Scriptie
Afstudeeronderzoek Leesbevordering/ leesmotivatie en leesplezier
- Instelling
- Hogeschool Van Amsterdam (HvA)
Afstudeeronderzoek over het bevorderen van de leesmotivatie in de groepen 5, 6 en 7. Cijfer: 8
[Meer zien]Voorbeeld 5 van de 69 pagina's
Voorbeeld 5 van de 69 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
5 beoordelingen
Door: jbornlamminga • 1 maand geleden
Door: nataschagroot • 6 maanden geleden
Door: jevanderhorst • 2 jaar geleden
Door: aleynaakdeniz • 2 jaar geleden
Door: lieke_vedr • 2 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Afbeelding: Höke, 2020Het bevorderen van
de leesmotivatie en
het leesplezier op
OBS Wereldwijs
Voorletters en naam: Hilal Höke
Studentnummer: 500710801
Cursusjaar: 2020 - 2021 Voltijd
Inleverdatum: 12 januari 2021
Hogeschool van Amsterdam, Lerarenopleiding Basisonderwijs
LIO-stageschool: O.B.S. De Wereldwijs
Afstudeeronderzoek: leesbevordering
Afstudeerbegeleider:
,Voorwoord
Voor u ligt mijn afstudeeronderzoek dat over leesbevordering gaat. Leesbevordering is lezen
stimuleren door boeken en teksten aan te bieden. Dit komt voort uit het gevoel dat de mens
heeft dat lezen ertoe doet (Kamp & Jong-Slagman, 2019). Leesvaardigheid is van persoonlijk
en cultureel belang, een voorwaarde voor maatschappelijk functioneren en leesplezier. Door
vaker te lezen ontwikkelen mensen leesvaardigheden en daardoor gaan ze steeds beter
lezen (Stichting Lezen, 2020). Paus (2018) zegt dat niet elk kind hoeft uit te groeien tot een
literaire lezer, maar elk kind moet wel voldoende handvatten krijgen om zo leesvaardig te
worden dat hij zich uitstekend kan gaan redden in een geletterde maatschappij.
Dit afstudeeronderzoek is de afsluiting van mijn opleiding als lerares in het basisonderwijs.
Deze opleiding volg ik op de Hogeschool van Amsterdam. Tijdens de opleiding heb ik
deelaspecten van onderzoek leren uitvoeren bij vakopdrachten en beroepsopdrachten.
Dankzij deze opdrachten heb ik kennisgemaakt met verschillende aspecten van
onderzoeksmethodiek. Hierbij mijn dank aan alle leerkrachten op de Hogeschool van
Amsterdam.
Ik heb voor dit onderwerp gekozen, omdat ik lezen enorm belangrijk vind. Destijds heb ik
samen met mijn klasgenoten ook moeite gehad met lezen. We werden erg onzeker wanneer
we voor de klas moesten voorlezen. Dit leidde tot een gebrek aan leesmotivatie. Helaas
hebben we daardoor zwakke resultaten behaald bij de CITO-eindtoets. Daarom is het
belangrijk dat je als leerkracht in je groep interventies hebt, waardoor leerlingen met plezier
lezen.
Met veel plezier heb ik mijn onderzoek geanalyseerd en beschreven, waarbij ik veel
leerpunten zal meenemen als toekomstige lerares. Mijn onderzoek heb ik uitgevoerd in de
bovenbouw van basisschool Wereldwijs in Amsterdam-Zuidoost. Tevens was dit mijn LiO-
stageschool. Dankzij de interviews met de directrice en de leerkrachten heb ik meer kennis
opgedaan. Hierbij mijn dank aan de collega’s van basisschool Wereldwijs die met mij hebben
samengewerkt en tijd vrij hebben gemaakt. Ook wil ik de leerlingen uit de groepen 5, 6 en 7
bedanken voor het meewerken aan dit onderzoek.
Ik wil mijn scriptiebegeleider enorm bedanken. De begeleiding was heel oprecht en fijn.
