische problematiek te ondersteunen bij het vervullen van hun rollen, door
vaardigheden te vergroten of hulpbronnen te zoeken. Hierbij kan de student de inhoud van de
interventie en de reikwijdte van de interventie beschrijven.
Samenvatting hoorcollege, week 1 (H1 + H2):
Inleiding; geschiedenis, classificatie, behandelmethoden. Hoofdstuk 1 t/m 3 (9 e literatuur editie).
Ongeveer 45% van de volwassene krijgen ooit in hun leven een psychische aandoening. ‘De helft’ van
de Nederlanders. Op jaarbasis betekent dit dat 1 op de 5 volwassene een psychische stoornis
ontwikkelt. Bij mensen tussen de 30-60 jaar is suïcide, naast kanker en hart- en vaatziekte de meest
voorkomende doodsoorzaak. Jaarlijks zijn er meer dan een miljoen mensen die behandeld worden
voor psychische problemen; zijn niet alleen mensen die in een GGZ terecht komen, maar ook de
mensen die bij een huisartspraktijkondersteuner of studentenpsycholoog aankloppen.
Waarom belangrijk voor Toegepast Psychologen dat we hier les in krijgen?
- De Toegepast Psycholoog werkt als trainer, coach, etc.
- De Toegepast Psycholoog werkt met een doelgroep die bekend is met psychopathologie.
- De Toegepast Psycholoog werkt als onderzoeker/ beleidsmedewerker.
(H1) Psychopathologie (= het studiegebied dat zich bezighoudt met de diverse vormen van
afwijkende emoties, gedachten en gedrag). Het beschrijft psychische stoornissen, oorzaken daarvan
en behandelingen daarvoor.
Normaal gedrag (= normaal gedrag wordt gezien als goed, iets dat natuurlijk is en vanzelf over gaat).
- Bepaalde normen kunnen per cultuur verschillen, bijvoorbeeld communiceren met het
hiernamaals. Daarnaast is de tijdsgeest belangrijk, bijvoorbeeld zwarte piet is niet meer normaal.
Abnormaal gedrag (= abnormaal gedrag wordt vaak gezien als slecht, afwijkend, een teken van
psychische aandoening). Is afwijkend van de norm en wordt als iets negatief of bedreigend ervaren.
Het ‘schuurt’ met het normale leven en dat maakt het dat het als iets slechts wordt gezien.
- (1) Uitzonderlijk gedrag is afwijkend (= gedrag wat één persoon vertoont en de rest niet,
bijvoorbeeld dingen horen of zien), (2) sociaal afwijkend (= zich niet aan de normen houden van
de cultuur, bijvoorbeeld homoseksualiteit), (3) foute perceptie of interpretatie van de realiteit
(= geen accuraat beeld van de omgeving of realiteit, bijvoorbeeld hallucineren), (4) aanzienlijk
emotioneel lijden van de persoon (= vervolg van te lang problematische emoties als angst en
depressie), (5) ongepast of contraproductief gedrag (= oproepen onprettige gevoelens en
beperkt dingen te doen, bijvoorbeeld alcoholisten kunnen niet meer werken), (6) gevaar (= voor
betrokkene zelf of voor anderen).
,Wanneer je concludeert dat iemand psychisch ziek (= klachten laten zien waardoor ze worden
gehinderd in het dagelijks functioneren en lijden) is, spreek je meestal over een combinatie van een
aantal aspecten. Deze aspecten zijn (= uitzonderlijk, sociaal afwijkend, foute perceptie/ interpretatie
realiteit, gevaar, lijden, ongepast/ contraproductief gedrag, irrationeel en onbegrijpelijk gedrag,
onvoorspelbaarheid en controleverlies, gedrag dan een ongemakkelijk gevoel oproept bij anderen).
Psychische stoornissen (= een gedrags- of psychologisch syndroom dat samengaat met (1) actueel
lijden of, (2) tekortschieten aan het functioneren of, (3) een significante toegenomen risico om dood
te gaan, pijn te lijden, of de persoonlijke vrijheid te verliezen).
Historische visie op afwijkend gedrag:
- Voor de klassieke oudheid < 750 voor Christus.
