Hoofdstuk 1: externe verslaggeving: relaties met andere vakgebieden en ontwikkeling
Afbakening van het vakgebied
Organisatie: samenwerkingsverband van mensen en middelen dat is gericht op het realiseren van
bepaalde doelstellingen. Doelstellingen kunnen divers zijn:
- Behalen van winst
- Verkrijgen van een bepaalde marktpositie
- Het leveren van een bijdrage aan haar maatschappelijke verantwoordelijkheden, zoals het
verschaffen van werkgelegenheid en de zorg voor een schoon milieu.
Belanghebbenden stellen deze doelstellingen op. Belanghebbenden zijn: werknemers, leiding,
aandeelhouders, afnemers en leveranciers, overheid (fiscus), vakbonden.
Interne informatieverschaffing: gericht op de informatiebehoefte van de leiding voor het nemen van
beslissingen en het beheersen van het bedrijfsproces. Het terrein van de management accounting of
interne berichtgeving.
Externe informatieverschaffing: gericht op de informatiebehoefte van derden voor hun oordeels- en
besluitvorming ten aanzien van de organisatie. Derden zijn de belanghebbenden. Deze
informatieverschaffing vindt plaats door middel van jaarverslaggeving, tussentijdse berichtgeving of
persbericht. Dus komt in het terrein van externe verslaggeving/financial accounting.
Zowel management als financial accounting hebben betrekking op het geven van (vooral financiële)
informatie.
Bedrijfsadministratie: de techniek van het boekhouden. Het is een onderdeel van de administratieve
organisatie, die is gericht op het in goede banen leiden van de informatiestromen.
Fiscale winst wordt zo laag mogelijk gehouden. Externe jaarrekening juist rooskleurig.
3 soorten jaarrekeningen:
1. Interne Jaarrekening ten behoeve van de leiding
2. Externe jaarrekening ten behoeve van de externe belanghebbenden
3. Fiscale jaarrekening ten behoeve van de fiscus
Externe jaarrekening
Jaarrekening is het geheel van de balans en de winst- en verliesrekening en de op beide stukken
betrekking hebbende toelichting.
Balans: momentopname van de waarde van de activa en passiva van de onderneming. Activa geven
de investeringen, passiva geven het vermogen weer dat verkregen is ter financiering van de activa.
Resultatenrekening: overzicht van opbrengsten en kosten gedurende een periode.
,Rentabiliteit kan op verschillende manieren: van het totale vermogen, eigen en vreemd vermogen.
RTV = winst vóór aftrek rente en belasting / gem. totaal vermogen * 100%
REV = nettowinst / gem. eigen vermogen * 100%
RVV = rentelasten / gem. vreemd vermogen * 100%
Solvabiliteit: de mate waarin de onderneming in staat is aan haar verplichtingen richting schuldeisers
te voldoen. = eigen vermogen / totale vermogen.
Liquiditeit: geeft de mate aan waarin de onderneming in staat is aan haar lopende
Betalingsverplichtingen te voldoen. current ratio = vlottende activa / kortlopende verplichtingen
Ontwikkeling van de externe verslaggeving
1838 wetboek van koophandel
1879 Afrikaanse Handels Maatschappij, L. Pinchoffs, van Miljonair tot Sigarenboer
1920 theorie van Limperg
1970 WJO, Wet op de Jaarrekening van de Onderneming
2005 invoering IFRS voor Beursgenoteerde ondernemingen
Functies en kwaliteitskenmerken van de jaarrekening
Drie modellen:
Bezitsmodel: geen scheiding tussen eigendom en leiding. Doel: het vergroten van het
kapitaal van de ondernemer. (eenmanszaak)
Klassieke/gesloten model: scheiding tussen eigendom en leiding. Twee partijen:
kapitaalverschaffer en -beheerder. Jaarrekening: verantwoordingsfunctie. (VOF)
Moderne/open model: beursgenoteerde ondernemingen. Onderneming is een coalitie van
meerdere partijen. Jaarrekening: informatie-/ of beslissingsondersteunende functie.
Creative accounting
Het flatteren van de winst en wellicht tevens van de solvabiliteit van de onderneming. Het kan ook
denkbaar zijn dat de onderneming de winst neerwaarts bijstelt. Buiten het bijstellen van de winst is
er ook nog winstegalisatie en ‘taking a bath’-strategie. Winstegalisatie: winstbedrag naar beneden
toe bijstellen en volgend jaar een bedrag toevoegen aan de winst. Taking a bath-strategie: bij een
slecht boekjaar extra afschrijvingen of het vormen van voorzieningen.