Ondanks dat het af en toe traag ging, werd ik gesteund en kon ik met vragen bij hem terecht.
Bedankt dat je mijn scriptiebegeleider was!
Als afsluiting bedank ik mijn familie en vrienden die mij tijdens mijn moeilijke periodes
gesteund hebben. Ook wil ik mijn medestudent, tevens beste vriendin bedanken voor haar
motivatie. We zijn regelmatig bij elkaar gekomen om onze scripties af te ronden.
Verder hoop ik dat u het afstudeeronderzoek met veel plezier zal gaan lezen.
Hilal Höke
Lelystad, januari 2021
,Samenvatting
Dit onderzoek gaat over de leesbevordering in de groepen 5, 6 en 7 van basisschool
Wereldwijs in Amsterdam-Zuidoost. Openbare basisschool Wereldwijs maakt deel uit van
schoolbestuur Zonova en de populatie is een afspiegeling van de buurt. De school heeft een
ontwikkelingsgerichte visie. Het praktijkvraagstuk is vastgesteld naar aanleiding van een
gesprek met de stagementor en met de directrice. De Cito-prestaties van het afgelopen jaar
laten niet het gewenste niveau zien op het gebied van DMT, begrijpend lezen en technisch
lezen. Verder zijn de leerlingen weinig gemotiveerd tijdens de leesmomenten. Dit is ook een
maatschappelijk vraagstuk: de aandacht voor lezen is de laatste jaren achteruitgegaan. In dit
onderzoek wordt de huidige situatie van de groepen 5, 6 en 7 ten aanzien van
leesbevordering geanalyseerd. Dit onderzoek is begonnen met het schrijven van een
theoretisch kader over leesbevordering. Het theoretisch kader behandelt de volgende
onderwerpen: leesmotivatie volgens Ryan en Deci (2002), leeservaringen en de leesattitude,
de ontwikkelingslijnen van de SLO (z.d.) en succesvolle leesbevordering volgens Stichting
Lezen (2012). Het onderzoek is uitgevoerd in de groepen 5, 6 en 7 aan de hand van drie
respondentengroepen: de directie, de leerkrachten en de leerlingen. Met de volgende
instrumenten is zowel naar het leerkrachten- als naar het leerlingenperspectief gekeken:
interviews met de directrice en met leerkrachten, een vragenlijst voor leerlingen, een
documentanalyse van de schoolgids en checklists over de leesomgeving. Uit de
documentanalyse blijkt dat de methode Estafette en teksten in worden gezet om lezen te
bevorderen en de nieuwsgierigheid opwekken. De directrice geeft aan dat op de school
gedifferentieerd wordt gewerkt om aan te sluiten bij het kind. De leerkrachten bevorderen het
lezen door op hun eigen manier leesmomenten in te plannen en de leesomgeving in te
richten. Het wisselt per leerkracht of zij vrij lezen hebben ingepland en of dit op vaste
momenten gebeurt. De meerderheid van de leerlingen geeft aan dat zij een negatieve
leesattitude heeft. Deze leerlingen streven naar een beter leesniveau, maar willen niet veel
lezen. Dit is met elkaar in tegenspraak. Zij wensen een stimulerende leesomgeving.
Daarnaast blijkt uit de checklists dat de leesomgeving in de klas en de schoolbibliotheek niet
voldoen aan de criteria voor een stimulerende leesomgeving. Er kan geconcludeerd worden
dat lezen op basisschool Wereldwijs niet succesvol wordt bevorderd. De respondenten
streven met elkaar naar een stimulerende leesomgeving. Volgens Stichting Lezen (z.d.)