Voor de klassieke oudheid trepanatie (= doorboren van de schedel). De mensen die psychisch leden,
waren in die tijd ‘bezeten’ door kwade geesten. Door een gat te maken in het hoofd, konden die
geesten daaruit verdwijnen en klaarden mensen weer op. Mensen leefde meestal nog wel eventjes
nadat dit gebeurde, in sommige gevallen zou dit zelfs geholpen hebben. Bij sommige aandoeningen
kan je namelijk een te hoge druk op je hersenen ontwikkelen en dan kan het helpen om een gat te
maken in de schedel.
- 400 voor Christus Hippocrates (= evenwicht lichaamssappen).
De Griekse oudheid, vader westerse geneeskunde hierin ontstaan. Een belangrijk persoon hierbij is
Hippocrates. In deze tijd was er veel belangstelling voor het ontwikkelen van kennis en van hoe het
leven in elkaar zat. Hippocrates zei dat een psychische aandoening niet iets was van buitenaf/ iets
kwaads/ spiritueels, maar dat het te maken heeft met een verstoring in het evenwicht in de
lichaamssappen (= bloed, slijm, zwart en geel gal). Zeer biologisch.
- Achtste eeuw tot de zestiende eeuw, Arabische psychiatrie.
De Arabieren deden allerlei wetenschappelijke uitvindingen, zoals de algebra. Zij ontwikkelden ook
hun eigen psychiatrie met veel aandacht voor behandelingen, theorieën en diagnostiek. Typerend in
de Arabische psychiatrie was de mensgerichte benadering van geesteszieken. Mensen met een
stoornis werden erg menselijk en fatsoenlijk behandeld, waarschijnlijk door de regels in de Koran.
- 500 na Christus Middeleeuwen (= exorcisme en heksenvervolgingen).
In deze tijd is de kerk oppermachtig, zo werd alles verklaard vanuit het bovennatuurlijke. Het was
niet normaal om in lichamen te snijden, want dit is een geschenk van god. Dit maakte het lastig om
goed onderzoek te doen. Wel zag je in deze tijd exorcisme (= rituelen om de kwade geesten uit te
drijven), heksenvervolgingen (= vrouwen die zich abnormaal gedroegen, dingen zeiden die niet
gewenst waren volgens de kerk; gooiden ze met een steen in het water). Daarnaast zag je ook
trepanatie opnieuw terugkomen, maar dit was in deze tijd uit het idee dat bij paarden vliegen via de
neus naar binnen kwamen. Hierdoor werden paarden dol en dit verplaatste men ook zo naar
mensen. Zo zouden horzels via de neus naar binnen zijn gevlogen.
- 1600 gekkenhuizen (= slechte omstandigheden) & vanaf 1800 (= hervorming en terugval).
In 1600, einde middeleeuwen kwamen er gekkenhuizen. Dit waren gebouwen met slechte
omstandigheden/ gevangenissen waar ze alle psychische mensen in stopten, zodat er geen
abnormale mensen in de samenleving zouden rondlopen. Er was nauwelijks sprake van behandeling
en de hygiëne was erg slecht. Publiek kon tegen betalen naar de bewoners komen kijken. In 1800, de
verlichtingsstroming. In deze tijd was er een belangrijke man; Pinel. Hij heeft de morele therapie
ontwikkeld (= juist aandacht aan mensen geven, mensen laten praten; dit zou helpen om mensen op
het goede spoor te krijgen). Dit is een belangrijk inzicht geweest, maar na 1850 is dit toch weer
weggezakt omdat ze onvoldoende middelen hadden om mensen goed te behandelen. Hierdoor werd
dit afwijkende gedrag als ongeneeslijk betiteld. De morele therapie kostte veel tijd, het effect was
nihil en gevolg hiervan is dat de rusthuizen ook te vol werden.
,- 1850-1940: Charcot (= hypnose) en Freud.
Charcot was een arts en die deed veel met hypnose (= mensen in een andere bewustzijnstaats
proberen te brengen en daarmee mensen genezen). Freud (1856-1939) was bij hem leerling, maar
vond dat dit toch onvoldoende effect had. Hij is in de loop de jaren eigen ideeën gaan ontwikkelen
rondom het functioneren van de menselijke geest. Dus ook waar dit mis kan gaan en hoe symptomen
en afwijkend gedrag verklaard kunnen worden. De therapie die Freud ontwikkelde is praten wat als
medicijn dient. Wanneer je mensen laat praten, krijg je zicht op de onderbewuste processen die in
iemand leven. Vervolgens kan je het onderbewuste bewust maken en kunnen klachten verdwijnen.