Hoofdstuk 2: waarde en winst
Het economisch waardebegrip
Indirecte opbrengstwaarde (= bedrijfswaarde)
Contante waarde van de toekomstige netto kasstromen uit de productie
Directe opbrengstwaarde
Netto-opbrengstwaarde van de productiewaarden. Reële waarde min nog te maken kosten
Liquidatiewaarde
Directe opbrengstwaarde bij gedwongen verkoop
- Prospectief
- Waardeert complex van productiemiddelen
- Grondslag is indirecte opbrengstwaarde
- Grote mate van subjectiviteit door schattingen
- Informatie ten behoeve van besluitvorming.
,Het boekhoudkundig waardebegrip
- Retrospectief
- Waardeert individuele activa en verplichtingen
- Grondslag is inkoopprijs
- Minder subjectiviteit, want schattingen
- Informatie ten behoeve van afleggen van verantwoording
Ontwikkelingen boekhoudkundig waardebegrip: relevantie vs betrouwbaarheid. Verkleinen kloof
tussen waardebegrippen.
Economisch versus boekhoudkundig: vergelijking en samenvatting
Economisch waardebegrip boekhoudkundig
Karakter Prospectief Retroperspectief
Waarderingsobject Complex van Individuele activa en passiva
productiemiddelen
Waarderingsgrondslag Indirecte opbrengstwaarde Inkoopprijzen
Mate van subjectiviteit Zeer groot, waarde is Minder groot, al blijven er wel
uitsluitend gebaseerd op schattingen over: bijvoorbeeld
schattingen verwachte levensduur
Informatieve waarde Geeft informatie als basis voor Dient vooral
besluitvorming verantwoordingsfunctie
De waardekloof
Niet onderkende bedrijfswaarden:
- Kwaliteitpersoneel
- Relatieve kostenvoordelen
- Cliëntenportefeuille
- Technische voorsprong
- Patenten en octrooien
Correcties op boekhoudkundig waardebegrip:
- Off balance investeringen on balance nemen
- Dotaties aan voorzieningen elimineren
- Interestkosten op eigen vermogen ten laste van winst
Hoofdstuk 3: verslaggevingsprincipes van de boekhoudkundige waarde- en
winstbepaling
Verslaggevingsprincipes in hun onderling verband
Toerekeningsbeginsel, realisatiebeginsel, voorzichtigheidsbeginsel, matching-beginsel
(causaliteitsbeginsel), continuïteitsbeginsel.
Toerekening (accrual)
Accrual accounting vs kasstelsel.
Toerekening van inkomsten en uitgaven aan perioden waarop ze betrekking hebben.
, Realisatie
Moment van opbrengstverantwoording. Realisatiemoment is bij overdracht van economische
eigendom en moment van dienstverlening.
Bij langlopende projecten en dienstverlening is dit minder geschikt.
Matching
Moment van verantwoording kosten. Kosten toerekenen aan perioden waarin opbrengsten worden
verantwoord. Product/period matching.
Continuïteit
Continuïteitsveronderstelling. Effect op waardering bij discontinuïteit: activa en verplichtingen.
Voorzichtigheid
Winst nemen indien het voldoende zeker is dat de transactie plaats vindt. Verliezen nemen zodra het
wordt geconstateerd. Betekenis van voorzichtigheidsbeginsel neemt af.
Bestendigheid
Je hebt voltijdige en gelijktijdige bestendigheid.
Reden voor stelselwijziging: gewijzigde voorschriften, gewijzigde gebruik in bedrijfstak en wijzigingen
in aard van activiteit.
Onderscheid stelsel- en schattingswijziging.
Hoofdstuk 4: regelgevers en toezichthouders
Het institutionele kader van de externe verslaggeving & Regelgevende instanties nader
bekeken
IFRS verplichte toepassing:
- In geconsolideerde jaarrekeningen van in Europa beursgenoteerde ondernemingen
- Op basis van IAS-verordening (EU)
- IAS-verordening heeft directe werking in lidstaten.
Totstandkoming van IFRS
- Door IASB
- Endorsementproces EU (EFRAG, ARC Europese Commissie)
- Endorsement mechanisme leidt tot verschillen (Full IFRS, IFRS volgens EU)
Micro en kleine rechtspersonen:
- Jaarrekening o.b.v. fiscale grondslagen
- Uitsluitend voor waardering en resultaatbepaling
- Niet voor: toelichtingen en rubricering
- Beperking van administratieve lasten
Structuur IFRS Foundation
- Trustees, IASB, IFRS Interpretations Committee, IFRS Advisory Council
- IASB ontstaan in 2000 uit IASC (1973), streeft naar wereldwijde harmonisatie
verslaggeving, stelt IFRS op.
Framework IASB
- Doelstellingen jaarrekening informatie verschaffen over financiële positie en prestaties,
wijzigingen in financiële positie
- Ten behoeve van besluitvorming door aandeelhouders, afleggen van verantwoording door
bestuur.
- Grondbeginselen toerekenings- en continuïteitsbeginsel
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper liekevandenheuvel1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.