Hier stond het logo van de
organisatie
Teruglopende baten, fraude, verlies van baten en
urgentie, reputatieschade en onverwachte
gebeurtenissen….
Een onderzoek naar de belangrijkste risico’s die de NCFS als organisatie loopt en
hoe deze gemanaged kunnen worden.
Afstudeeropdracht
29 oktober 2020
Naam: J.M.Y. Vermeulen
Studentnummer: 107526
Opleiding: HBO Bachelor Bedrijfskunde
Onderwijsinstelling: NCOI
Begeleider: T. Bijlsma
Dit is een vertrouwelijk document. Voor eventueel geïnteresseerden anders dan de beoordelaars
is er op verzoek een geanonimiseerde versie beschikbaar.
,Logo organisatie
Voorwoord
Na jaren opzien tegen het schrijven van een scriptie moet ik er toch aan geloven…. Om de
studie waar ik aan ben begonnen af te ronden, moet ik toch echt een scriptie inleveren. Het doel
dat ik had, toen ik begon aan de studie, komt steeds dichterbij. Willen weten, waarom het werkt
zoals het werkt en kijken waar het beter kan.
Om de continuïteit van de organisatie te borgen, wilde ik onderzoeken wat de belangrijkste
risico’s zijn die de NCFS loopt en hoe deze vervolgens beheerst kunnen worden. De studie
Bedrijfskunde heeft me de handvatten gegeven om dit onderwerp uit te diepen.
Het schrijven van een scriptie is een enorme klus en ik zag er tegenop. Maar door de begeleiding
van Tom Bijlsma werd het een behapbare klus en ligt er nu een scriptie waar ik trots op ben, met
name omdat het mijns inziens goed toepasbaar is in de praktijk. Tom, dank voor de begeleiding
en duidelijke feedback. Ik dank ook Benjamin Boelhout. Op het moment dat ik er helemaal
doorheen zat, omdat het literatuuronderzoek niet wetenschappelijk genoeg was, heeft hij mij de
nodige handvatten geboden waardoor ik verder kon. Benjamin, dank voor je hulp.
Ook directeur van de NCFS, Jacquelien Noordhoek, wil ik bedanken. Je was een luisterend oor
waar nodig, gaf me het vertrouwen en zowel bij de diverse eindopdrachten als ook bij deze
scriptie was je altijd bereid mee te kijken, zowel inhoudelijk als op spelling en grammatica.
Tot slot ben ik ontzettend veel dank verschuldigd aan mijn gezin. De afgelopen jaren waren
pittig. De combinatie van een baan, gezin en studie is zwaar. Zonder mopperen hebben jullie me
de ruimte geboden de studie te volgen. Will, Iris en Thijs, dank jullie wel voor jullie geduld, steun
en bemoediging.
Johanna Vermeulen
Bunschoten, 29 oktober 2020
Johanna Vermeulen Afstudeeropdracht 2
,Logo organisatie
Samenvatting
De NCFS is een stichting die de afgelopen jaren is uitgegroeid naar een organisatie met 10
werknemers en een budget van ongeveer 1,5 miljoen euro. Volgens de Richtlijn Financieel
Beleid dient de NCFS de belangrijkste risico’s die de organisatie loopt, in kaart brengen. Op
basis hiervan kan gekeken worden welke risicostrategie en beheersingsmaatregelen kunnen
worden genomen. Om de belangrijkste risico’s in beeld te brengen is dit onderzoek uitgevoerd.
De doelstelling en centrale hoofdvraag van het onderzoek worden hieronder weergegeven.
Doelstelling
Op 1 december 2020 is voor de belangrijkste risico’s die de NCFS loopt een risicostrategie
met bijbehorende beheersingsmaatregel bepaald.
Centrale hoofdvraag
Op welke manier kan de NCFS de grootste risico’s die de organisatie loopt, managen?
In eerste instantie werden theorieën over risicomanagement bestudeerd. Vervolgens werd de
praktijk onderzocht door middel van inhoudsanalyses, twee interviews en een enquête.
