Samenvatting

Een overzichtelijke en uitgebreide geschiedenis samenvatting

0 keer verkocht

Vak
Geschiedenis

Niveau
VWO / Gymnasium

Dit document bevat samenvattingen van geschiedenis van het tijdvak 1 t/m 5. Oftewel vanaf de tijd van jagers en boeren tot en met de tijd van ontdekkers en hervormers. Deze samenvatting is dus in principe bruikbaar voor jaar 1 t/m 6 van het VWO, alleen gaan deze samenvattingen al meer de diepte in,...

[Meer zien]

Voorbeeld 3 van de 16 pagina's

Bekijk voorbeeld

Heel boek samengevat? Nee
Wat is er van het boek samengevat? Hoofdstuk 1, 3, 4 en 5
Geupload op 2 februari 2021
Aantal pagina's 16
Geschreven in 2018/2019
Type Samenvatting

geschiedenis
agrarische revolutie
jagers en boeren
vroege middeleeuwen
middeleeuwen
hofstelsel
karel de grote
midden oosten
late middeleeuwen
reconquista
kruistochten
christelijk
expansie
tweezwaarden

Instelling Middelbare school
Niveau VWO / Gymnasium
Vak Geschiedenis
School jaar 5

Volgen

roos2512 Lid sinds 5 jaar 4 documenten verkocht

€5,49

In winkelwagen

Opslaan

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

Samenvatting geschiedenis H1: Jagers en boeren
1] De agrarische revolutie

Jagers-verzamelaars (homo sapiens) waren bijna altijd nomaden: wanneer hun leefomgeving niet
meer genoeg voedsel bood, trokken ze verder. Ze leefden in kleine groepen en maakten meer
gespecialiseerde gereedschappen en wapens dan hun voorgangers. De onderlinge sociale verschillen
waren klein, er was wel een rolverdeling tussen mannen en vrouwen.

Tussen 9000 en 6000 v.C. ontstonden landbouwsamenlevingen in de Vruchtbare Halve
maan (Midden-Oosten). Tot die tijd was er alleen jagen en verzamelen.

De overgang van een bestaanswijze van jagen en verzamelen naar een boerenbestaan is een van de
belangrijkste gebeurtenissen uit de prehistorie geweest. Redenen voor de overgang naar landbouw:

● Klimaatverandering: doordat het koud en droog werd, groeiden er minder eetbare
planten  voedseltekort. Mensen zochten daarom naar een andere oplossing en gingen zelf
graan produceren.
● Bevolkingsgroei: de natuur kon de bevolkingsgroei niet bijhouden. Men was daarom
gedwongen om zelf gewassen te verbouwen.

Omdat de overgang naar de landbouw zou ingrijpend was spreken we van een agrarische revolutie.
Van een nomadisch bestaan ging men zich nu permanent vestigen op een vaste plek, een sedentair
bestaan.

Gevolgen van de agrarische revolutie:

 Men ging aan veeteelt doen  rond 7500 v.C.
 Bevolkingsgroei
 In tegenstelling tot jagers-verzamelaars kon men nu op dezelfde oppervlakte 60 tot 100 keer
zoveel mensen in leven houden (bevolkingsgroei)
 Het geboortecijfer steeg doordat vrouwen sneller achter elkaar kinderen kregen. Als de tijd
van rondtrekkende jagers en verzamelaars kon men niet meer dan één kind dragen.
 Uitvinding van nieuwe technieken  zoals weven, potten bakken en de productie van gepolijst
steen.
 Mensen gingen natuur naar eigen handzetten  Men paste de omgeving aan de wensen van de
mens aan.

Toch is volgens sommige historici de agrarische revolutie niet in alle opzichten een verbetering:

 Gezondheidsproblemen  mensen die op landbouw overstapten waren vaak minder gezond dan
jagers- verzamelaars. Ze werden ziek doordat ze dicht op elkaar leefden (infecties) en door de
zware lichamelijke arbeid.
 Ze waren vaak kleiner dan jagers en verzamelaars.
● Een lagere levensverwachting dan de jagers en verzamelaars.
● Als een oogst mislukte dreigde er gelijk een hongersnood.
● Grotere sociale ongelijkheid.

,2] Het ontstaan van steden

3300 v.C.: Ontstaan van de eerste steden in Soemerië, een gedeelte van Mesopotamië.
Dat kwam door de aanwezigheid van vruchtbare grond, door de overstromingen van de Tigris en de
Eufraat. Door deze vruchtbare grond en het gebruik van irrigatie, hadden boeren overvloedige
oogsten.

