MK VITALE FUNCTIEKUNDE
HOORCOLLEGE’S
BIJEENKOMST 1: AIRWAY AND BREATHING
WAT ZIJN DE VITALE FUNCTIES?
- Ademhaling
o Ademhalingsfrequentie
o Saturatie
- Circulatie
o Bloeddruk
o Hartslagfrequentie
- Bewustzijn
o Bewustzijnsverandering
Als één van de drie vitale functies verstoord raakt verkeerd de patiënt in levensgevaar.
REDENEREN VOLGENS DE ABCDE-METHODE
A- AIRWAY: BEOORDELEN EN VEILIGSTELLEN VAN DE LUCHTWEG
Controleren of de luchtweg vrij is en niet geobstrueerd is.
Oorzaken die de luchtwegen kunnen obstrueren;
- Tong; tijdens bewustzijnsverlies verslappen alle spieren, waardoor de tong naar achter kan
vallen en de luchtweg kan blokkeren.
- Slijm
- Braaksel
- Corpus alienum; er zit iets vreemd in de luchtwegen, bijvoorbeeld het inslikken van een
muntje
- Zwelling van de luchtwegen door een allergische reactie
Eenvoudigste manier om te beoordelen of de luchtweg van de patiënt vrij is:
- Aanspreken van de patiënt
- Look listen feel methode
- Afwijkende ademhalingsgeluiden (stridor, heesheid, rochelen, snurken)
- Observeer aangezicht
- Mond bekijken
- Patiënt in stabiele zijligging leggen, zodat hij zich niet verstikt in zijn tong
- CWK stabiliseren bij traumapatiënten.
B- BREATHING; BEOORDELEN VAN DE ADEMHALING
Waar let je op als je de ademhaling van de patiënt wilt beoordelen?
- Ademhalingsfrequentie (snelheid)
- Saturatie
- Adequaat: diepte, symmetrische ademhaling, gebruik ademhalingsspieren?
- Centrale cyanose beoordeel de kleur van de mond/lippen/tong, blauw?
1
, o Blauwe tong bij extreem lage saturatie
Normaal AH is 12-20
Tachypnue >20
Bradypneu < 12
Normale saturatie is > 95%
C-CIRCULATION: BEOORDELEN VAN DE CIRCULATIE VAN DE PATIËNT. IS DEZE HEMODYNAMISCH
STABIEL?
Waar kan je op letten om informatie te krijgen over de circulatie van de patiënt?
- Bloeddruk
- Hartfrequentie
- Capillaire refill
o Met duim 5 sec op borstbeen drukken en dan tellen hoe lang het duurt voordat de
kleur weer terug komt op het borstbeen. Normaal duurt dit 2 seconden.
- Urineproductie
- Huidskleur; bleek zien
- Temperatuur van acra/extremiteiten; koude handen/voeten
- Gestuwde halsvenen?
- Slijmvliezen: zijn deze wel vochtig of niet
- Uitwendige bloeding zichtbaar?
Tachycardie= pols >100
Bradycardie = pols <60
Eenvoudigste wat je kan doen om de circulatie te verbeteren als deze ernstig bedreigd is?
- Infuus prikken en vocht toedienen
D-DISABILITIES: KIJKEN OF DE PATIËNT EEN AANWIJZING HEEFT VOOR ACUTE NEUROLOGISCHE
PROBLEMEN.
Wat is het eerste wat je doet?
- Is de patiënt bedreigd?
o Is bedreigd, moet behandeld worden.
- Beoordelen van het bewustzijn
- Pupillen PEARRL (pupils equal and round reactive to light)
- Lateralisatie
o Kijken of de patiënt geen uitvalsverschijnselen heeft. Zijn er gelijkheden in links en
rechts. Vragen om te knijpen/tenen te bewegen.
- Glucose
o Te laag of een te hoog glucose kunnen leiden tot bewustzijnsverandering
o ABCDEFG: DONT EVER FORGET THE GLUCOSE. Standaard ook bij niet diabetes
patiënten.
- EMV-score/Glasgow-Coma schaal (objectief bewustzijn van een patiënt beoordelen)
o Eyes
2
, o Motorische reactie
o Verbale reactie
o Maximale score is 15, bij verminderd bewustzijn wordt dit lager. Hoe lager de EMV,
hoe lager het bewustzijn van de patiënt.
- AVPU-score
Bij baby’s of om een snelle inschatting te geven bij volwassenen. EMV is nauwkeuriger.
o A; Alert
o V; reageert op aanspreken
o P; reageert op pijnprikkel
o U; reageert niet
E-EXPOSURE AND ENVIRONMENT
Patiënt van top tot teen bekijken:
- Huidafwijkingen
o Blauwe plekken, zwellingen, bloedingen, verwondingen, ontstekingsverschijnselen
- Temperatuur meten
- Pijn; pijnscore uitvragen
DOELEN ABCDE METHODE
- Minder snel stoornis van de vitale functies over het hoofd zien
- Biedt houvast in een stressvolle situatie
- Wordt wereldwijd gebruikt, dus iedereen praat over hetzelfde
- Betere aansluiting aan en samenwerking met professionele hulpverlener
- Niet alleen bij trauma, ook bij acute situaties op zaal, tehuis etc.
- Het idee is gebaseerd op treat first what kills first. Je loopt de ABCDE stapsgewijs af en
behandeld eerst dat wat prioriteit heeft en bedreigend is.
REDENEERHULP OM DE ERNST VAN EEN SITUATIE IN TE SCHATTEN
- Early warning score (EWS)
- Andere namen: NEWS/MEWS
ISO 3 houdt in dat je 3 punten scoort op één vitale
functie, daarbij moet je altijd een arts
waarschuwen.
3
, SYSTEMATISCH OVERDRAGEN VIA DE SBAR-METHODE
A: vitale functies, MEWS, EMV-score
R: wat moet er gebeuren? Wil je de patiënt binnen een half uur komen beoordelen of wil je acuut
komen etc.
Essentie van de overdracht via de SBARR-methode:
- Goede structuur
- Iedere discipline heeft eenzelfde manier/taal van communiceren
- Overdracht is korter en heeft een betere inhoud
- Arts krijgt een completer beeld
- Verpleegkundige gedwongen om analyse te doen
- Kwaliteit van zorg en samenwerking wordt verbeterd
ACUTE RESPIRATOIRE INSUFFICIËNTIE
Dit houdt in dat de patiënt acuut ernstig benauwd.
Wat zijn de oorzaken voor deze acute benauwdheid:
- Pulmonaal probleem
o Pneumonie
o Bronchitis
o COPD
o Pneumathorax
o Longoedeem bijvoorbeeld vw hartfalen of virale infecties (COVID)
o Longembolie
- Probleem in de ademhalingsspieren (belangrijkste is diafragma)
- Probleem in de aansturing van ademhalingsspieren; bijvoorbeeld slechte aansturing vanuit
de hersenstam. CVA en medicatiegebruik kan daar een oorzaak van zijn.
- Bepaalde medicatie
o Morfine; heeft een dempend effect op de hersenstam
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper helanur. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