- Jaren 50 , 1950 (= verbeterde omstandigheden (relatief), anti psychiatrische beweging).
Er kwam steeds meer aandacht aan mensen met psychische klachten. In de jaren 50 kwamen er
psychische ziekenhuizen (= ‘one flew over the cuckoo’s nest’). Hierin was er weinig aandacht voor
het individu en was men meer gericht op groepen en op het onderdrukken van klachten. Zo kwamen
de eerste medicijnen in deze tijd. Daarnaast ontstond er een anti psychiatrische beweging (=
beweging die ervanuit gaat dat het probleem niet in de mens zit, maar in de omgeving/ maatschappij
door onrealistische verwachtingen). Ook werd er meer geëxperimenteerd naar rechtstreeks kijken
naar de hersenen om de psychische klachten te verhelpen. Voorbeeld hiervan is lobotomie (=
operatie waarbij ze via het ooglid de hersenen bereiken en een laesie aanbrengen; hier werden
mensen kalm van).
- Hedendaagse trends.
Verschillende vormen van therapie: (1) gesprekstherapie (= een keer in de week bij een psycholoog
lopen), (2) medicatie, (3) eigen kracht, empowerment, herstelgerichte zorg (= aanvullend; niet
gericht op genezen, maar focussen op eigen kracht). Allemaal verschillende technieken hoe men
tegenwoordig kunnen omgaan met psychische problematiek. Dit staat tegenwoordig wel onder druk,
zoals het voldoende tijd hebben om iemand te behandelen/ wanneer je hulp nodig hebt moet je
daarop wachten. Evidence-based medicine (= het streven om gebruik te maken van het beste
beschikbare bewijs bij het maken van een keuze voor de benadeling van een patiënt).
- Er zijn in ieder geval zeven aspecten kenmerken voor een kritische houding en denkwijze: 1) blijf
sceptisch, 2) denk na over de definities en terminologie, 3) weeg de aannamen of premissen
waarop argumenten gebaseerd zijn, 4) houd in gedachten dat correlatie niet gelijk staat aan een
causaal verband, 5) overweeg de aard van bewijzen waarmee conclusies worden onderbouwd, 6)
simplificeer niet te sterk, 7) generaliseer niet te sterk.
(H2) Theoretische referentiekaders (= perspectieven op het functioneren van de mens):
(A) Psychologische perspectief:
- Psychodynamische theorieën (= Freuds theoretische model van onze persoonlijkheid). Psychische
problemen als resultaat van onbewuste psychische motieven en conflicten zoals seksuele
verlangens en agressieve driften. Vrije associatie zijn beloop laten gaan; daarmee aan de slag
gaan. Abnormale gedragspatronen zijn symptomen van de dynamische worstelingen die
plaatsvinden in onze geest. Therapieën; psychoanalyse en psychoanalytische psychotherapie (=
therapie die mensen helpt om inzicht te verwerven in, en oplossingen te vinden voor, onbewuste
conflicten; een of meer gesprekken tussen patiënt en therapeut). Bijvoorbeeld hoogtevrees komt
door een onderbewuste drang van een einde aan je leven maken. Wanneer je namelijk hoogtes
vermijdt, kan je er ook niet van afspringen. Begrippen op blz. 37 belangrijk (= bewuste,
voorbewuste, onbewuste, ID, ego, superego)! Afwijkend gedrag (= onbewuste impulsen van ID,
houdt het ego niet tegen waardoor er conflicten in de persoonlijkheid kunnen ontstaan wat leidt
tot angst). Gezond (= sterk genoeg om de instincten van ID te onderdrukken en kan de afkeuring
van het superego weerstaan).
- Leertheoretische modellen (= vormen van leren: (1) klassieke conditionerring, Pavlov (= vorm
van leren waarin men ervoor zorgt dat een respons op de ene stimulus ook optreedt na een
, andere stimulus door beide stimuli samen aan te bieden of aan elkaar te koppelen). (2) operante
conditionering, Skinner (= vorm van leren waarbij gedrag wordt eigen gemaakt en versterkt als
het wordt bekrachtigd, belonen en straffen). (3) Sociaal cognitieve leertheorie (= op leren
gebaseerde theorie die de nadruk leg op leren door observatie en die ervan uitgaat dat gedrag
zowel door situationele als door cognitieve variabelen wordt bepaald). Afwijkend gedrag (=
gevolg van het verwerven of leren van verkeerd, ongepast gedrag).