De belangrijkste bevindingen uit het literatuuronderzoek zijn, dat risicomanagement verankerd
dient te zijn in de organisatie en dat er op regelmatige basis aandacht voor risicomanagement is.
Ook uit de inhoudsanalyses kwam naar voren dat het belangrijk is om de hele organisatie te
betrekken bij risicomanagement. Uit het praktijkonderzoek zijn vijf risico’s geïdentificeerd die
hoog scoren op zowel kans als impact in de risicomatrix. Daarnaast zijn er zeven risico’s
geïdentificeerd waar de kans dat het risico zich voordoet laag is, maar de impact hoog. Het
belangrijkste risico is ‘teruglopende baten’. Voor zowel de risico’s die hoog scoren op kans en
impact als de risico’s die laag scoren op kans, maar hoog op impact is er een risicostrategie
bepaald.
De NCFS kan de grootste risico’s die de organisatie loopt, managen door risicomanagement in
te bedden in de planning & control cyclus van de organisatie. Door de verantwoordelijkheid voor
risicomanagement bij het MT te leggen, wordt het een gezamenlijke verantwoordelijkheid.
Hieronder worden de belangrijkste aanbevelingen uit het rapport weergegeven.
1. Besteed in iedere tussentijdse financiële rapportage aandacht aan risicomanagement.
2. Voer verschillende fondsenwervende activiteiten uit.
3. Blijf aandacht schenken aan de noodzaak dat donateurs blijven geven.
4. Blijf investeren in fondsenwerving.
5. Zorg ervoor dat er procesbeschrijvingen zijn van de bedrijf kritische processen.
6. Zorg ervoor dat bedrijf kritische processen door minimaal twee medewerkers uitgevoerd
kunnen worden.
7. Zorg ervoor dat er voldoende reserve is om flinke tegenvallers een geruime tijd op te
vangen.
8. Zorg dat de organisatie compliant werkt en zorg dat kennis ten aanzien van
ontwikkelingen in regelgeving de ANBI en het CBF up-to-date is.
9. Stel één document op waar alle risico’s in staan, volstaat.
10. Onderzoek minimaal één keer per twee jaar of de geïdentificeerde risico’s nog actueel
zijn.
11. Zorg voor een goede sfeer en goede secundaire arbeidsvoorwaarden, om medewerkers
te behouden voor de organisatie.
12. Reduceer risico’s op fraude, door bedrijfsprocessen zo in te richten, dat het (vrijwel)
onmogelijk is te frauderen voor zowel medewerkers als vrijwilligers.
13. Maak een crisisplan communicatie.
Johanna Vermeulen Afstudeeropdracht 3
, Logo organisatie
Inhoudsopgave
Voorwoord ........................................................................................................................................ 2
Samenvatting ................................................................................................................................... 3
Inhoudsopgave................................................................................................................................. 4
1 Inleiding .................................................................................................................................... 5
1.2 Probleemstelling ............................................................................................................... 6
1.3 Doelstelling ....................................................................................................................... 9
1.4 Centrale onderzoeksvraag en deelvragen ....................................................................... 9
1.5 Leeswijzer ......................................................................................................................... 9
2 Theoretisch kader/Literatuuronderzoek ................................................................................. 10
2.2 Uitwerking theoretisch kader .......................................................................................... 10
2.3 Resultaten theoretisch kader .......................................................................................... 16
3 Methodologie .......................................................................................................................... 18
3.2 Dataverzameling en data-analyse .................................................................................. 18
3.3 Validiteit en betrouwbaarheid ......................................................................................... 19
4 Resultaten .............................................................................................................................. 21
4.2 Resultaten ....................................................................................................................... 21
5 Conclusies en aanbevelingen ................................................................................................ 27
5.2 Slotconclusie ................................................................................................................... 30
6 Discussie en reflectie ............................................................................................................. 31
6.1 Discussie......................................................................................................................... 31
6.2 Reflectie/Nawoord .......................................................................................................... 33
Literatuurlijst/Bibliografie ................................................................................................................ 34
Bijlagen........................................................................................................................................... 37
Johanna Vermeulen Afstudeeropdracht 4