kunnen drie factoren het lezen succesvol bevorderen: de leesomgeving, de werkvormen en
de didactische aanpak. Deze succesfactoren dragen bij aan positieve leeservaringen die het
leesgedrag en de leesvaardigheid van het kind stimuleren (Stichting Lezen, z.d.). Met name
de leesomgeving en de werkvormen lijken van doorslaggevend belang. Naar aanleiding van
de conclusie zijn drie realistische en haalbare aanbevelingen geformuleerd voor het team
van basisschool Wereldwijs. In de eerste plaats is het raadzaam om een duidelijke visie te
ontwikkelen op het gebied van leesbevordering. Tevens kan de school voorlichting of
scholingen geven over de succesfactoren van leesbevordering, zodat het team op één lijn
zit. Tot slot is het raadzaam om een stimulerende leesomgeving in de schoolbibliotheek en in
de klassen in te richten, zodat kinderen positieve leeservaringen opdoen en daardoor een
positieve leesattitude ontwikkelen.
Inhoudsopgave
,Voorwoord................................................................................................................................................................ 1
Samenvatting........................................................................................................................................................... 2
Hoofdstuk 1: Inleiding............................................................................................................................................. 1
1.1 Context, aanleiding en omschrijving praktijkvraagstuk....................................................................................1
1.2 Doelstelling...................................................................................................................................................... 4
1.3 Opzet onderzoeksverslag................................................................................................................................ 5
Hoofdstuk 2 Theoretisch kader.............................................................................................................................. 6
2.1 Inleiding........................................................................................................................................................... 6
2.2 Lezen............................................................................................................................................................... 6
2.2.1 Het belang van lezen......................................................................................................................................................6
2.2.2 Leesbevordering.............................................................................................................................................................6
2.2.3 Leesmotivatie, leeservaringen en leesattitude................................................................................................................7
2.2.4 De rol van de leerkracht..................................................................................................................................................8
2.3 Ontwikkelingslijnen van lezen.......................................................................................................................... 8
2.3.1 Leesontwikkeling van groep 5 tot en met 7....................................................................................................................8
2.3.2 Kerndoel 9.......................................................................................................................................................................9
2.4 Succesvolle leesbevordering: leesomgeving................................................................................................10
2.4.1 Stimulerende leesomgeving..........................................................................................................................................10
2.4.2 Materiële en immateriële omgeving..............................................................................................................................11
2.4.3 Leesomgeving organiseren in groep 5 tot en met 7.....................................................................................................12
2.5 Succesvolle leesbevordering: werkvormen...................................................................................................12
2.5.1 Voorlezen......................................................................................................................................................................12
2.5.2 Vrij lezen........................................................................................................................................................................12
2.5.3 Boekgesprekken...........................................................................................................................................................13
2.6 Succesvolle leesbevordering: didactische aanpak........................................................................................13
2.6.1 Gedifferentieerde aanpak: vier aspecten......................................................................................................................13
2.6.2 Leesbevorderende activiteiten en projecten.................................................................................................................13
2.6.3 De leescirkel van Chambers.........................................................................................................................................13
2.6.4 Het Ontwikkelingsgericht onderwijs..............................................................................................................................14
2.7 Samenvatting................................................................................................................................................. 15
Hoofdstuk 3 Onderzoeksvragen........................................................................................................................... 16
3.1 Inleiding......................................................................................................................................................... 16
3.2 Hoofdvraag.................................................................................................................................................... 16
3.3 Deelvragen.................................................................................................................................................... 16
Hoofdstuk 4 Onderzoeksopzet............................................................................................................................. 17
4.1 Inleiding......................................................................................................................................................... 17
4.2 Typering van het onderzoek.......................................................................................................................... 17
4.3 Onderzoeksgroep.......................................................................................................................................... 17
4.3.1 Directie..........................................................................................................................................................................17
4.3.2 Leerkrachten.................................................................................................................................................................18
4.3.3 Leerlingen......................................................................................................................................................................18
4.3.4 Document......................................................................................................................................................................18