Leertheorie en psychopathologie (= het leerperspectief beschouwt het abnormale gedrag zelfs als
probleem; abnormaal gedrag wordt op dezelfde manier aangeleerd als normaal gedrag, kleine Albert
+ 2 factoren model + gedragstherapie). Kleine Albert (= psychologisch experiment over klassieke
conditionering van angst bij een peuter). 2 factoren model (= klassieke factor; oorzaak en operante
factor; instandhouding), gedragstherapie (= bijvoorbeeld exposure)).
- Humanistische modellen (= geloof in vrije wil. Zelfactualisatie (= de drang om alles te worden
waartoe men in staat is. het motief dat iemand drijft om al zijn vermogens te ontwikkelen en de
eigen, unieke vaardigheden tot uitdrukking te brengen). Piramide van Maslow. Persoonsgerichte
therapie/ client centered, Rogers (= cliëntgerichte therapie, het opbouwen van een warme,
accepterende therapeutische relatie die de cliënt de ruimte geeft om zichzelf te exploreren en te
accepteren). Mensen leren niet alleen door belonen en straffen, maar we streven naar een
maximale zelfontplooiing. Afwijkend gedrag (= gevolg van een verstoord concept van het zelf).
Bijvoorbeeld doordat de ouders ze hebben aangeleerd dat hun eigen ideeën die tegen de ideeën
van de ouders ingaan verkeerd zijn., dus ze beschouwen zichzelf als slecht.
- Cognitieve modellen (= bestuderen cognities (= gedachten, opvattingen, verwachtingen en
attitudes), die gepaard gaan met het wellicht ten grondslag liggen aan afwijkend gedrag).
Afwijkend gedrag (= ineffectieve of foute verwerking/ interpretatie van informatie door
haperingen in het opslaan en opvragen van informatie of door denkfouten). Bijvoorbeeld
agressieve jongeren die oogcontact van grote jongens meteen als bedreiging zien en dan met ze
gaan vechten, terwijl die grote groep jongen gewoon rustig door de stad liepen. RET, Ellis (=
rationeel emotieve therapie, therapeutische benadering waarbij de therapeut de patiënt helpt
om irrationele, contraproductieve opvattingen te vervangen door andere, passendere
opvattingen). Basis van de RET is het A-B-C schema (= hiermee werden oorzaken van de ellende
verklaard. A; activerende gebeurtenis. B; opvattingen. C; consequenties). Cognitieve
gedragstherapie, Beck (= wordt samengepakt met gedragstherapie, vaak ingezet bij mensen in
een psychoses. Op leren gebaseerde therapeutische benadering die gebruikmaakt van zowel
cognitieve als gedragsmatige technieken).
(B) Biologische perspectief (= oorzaak is biochemisch, dus oplossing ook biochemisch; genetica,
erfelijke aanleg, invloed farmaceutische industrie (= gericht op geneesmiddelen en medicijnen)).
Genen zijn geen verklaring voor psychische stoornis. Multi genetisch determinisme (= gaat altijd om
meerdere genen dus niet één afwijkend gen die de stoornis veroorzaakt). Interactie tussen
genetische factoren en omgevingsinvloeden bepaalt hoe onze persoonlijkheid eruitziet en hoe
gevoelig we zijn voor bepaalde stoornissen.
- Bio-psychosociale perspectief (= het samenspel van meerdere factoren (= biologische,
psychologische en sociale) in de ontwikkeling van afwijkende gedragspatronen. De meeste
psychische stoornissen hebben meerdere oorzaken. Bijvoorbeeld het diathese stress-model (=
model gebaseerd op het idee dat afwijkend gedrag te maken heeft met de interactie tussen
kwetsbaarheid of aanleg, en stressvolle en ingrijpende levensgebeurtenissen). Diathese (=
kwetsbaarheid of aanleg voor een specifieke stoornis).
- Sociaal-culturele perspectief (= we kunnen afwijkend gedrag niet bestuderen zonder rekening te
houden met de invloed van sociale en culturele factoren, inclusief factoren die te maken hebben
met etniciteit, gender en sociale klasse, zoals de visie op het sociaal-culturele perspectief). Je
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper diekefeenstra. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,98. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 78075 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen