NATUUR ONDERIJS
Praktische didactiek voor natuur onderwijs
,Hoofdstuk 7 Jonge kinderen en natuuronderwijs
Natuuronderwijs en kleuters
De concrete werkelijkheid staat centraal en dezelfde doelen liggen in het verschiet als bij het oudere
kind. Als leerkracht moet je weten welke sleutelervaringen voor hen van belang zijn en hoe je de
nieuwsgierigheid kunt voeden.
De activiteiten met concrete materialen zijn van grote invloed op de denkbeelden die kinderen zich
over de werkelijkheid vormen.
Kleuters ontwikkelen zich vanuit de egocentrische peuterfase (vanuit hun eigen standpunt).
Bij peuters kan ‘wij' in de plaats van ‘ik' komen. Ze kunnen zich identificeren met anderen als
ze daar een band mee hebben.
Jonge kinderen maken geen onderscheid tussen levend en levenloos en begrijpen dan ook
niet dat een dier ook gevoel heeft.
Langzamerhand verliest de omgeving zijn vanzelfsprekendheid en vragen de kinderen zich af
waarom dingen en gebeurtenissen zijn zoals ze zijn. Kleuters zien vaak de wil van iets of
iemand, als verklaring voor een verschijnsel. Op zoek naar samenhang in het wereldbeeld
stellen ze veel waaromvragen, ze zijn daarmee opzoek naar een bedoeling of toepassing.
Jonge kinderen hanteren vaak ‘verklaringen' die ze heel gemakkelijk vervangen door andere,
zonder duidelijke redenen.
Jonge kinderen die zich op hun gemak voelen verkennen hun omgeving met een onbevangen
nieuwsgierigheid. Het experimenteren verloopt spelenderwijs en associatief. Een uitnodigende
omgeving is voor kleuters een voorwaarde voor leren. Hiermee ervaren ze ook dat verschijnselen uit
hun omgeving gehoorzamen aan wetmatigheden.
De praktijk afstemmen op kleuters
Om zinvolle ervaringen mogelijk te maken moet je niet alleen naar de didactiek kijken, maar ook naar
het pedagogisch klimaat (veilig, overzichtelijk, vrijheid).
Kleuters moeten de gelegenheid krijgen om zelf ervaringen op te doen met materialen, hiervoor is
een flexibele aanpak nodig.
Naast waarnemingsoefeningen en ordeningsactiviteiten zijn de werkvormen observatiekring,
ontdekhoek en buitenwerk en best bruikbaar in een kleutergroep. Door suggesties te doen over wat
het materiaal kan (voordoen of poster) nodigt uit tot activiteit. Bij kleuters moet je niet voorschrijven
wat ze moeten doen.
Het wereldbeeld van kleuters is opgebouwd vanuit ervaringen die voor hen relevant zijn. Thema’s
gebaseerd op dagelijkse activiteiten spreken de leerlingen aan.
De materialen waarmee je tijdens het thema werkt is gebaseerd op het thema en ook op de
actualiteit (sneeuw, herfst bladeren). Verder is het interessant voor ze om materialen uit elkaar te
halen (oud toetsenbord).
Visies op onderwijs aan kleuters
- De Reggio Emilia-benadering: De kinderen starten zelf projectjes en gaan door zolang ze
erdoor geboeid blijven en nieuwe leervragen zich aandienen.
- De Basisontwikkeling: drie doelencirkels:
> In het centrum staan de basiskenmerken: zelfvertrouwen, nieuwsgierig en
emotioneel vrij zijn.
> 1e cirkel staan negen brede ontwikkelingsdoelen.
> In de buitenste staan specifiek kennis en vaardigheden gericht op de ontwikkeling
, in de kleuterperiode.
De basisontwikkeling onderscheidt de volgende leersituatie:
Open situaties, spontane activiteiten met zelf gevonden/meegenomen spullen
Georganiseerde begeleide situaties, zoals een ontdekhoek en buitenwerken
Georganiseerde geleide situaties, zoals een observatiekring
- Ervaringsgericht (kleuter) onderwijs : emancipatie van kinderen als einddoel doormiddel van
het bevrijden van emotionele problemen en door de kinderen met volle overgave bezig laten
zijn. Enkele praktijkprincipes die krachtig leren bevorderen zijn:
Boor de exploratiedrang aan en zorg voor betrokkenheid. Betrokken leren speelt zich af
tussen de grensvlakken van wat kinderen al kunnen en wat ze nog net niet kunnen. En het
gaat niet zozeer om het profiteren van de nieuw verworven vaardigheid.
Zorg voor een rijk en uitdagend milieu. Zorg voor voldoende complexiteit om denken en
structureren door de kinderen te stimuleren.
Werk volgens het ‘open-frameworkmodel’. Enerzijds de leerling die ruimte krijgt om
keuzes te maken en anderzijds de leerkracht die initieert, meeleeft en betrokkenheid toont.
Zorg voor aanzetten tot expressie en reflectie. Het uitdrukken van de ervaringen en
belevingen in hun werkelijkheid.
Help kinderen tot talent te ontdekken en ontwikkelen. Het positieve zien in kinderen, hun
potentie herkennen en kansen bieden om het beste in zichzelf naar boven te halen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper gabymaters. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
