Hoofdstuk 1: Het jonge kind: een portret
1.1 verschillen en overeenkomsten.
Een horizontale groep is een groep waarbij de leerlingen ongeveer allemaal dezelfde leeftijd hebben. Een
verticale groep is een groep waar er leerlingen met verschillende leeftijden door elkaar zitten.
1.2 groei en ontwikkeling.
We zijn gegroeid en hebben ons ontwikkeld. Wat is het verschil tussen groeien en ontwikkelen?
Groei:
- De fysieke ontwikkeling van embryo tot volwassen mens: Omvang, lengte en volume
- Dit is het duidelijkst bij baby’s: Groeien in het eerste levensjaar zo’n 25 centimeter
Ontwikkeling:
- Mensen veranderen en die verandering zien we als vooruitgang
- Alles wat zich ontwikkelt is al aanwezig; Het ontvouwt zich
- Alles wat zich ontwikkelt wordt geleerd; Je doet kennis op
- Nature vs. Nurture’
Ontwikkeling ontstaat door het tot bloei laten komen van datgene wat in de kiem aanwezig is, maar daar hebben
we wel de omgeving bij nodig.
Belangrijke nature-nurture aspecten:
- Erfelijke factoren
- Gezondheid
- Omgevingsfactoren: Groeistoornissen door ondervoeding, Gewichtsproblemen door bewegingsarmoede-
gedragsproblemen door emotionele verwaarlozing.
Rijpheid van het hersen- en zenuwstelsel is altijd een voorwaarde om je gedrag op een hoger niveau te kunnen
onderscheiden.
Ontwikkelingsfasen.
Kennis van de verschillende ontwikkelingsfasen is belangrijk. De sociale ontwikkeling is hierin een belangrijk
proces. De ontwikkelingsfasen worden besproken vanuit Piaget en Erikson.
Fasen Omschrijving: Piaget: Erikson:
Baby, 0 – 12 De groei en de * Kind handelt zintuiglijk en *Het ontstaan van de eerste
maanden. ontwikkeling motorisch gehechtheidsrelatie met de opvoeder is
vinden in een *Kind wordt zich voorzichtig belangrijk
hoog tempo bewust van de relatie tussen * Er is veel interactie tussen de opvoeder
plaats. het eigen handelen en het en het kind
‘antwoord’ van de omgeving.
Peuter, 1 – 4 De wereld wordt *De peuter komt in de fase *Er komt besef van een ‘eigen ik’
jaar. groter, hij kan van het pre-operationeel *Dit wordt ook wel de koppigheidsfase
zich verplaatsen. handelen genoemd: De peuter gaat ‘nee’ zeggen
Het spreken *Ze bekijken de wereld
wordt ontwikkeld. vanuit het egocentrisme
Kleuter, 4 – 7 Dit is een *Preoperationeel gaat over in o Kleuters nemen veel initiatieven om de
jaar. cruciale fase in concreet rationeel denken wereld te begrijpen
de ontwikkeling. *De fantasie in het denken o De taalontwikkeling is rond het 7e jaar
De wereld wordt en geloven neemt af grotendeels voltooid
steeds groter en *Ze gaan steeds
groter. systematischer en logischer
denken: Concreet-
operationele periode begint.
Schoolkind, Het onderwijs *Het denken ontwikkelt zich *Sociale contacten zijn belangrijk
7 – 12 jaar. neemt een naar symbolen en woorden o Kinderen ontwikkelen voor hun cultuur
belangrijke belangrijke sociale vaardigheden
plaats in. o Meisjes zijn aan het eind van deze fase
langer en ‘meer volwassen’ dan jongens
Puberteit / Ontwikkelingen o Fase van het formeel- o Identiteitsvorming is hier belangrijk
adolescentie, verlopen in een operationeel denken o De fase van intimiteit gaat hier
12 – 18/22 sneller tempo. o Ze kunnen zich een beginnen
jaar. toekomst voorstellen
1.3 Hoe leren jonge kinderen?
Een kind kan door leren zijn doel bereiken. ‘Het spel’ neemt een belangrijke plaats in, in de centrale leerweg van
jonge kinderen. Spel kun je benoemen als motor voor ontwikkeling.