4.4 Onderzoeksinstrumenten.............................................................................................................................. 18
4.4.1 Documentanalyse.........................................................................................................................................................18
4.4.2 Interview directrice en leerkrachten..............................................................................................................................19
, 4.4.3 Vragenlijst......................................................................................................................................................................19
4.4.4 Checklists......................................................................................................................................................................20
4.5 Dataverzameling en dataverwerking.............................................................................................................21
4.5.1 Documentanalyse: Schoolgids......................................................................................................................................21
4.5.2 Interview directrice........................................................................................................................................................21
4.5.3 Interview leerkrachten...................................................................................................................................................21
4.5.4 Vragenlijst......................................................................................................................................................................21
4.5.5 Checklists......................................................................................................................................................................21
Hoofdstuk 5 Resultaten......................................................................................................................................... 22
5.1 Inleiding......................................................................................................................................................... 22
5.2 Deelvraag 1: Hoe luidt de visie van OBS Wereldwijs op leesbevordering?..................................................22
Schoolgids..............................................................................................................................................................................22
Interview directrice.................................................................................................................................................................22
5.3 Deelvraag 2: Hoe verzorgen en ervaren de leerkrachten in de groepen 5, 6 en 7 de leesbevordering?......23
Interviews leerkrachten..........................................................................................................................................................23
5.4 Deelvraag 3: Hoe ervaren de leerlingen in de groepen 5, 6 en 7 het lezen?................................................25
Vragenlijst leerlingen..............................................................................................................................................................25
5.5 Deelvraag 4: Welke wensen leven er onder de leerlingen van groepen 5, 6 en 7 ten aanzien van
leesbevordering?................................................................................................................................................. 27
Vragenlijst leerlingen..............................................................................................................................................................27
5.6 Deelvraag 5: Hoe is de leesomgeving van de school en in de groepen 5, 6 en 7 vormgegeven?................28
Checklist Leesbevordering.....................................................................................................................................................28
Checklist Schoolbibliotheek...................................................................................................................................................29
Hoofdstuk 6 Conclusies, discussie en aanbevelingen......................................................................................29
6.2 Conclusies..................................................................................................................................................... 29
Deelvraag 1: Hoe luidt de visie van OBS Wereldwijs op leesbevordering?..........................................................................29
Deelvraag 2: Hoe verzorgen en ervaren de leerkrachten in de groepen 5, 6 en 7 de leesbevordering?.............................30
Deelvraag 3: Hoe ervaren de leerlingen in de groepen 5, 6 en 7 het lezen?........................................................................31
Deelvraag 4: Welke wensen leven er onder de leerlingen van groepen 5, 6 en 7 ten aanzien van leesbevordering?........31
Deelvraag 5: Hoe is de leesomgeving van de school en in de groepen 5, 6 en 7 vormgegeven?.......................................31
Conclusie hoofdvraag: “Op welke wijze wordt in de groepen 5, 6 en 7 op OBS Wereldwijs in Amsterdam Zuidoost de
leesbevordering vormgegeven?”...........................................................................................................................................32
6.3 Discussie....................................................................................................................................................... 32
6.4 Aanbevelingen............................................................................................................................................... 33
Een duidelijke visie ontwikkelen op het gebied van leesbevordering....................................................................................33
Voorlichting en scholingen over de succesfactoren van leesbevordering.............................................................................33
Een stimulerende leesomgeving in de schoolbibliotheek en in de klassen inrichten............................................................33
Literatuurlijst.......................................................................................................................................................... 34
Literatuur............................................................................................................................................................. 34
Bronnen............................................................................................................................................................... 35
Bijlage 1: Datagegevens groepen 5, 6 en 7.........................................................................................................36
Bijlage 2: Kijkkader................................................................................................................................................ 38
Bijlage 3: Interviewleidraad directrice................................................................................................................. 39
Bijlage 4: Interviewleidraad leerkrachten............................................................................................................40
Bijlage 5: Interviewleidraad ingevuld directrice.................................................................................................41
Bijlage 6: Interviewleidraad ingevuld leerkrachten............................................................................................44
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper VanderMeer34. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,58. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 72042 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen