Samenvatting pedagogiek themalijn 1.1 2020-2021
Pedagogiek Themalijn 1.1 Sis-code: Pedagogiek Themalijn 1.1 TS
Inhoudsopgave:
Les 1: Het pedagogisch klimaat in de klas..............................................................................2
Pedagogisch-didactisch begeleiden, hoofdstuk 4: Pedagogisch klimaat in de groep.........................3
Les 2: Klassenmanagement....................................................................................................5
Pedagogisch-didactisch begeleiden, hoofdstuk 11.1: Klassenmanagment, inrichting en leermiddelen
............................................................................................................................................................ 7
Pedagogisch-didactisch begeleiden, hoofdstuk 11.2: Inrichting klaslokaal.........................................8
Les 3: Kinderen begeleiden.....................................................................................................9
Pedagogisch-didactisch begeleiden, hoofdstuk 5: Kinderen begeleiden (relatie)...............................9
Pedagogisch-didactisch begeleiden, hoofdstuk 6: Kinderen begeleiden (competentie en autonomie)
.......................................................................................................................................................... 11
Pedagogisch-didactisch begeleiden, hoofdstuk 9.2: Onderwijs geven.............................................12
Les 4: De verschillende leef- en belevingswerelden van kinderen en de invloed daarvan op
het onderwijs......................................................................................................................... 14
Pedagogisch-didactisch begeleiden, hoofdstuk 1: Observeren........................................................15
Les 5: Voorbereiden van een les...........................................................................................18
Pedagogisch-didactisch begeleiden, hoofdstuk 8.1: Drie niveaus van didactische vormgeving.......19
Pedagogisch-didactisch begeleiden, hoofdstuk 8.2: Didactisch analysemodel van Van Gelder.......19
Pedagogisch-didactisch begeleiden, hoofdstuk 9.1: Voorbereiding van een onderwijsleersituatie...19
Toetsing: 40 meerkeuzevragen, minimaal 67% behalen (27 vragen goed).
Leerdoelen: Wat moet je kennen en kunnen aan het einde van de reeks?
Je kunt definiëren wat adaptief onderwijs is en je weet wat de drie
psychologische basisbehoeften relatie, competentie en autonomie
inhouden (les 1).
Je weet op welke manieren je door middel van
klassenmanagement de voorwaarden voor succesvol onderwijs
kunt scheppen (les 2).
Je kent enkele manieren om het pedagogische klimaat te
beïnvloeden (les 1 en 3).
Je weet welke informatie nodig is om de beginsituatie van je klas
te beschrijven voor een lesvoorbereiding. Bij het beschrijven van
die beginsituatie kan je informatie over de leef- en
belevingswereld van je leerlingen betrekken (les 4 en 5).
Je kent de begrippen beginsituatie, lesdoel en lesinhoud in een
lesvoorbereiding. Je kunt de inleiding, de kern en het slot van een
(methode) les herkennen en je weet wat elke lesfase inhoudt (les
4 en 5).
Je herkent de eerste vier competentiegebieden leerkracht basisonderwijs in de praktijk van de
basisschool (competentiematrix en stage).
Dit symbool houdt in dat je dit sowieso moet weten/kennen/kunnen.
1
, Samenvatting pedagogiek themalijn 1.1 2020-2021
Les 1: Het pedagogisch klimaat in de klas
Na de les weet je:
Wat ‘het pedagogische klimaat van klas’ betekent;
Wat de 3 basisbehoeften van kinderen zijn;
Wat ‘adaptief onderwijs’ is;
Hoe je als leerkracht het pedagogische klimaat kunt beïnvloeden (wat is er nodig om adaptief
te kunnen geven).
Wat is het doel van ons onderwijs?
Het gaat om de ontwikkeling van leerlingen. Je wilt ze pedagogisch en didactisch opvoeden.
1. Pedagogisch: de wetenschap die de opvoeding van het kind bestudeert.
2. Didactisch: de wetenschap die het geven van onderwijs bestudeert.
Welke factoren zijn er van invloed op de ontwikkeling van een kind?
Leerkracht, leerling en omgeving (denk aan gebouw en inrichting, activiteiten in de school en klas,
visie, team, school- en groepsgrootte).
Volgens Marzano, Amerikaanse onderwijspsycholoog, wordt het leerresultaat bepaald door leerling-,
leerkracht- en schoolniveau (hoofdstuk 9.1).
Betekenis pedagogisch klimaat.
Het pedagogisch klimaat (=sfeer) betekent volgens Alkema en Tjerkstra het totaal aan bewust
gecreëerde en aanwezige omgevingsfactoren, dat inspeelt op het welbevinden van kinderen,
waardoor het kind zich in meer of mindere mate kan ontwikkelen.
= (uitleg)
Het kind bevindt zich altijd in een bepaald omgeving, maar er is niet altijd sprake van opvoeden.
Bijvoorbeeld niet als een kind alleen op zijn kamer is. Maar al die ‘omgevingen’ spelen wel op het
welbevinden en dus op de ontwikkeling van het kind. In positieve zin (ik ga altijd bij oma een puzzel
maken) of in negatieve (als mijn vader dronken is, slaat hij zonder reden) of cultuurbepaald
(gastvrijheid i in onze kringen een hoog goed of je vader is boer, dus jij wordt ook een boer).
3 basisbehoeften van kinderen.
Een goed pedagogisch klimaat houdt rekening met de behoeften van kinderen. De 3 basisbehoeften:
CAR
Competentie (zelfvertrouwen): Ik kan het!. Kinderen willen
zich bekwaam voelen, vertrouwen hebben in eigen kunnen,
zin hebben in het leren van iets nieuws. In de praktijk willen
alle kinderen laten zien wat ze kunnen. Haalbare doelen
stellen, positieve verwachting hebben, complimenten geven.
Autonomie (zelfstandigheid, onafhankelijkheid): Ik wil het!
Kinderen willen zelf beslissingen nemen en weten dat ze (voor
een deel) hun eigen leergedrag kunnen sturen. In de praktijk
werken met een weektaak of kiesbord, kinderen werken met
eigen onderzoeksvragen, gebruiken van klassenvergadering
of schoolraad.
Relatie (veilig): Ik hoor erbij! Kinderen willen erbij horen, zich
geaccepteerd voelen, welkom zijn, zich veilig voelen. In de
praktijk kennen kinderen de regels, zijn voorspelbaar en tonen interesse.
Betekenis Adaptief onderwijs
Dr. Luc Stevens (1941), hoogleraar orthopedagogiek, is één van de stimulerende krachten achter
adaptief onderwijs. Onder Adaptief Onderwijs verstaat Stevens:
“Onderwijs dat elke leerling tot zijn recht laat komen, onderwijs waarin elke leerling zich op zijn plaats
voelt.” en
“Door de lesstof op het kind af te stemmen en op een manier aan te bieden dat het kind
geïnteresseerd raakt. Onderwijs dat leraren beter past, waarin leraren zich beter thuis voelen.”
Adaptief onderwijs heeft 5 uitgangspunten:
1. Onderwijs is een ontmoeting van mensen: De leraar en leerling horen bij elkaar en kunnen
zonder elkaar.
2
