Verbindend Management
José Nederhand & Ingmar van Meerkerk
Interactief Bestuur: het belang van verbinden en managen
Opzet vak
● Tentamen open vragen (70%) en groepsopdracht (30%)
● Onderbouwd advies geven aan verbindende managers in de praktijk
● Toepassen literatuur in praktijkcase uit Design Atelier
,Doelen van het vak
Focus op verbindende personen binnen complexe interactieve bestuurlijke processen →
Microniveau
● Het complexe karakter en de achtergrond van interactief bestuur te kunnen
duiden;
● Verschillende kenmerken, uitdagingen en strategieën van verbindende personen
te kunnen analyseren;
● Te kunnen reflecteren op verschillende dilemma’s van verbindend management;
● De impact van bepaalde verbindende strategieën op uitkomsten (performance,
legitimiteit, vertrouwen) van interactief bestuur te kunnen verklaren;
● een onderbouwd en concreet advies te kunnen geven aan verbindende managers in
de praktijk.
● Groepsopdracht
○ Via 2 online diepte-interviews zullen de theoretische concepten die zijn
aangereikt tijdens de colleges in de praktijk worden onderzocht
○ Deadline: maandag 21 dec. 09:00
○ Max. 4500 woorden
Planning Colleges
1. Introductie centrale concepten
2. Democratische legitimiteit en rol van politici
3. Werkzaamheden en dilemma’s van verbinders (ambtenaren, maatschappelijke
organisatie, politici)
4. Management van publiek-private samenwerking
5. Management van burgerparticipatie: obstakels en design
6. Feedback op conceptversie eindopdracht
7. Management van zelforganisatie en voorbereiding tentamen
1
,College 1 - Centrale concepten
Leerdoelen
● Complexe karakter van interactief bestuur
● Verschillende perspectieven op interactief bestuur
● Verschillende vormen van interactief bestuur: participatie (col 5), partnerschap
(col 4) en zelforganisatie (col 7)
Interactief Bestuur
Interactief bestuur (IB) = Het complexe proces waardoor meerdere sociale en politieke
actoren met uiteenlopende belangen samenwerken om gemeenschappelijke
doelstellingen te formuleren, te bevorderen en te bereiken door middel van het
mobiliseren, uitwisselen en toepassen van een reeks ideeën, regels en middelen (Torfing
et al., 2012)
Drie kernelementen:
● Complex proces
● Zoektocht/worsteling naar gedeelde doelen en belangen
○ Niet altijd sprake van samenwerking: strijd en conflict onderdeel van IB
● Gedecentreerd proces (niet 1 iemand de leiding, denk aan MLG)
Waarom IB?
● Wordt gezien als effectieve en legitieme manier van besturen in de toegenomen
complexe maatschappij en economie. Lastig voor 1 organisatie om aanpak te
creëren die effectief is.
● Mainstream argument: verkiezingsprogramma’s, beleidsstukken zie je het in.
Vanuit literatuur: Waarom IB?
● Een reactie op de groeiende complexiteit van beleidsproblemen, functionele
differentiatie van de maatschappij, toegenomen afhankelijkheden, toenemende
maatschappelijke eisen
● Een reactie op de limitatie van traditionele vormen van besturen (command en
control): gesloten, formalistisch, rigide, hiërarchisch, ongecoordineerd
● Een reactie op gelimiteerde resources van publieke organisaties (vergroot
daarmee het oplossend vermogen).
● Een reactie op de limitaties van de representatieve democratie
Veel beloftes, interactief zou ideale oplossing zijn door:
● Kwaliteit en impact van publieke besluiten door betrekken van “knowledgeable”
actors → Mensen die dichtbij gebied wonen, ermee te maken hebben, kunnen
kennis inbrengen die je niet weet
● Innovatieve beleidsoplossingen. Als je meer mensen betrekt kom je met mensen die
anders denken in aanraking
● Democratische idealen op gebied van inclusie, empowerment en eigenaarschap:
serieus genomen voelen
● Toegenomen oplossend vermogen: het mobiliseren van private resources
2
, ● Toegenomen support en tolerantie voor beleids- en besluitvorming: Voorkomen
dat mensen hun vetomacht gaan gebruiken. Voorkomen van impasses en conflicten.
Waarom IB niet?
● Niet iedereen is een voorstander: groei van populisme en behoefte aan een sterke
autoritaire leider die zaken regelt
● Ook binnen publieke organisaties zelf weerstand: mooie beloftes iedereen
betrekken, maar ambtenaren zijn bang macht te verliezen etc.
Vanuit literatuur: Waarom IB niet?
● Conflicten en machtsstrijd: interactie niet altijd open-minded en harmonieus: inzet
is hoog, bronnen schaars
● Tijdsintensief en potentieel duur door conflictmediatie
● Risico dat actoren vertrouwen verliezen door slechte organisatie van
burgerparticipatie proces of slechte bestuurlijke inbedding
● Selectieve participatie: betrokken groepen zijn mogelijk niet representatief voor
grotere groepen
● Gebrek aan transparantie en accountability
● Corruptie, geeft ruimte om eigenbelang na te streven
● Selectieve participatie
Verschillende vormen van interactief bestuur
Deel 2: Ingmar van Meerkerk
Governance netwerken rondom complexe vraagstukken
Focusgroepen tijdens de totstandkoming van het Rotterdams
Klimaatakkoord → Klimaattafels. Hebben elk eigen achterban, oefenen
invloed uit, verschillende tempo’s in voortgang, stagnatie bij tafels. Hoe
verbind je de deals bij tafels bij gemeentelijke organisatie. Hoeveel
vrijheid geef je hen?. Netwerken zijn horizontaal en werken zonder macht.
Rol van overheid: aanjager, facilitator.
Publiek-private samenwerking: Grote infrastructurele projecten
(Uitbreiding A15). Private partijen verantwoordelijkheid, aanleg en
beheer van wegen. Private partijen krijgen ruimte, maar ook boetes
wanneer ze prestaties niet kunnen leveren. Veel budget-
overschrijdingen. Door meta-governance: institutionele kaders
waarbinnen het aantrekkelijk is voor partijen om project aan te nemen.
Leidt vaak tot kosten- en tijdreductie. Positief effect op performance
van projecten. Loopt vaak niet gesmeerd. Veel onverwachte dingen:
lange looptijd, dynamiek binnen projecten. Risico’s verdelen, samenwerking managemen
Rol van overheid: prikkels uitdelen voor projecten.
3