Gevolgen van de overvloedige oogsten:
 Bevolking groeide  ontstaan van steden.
 Niet iedereen hield zich meer bezig met voedselvoorziening  specialiseren in andere
activiteiten.

Zo ontstonden er nieuwe beroepen zoals bijv. pottenbakker. Er kwam allemaal handelswaar
beschikbaar, waardoor ook het beroep van koopman ontstond. De kooplieden vormden een
welvarende en invloedrijke groep. Een andere groep specialiseerde zich in het contact met de
goden  priesters. Ook zij hadden veel aanzien.

Er ontstond een stedelijke samenleving waarin niet alleen sprake was van een arbeidsverdeling,
maar ook van een hiërarchie. Er ontstonden verschillende sociale lagen, die van elkaar verschilden in
rijkdom en macht. De boeren stonden onder aan de sociale ladder.

Door de complexere samenleving had men goede bestuurders nodig. De stadsbestuurders moesten
de orde handhaven, de stad beschermen en het irrigatiesysteem laten onderhouden. Dat gebeurde
met behulp van ambtenaren die de administratie bijhielden, wetten opstelden en de belastingen
inden. De machtige leiders werden na verloop van tijd tot koning gekroond en hun positie werd
erfelijk.

Na het ontstaan van steden in Mesopotamië kwam in Egypte de verstedelijking ook op gang. De
omstandigheden daar waren vergelijkbaar.

In Soemerië ontstond naast de eerste steden ook het eerste schrift. In het begin werd het schrift
alleen gebruikt voor het registreren van goederen. Later werd het schrift ook voor andere zaken
gebruikt, zoals de administratie en handelscontracten. Met de uitvinding van het schrift verlieten de
Soemeniërs als eerste de prehistorie. De beheersing van het schrift was geen makkelijke zaak en kon
alleen maar gelezen worden door een kleine elite. Dit veranderde geleidelijk en het schrift werd
daarmee een essentieel onderdeel van de menselijke cultuur.

, 3] Machtige rijken in het Midden-Oosten

De Egyptische eenheidsstaat ontstond in 3100 v.C., toen koning Menes het noordelijke en zuidelijke
deel van het Nijl-gebied verenigde. Het was de eerste staat ter wereld. In Mesopotamië ontstond de
eerste staat 1000 jaar na Egypte.

Een staat is een afgebakend gebied met:

 Een centraal bestuur.
 Een rechtssysteem.
 Geweldsmonopolie.

In Egypte had de farao de meeste macht:

 Verantwoordelijk voor de interne veiligheid.
 Verantwoordelijk voor de verdediging van de grenzen.
 Hoogste rechterlijke macht
 Hoogste bestuurlijke macht  met behulp van groot ambtenarenapparaat. Deze ambtenaren
werden goed beloond voor hun werk.

De Egyptische godsdienst was polytheïstisch, wat betekent dat meerdere goden tegelijkertijd werden
vereerd. Enkele voorbeelden: Osiris was de god van het dodenrijk, Horus god van de hemel, Re god
van de zon en het licht. Op deze manier probeerden Egyptenaren deze verschijnselen te verklaren.

Een belangrijk kenmerk van de Egyptische godsdienst was het geloof in het leven na de dood. Had je
goed geleefd dan kon je naar het hiernamaals. Werd een farao in het hiernamaals door de
god Horus toegelaten dat was zijn goddelijkheid voor altijd verzekerd. De piramides geven daar nu
nog blijk van.

De belangrijkste taak van de farao was het handhaven van de 'Maät': de kosmische orde, de
stabiliteit en de harmonie in de samenleving. Zonder de maat zou de wereld in een volledige chaos
storten.

Door zijn autoriteit op de juiste wijze te laten gelden en de goden tevreden te stemmen moest de
farao ervoor zorgen dat er altijd Maat in het land heerste. De farao hield een strakke grip op alle
onderdelen van de samenleving. Het priesterschap en de hele economie stonden onder toezicht van
zijn ambtenaren. Omdat al het land eigendom was van de farao moesten de boeren het overgrote
deel van hun oogst aan hem afstaan.

Verschillen staat Mesopotamië en Egypte:

 In Egypte geen beroepsgroep en geen handelssteden.
 Koningen waren opperpriesters in Mesopotamië en farao’s in Egypte.
 In Mesopotamië somberdere voorstelling van het leven na de dood.
 Mesopotamiërs minder monumentale gebouwen.

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.