Samenvatting BUS5: budgetteren / planning & control
Hoofdstuk 11
Een bedrijf maakt kosten om producten of diensten te leveren aan klanten. Kosten worden
veroorzaakt door het gebruik van productiemiddelen. Kosten is de geldwaarde van de opgeofferde
productiekosten of arbeidsuren. De kosten van verschillende productiemiddelen veranderen iet
allemaal op dezelfde wijze. We kunnen kosten indelen in 2 hoofdgroepen;
- Vaste kosten/constante kosten: veranderen niet als de productie toeneemt of afneemt. Zijn
onafhankelijk van het aantal geproduceerde producten. Ze kunnen wel veranderen, maar niet door
een eventueel veranderende productiehoeveelheid.
- Variabele kosten: veranderen als de productie varieert.
Kosten van intrest zijn kosten van een vreemd vermogen en is dus rente. Rentekosten is meestal over
het bedrag van de hoogte van de lening.
Variabele kosten
Proportionele variabele kosten per
eenheidproduct blijven de variabele
kosten gelijk. Per eenheidproduct
worden dezelfde kosten gemaakt. Dit
komt vaak voor.
Degressieve variabele kosten de
kosten nemen in verhouding minder
sterk toe dan de productie. Heeft tot
gevolg dat de kosten per
eenheidproduct dalen. Komt meestal
voor bij een laag niveau van productie.
Progressieve variabele kosten komen meestal voor bij een hoge productieomvang. De totale
variabele kosten stijgen relatief sneller dan de geproduceerde hoeveelheid, waardoor de kosten per
eenheid zullen toenemen. Dit kan heffingen en boetes tot gevolg hebben.
Trapsgewijs variabele kosten als de productiemiddelen slechts beperkt deelbaar zijn, maar op
korte termijn in de benodigde hoeveelheid kan worden ingezet.
Afschrijvingskosten kunnen zowel variabel zijn als vast. Als de slijtage van het productiemiddel vooral
bepaald wordt door het gebruik dat ervan wordt gemaakt en niet zozeer door tijdsverloop, is het een
variabele kosten.
Vasten/constante kosten
Vaste kosten zijn kosten die in de betreffende periode niet veranderen als de productiehoeveelheid
een wijziging ondergaat. De kosten worden veroorzaakt door de aanwezige productiecapaciteit die
op korte termijn niet kan worden uitgebreid of ingekrompen. Omdat de omvang van de capaciteit
bepalend is voor het niveau van de vaste kosten, worden ze ook wel capaciteitskosten genoemd. Bij
een daling van de productie kan de capaciteit niet onmiddellijk aan de behoefte worden aangepast,
waardoor de kosten op hetzelfde niveau blijven.
Als er wordt gesproken wordt over een langere periode, zijn de vaste kosten wel beïnvloedbaar,
omdat op lange termijn de capaciteit kan worden aangepast.
Kosten zijn alleen echt vast, als we ervan uitgaan dat het productieniveau zich bevindt binnen de op
de korte termijn geldende capaciteitsgrenzen van de orderneming relevant production range.
, Afschrijvingen zijn de vaste kosten als er slijtage van het duurzame productiemiddel ontstaat door
tijdsverloop.
Totale kosten
Om een kostenstructuur zo volledig mogelijk te analyseren moet van alle kosten worden nagegaan in
welke mate de kosten vast of variabel zijn. Vaste kosten zijn bijvoorbeeld; overhead, rente,
afschrijving van een gebouw en vaste lonen. Variabele kosten zijn bijvoorbeeld; grondstoffen,
uitzendkrachten en inkoopkosten van goederen die doorverkocht worden. Sommige kostensoorten
kunnen beide elementen bevatten, waardoor ze gedeeltelijk vast en gedeeltelijk variabel zijn. Zoals
bijvoorbeeld energiekosten.
Bij productiebedrijven bestaan de totale kosten voor een belangrijk deel uit variabele kosten, bij een
dienstverlenend bedrijf bestaan de totale kosten merendeel uit vaste kosten.
Break-even punt
Het break-even punt, is het punt waarbij de onderneming quitte speelt. De totale opbrengsten zijn
dan precies gelijk aan de totale kosten, waardoor er geen winst en geen verlies wordt gemaakt. Het
onderzoek naar de relatie van omzet, totale kosten en winst met de productieomvang/afzet en het
bepalen van het break-even punt heet break-evenanalyse. Bij de break-evenanalyse is het
onderscheid tussen variabele en vaste kosten essentieel.
Elke eenheid die wordt geproduceerd en verkocht verkleint het verlies met het verschil tussen de
verkoopprijs en de variabele kosten per eenheid. Dit verschil heet de dekkingsbijdrage. Het break-
even punt is de afzet waarbij de totale dekkingsbijdrage precies groot genoeg is om de totale vaste
kosten te kunnen dekken.
Dekkingsbijdrage = de verkoopprijs – de variabele kosten per product. Het verschil wat overblijft is
genoeg om de constante kosten te dekken.
Voor de break- even afzet geldt;
Totale opbrengst = totale kosten
Afzet x Verkoopprijs = vaste kosten + afzet x variabele kosten per eenheid
Afzet x Verkoopprijs – afzet x variabele kosten per eenheid = vaste kosten
Afzet x (Verkoopprijs – variabele kosten per eenheid) = vaste kosten
Break-evenafzet zijn het aantal stuks dat je moet maken/verkopen om quitte te spelen.
Break-evenomzet is de omzet die je moet behalen om quitte te spelen.
Uitgangspunten voor het uitvoeren van een break-evenanalyse
1 Lineariteit van kosten en opbrengsten
Bij een break-evenanalyse wordt verondersteld dat omzet en kosten een
lineair verloop hebben. Als zich niet-lineariteit van kosten en opbrengsten
voordoet, zullen er 2 break-even punten zijn.
C : p-/-v = break-even punt. C; totale constante kosten. P; verkoopprijs. V;
variabele kosten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper romeemeijdam1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