2
, Pedagogiek Themalijn 1.3 Pedagogiek/Hoorcollege
Kleuters ontwikkelen zich in een krachtige en uitdagende leeromgeving. De dialoog of de interactie speelt een
hoofdrol bij het spelen met materialen (kan zowel vrij als onder begeleiding). Een leerkracht begeleidt de kinderen
sensitief (rekening houden met de wil en behoefte v/d kinderen) en responsief (actief luisteren naar de kinderen).
De 3 basisbehoeften zijn volgens Luc Stevens belangrijk bij het begeleiden van een kind in een ‘leersituatie’.
- Relatie= ik hoor erbij - Competentie= ik kan het - Autonomie= ik kan het zelf
1.4 Spelen is ontwikkelen.
Spel speelt een zeer belangrijke, misschien wel centrale rol in de ontwikkeling
van jonge kinderen: Kleuters leren door spelen.
Vygotsky: Spel is voor kleuters het belangrijkste middel om zich te ontwikkelen. Cognitieve en
persoonlijkheidsontwikkeling van het kind.
- In spel moeten de behoeften van het kind gerealiseerd worden.
- Een kind speelt zonder zich bewust te zijn van de motieven bij zijn activiteit.
In het begin wordt bij het spel de reële situatie gereproduceerd. De spelsituatie doet terugdenken een iets wat
geweest is. Op den duur wordt het spel zelfbedachte, fictieve (niet echt) handelingen.
Er zijn 8 kenmerken bij (vrij) spel
1. Spel is plezierig en vreugdevol;
2. Spel heeft geen extrinsieke doeleinden;
3. Spel is spontaan;
4. Spel wordt bepaald door de spelers;
5. Spel is niet letterlijk te nemen;
6. Spel heeft een eigen realiteit;
7. Spel is vrij van regels die van buitenaf worden opgesteld;
8. Spel roept actieve betrokkenheid op.
1.4.1 Spelvormen.
Spel ontwikkelt zich in verschillende fasen
- De fasen zijn te onderscheiden maar niet altijd te scheiden
- Het kind kand teruggrijpen op de spelvorm uit een eerdere fase, dit gebeurt vooral in moeilijke situaties.
Spelen is het leren kennen van de wereld in alle facetten/aspecten:
Fasen spelen: Omschrijving
Fase 1, manipulerend spel: - Het kind herhaalt zijn eigen handelingen eindeloos om de
Peuters eigenschappen van de materialen te leren kennen of om de soorten
bewegingen onder de knie te krijgen, maar doet dit ook om het
plezier van de beweging en het leren kennen van de wereld en de
objecten.
Fase 2, rolgebonden - Het verkennen van handelingen van mensen in relatie tot de
handelingen: dingen
3 t/m 5 jaar - Dit is een oefening voor het thematisch rollenspel
Fase 3, thematisch rollenspel: - Rollenspel wordt naar een hoger niveau getild.
4 tot 7 jaar - Gezamenlijk geaccepteerd spelidee
- De stap van het rollenspel naar een leeractiviteit is belangrijk
Fase 4, regelspel: - Het is belangrijk om te volgen hoe de leerlingen met een regelspel
5 tot 8 jaar omgaan
- Hoe gedragen ze zich in de relatie met anderen
Fase 5, bewuste leeractiviteit: - Schrijf-, lees- en telactiviteiten
Vanaf 6 jaar
1.4.2 spel als centrale activiteit
Er zijn hierbij drie invalshoeken:
- Leerkracht
- Klasgenoten
- Omgeving
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper VanderMeer34. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.