Inleiding in het recht
Hoofdstuk 1 Het rechtssysteem in Nederland
Nationaal recht
- Privaatrecht
- Publieksrecht
Privaatrecht
- Ook wel civiel recht of burgerlijk recht
- Burger tegen burger
- Natuurlijke personen of rechtspersonen
o Natuurlijke personen zijn mensen van vlees en bloed
o Rechtspersonen zijn organisaties die ook rechten en plichten hebben, net als
natuurlijke personen
o Vermogensrechtelijk hebben zowel natuurlijke personen als rechtspersonen
dezelfde mogelijkheden
o Zowel natuurlijke personen als rechtspersonen zijn rechtssubjecten
§ Rechtssubjecten zijn dragers van rechten en plichten
1
,Burgerlijk Wetboek
Belangrijkste privaatrechtelijke regels
- Boek 1: Personen en familierecht
o Natuurlijke personen (mensen van vlees en bloed)
o Rechten en plichten die betrekking hebben op een individu
§ Naam, woonplaats, vermissing en overlijden
• Het personenrecht
o Vooral artikelen over het familierecht
§ Relaties tussen mensen binnen en buiten het gezin
• Rechten en plichten die horen bij het huwelijk, de juridische
gevolgen van een echtscheiding en de regeling over het gezag
op minderjarige kinderen
- Boek 2: Rechtspersonenrecht
o Rechtspersonen (vereniging, stichtingen, BV’s en NV’s)
o Overeenkomsten sluiten, grond kopen, huizen en kantoren bezitten, leningen
afsluiten, enz.
- Boek 3: Vermogensrecht
o Algemene regels goederenrecht en verbintenissenrecht
o Geregeld hoe een geldige rechtshandeling, zoals een overeenkomst, tot stand
komen, of wat een volmacht is
- Boek 4: Vermogensrecht
o Erfrecht
§ De overgang van iemands vermogen na zijn dood op zijn erfgenamen
- Boek 5: Rechten die iemand heeft op een zaak
o Zakelijke rechten geregeld
§ Bijv. recht van eigendom
- Boeken 6 t/m 8 gaan over het verbintenissenrecht
- Boek 6: Algemene regels verbintenissen
o Verbintenissen kunnen uit een overeenkomst ontstaan, maar ook uit de wet
- Boek 7: Bijzondere regels diverse overeenkomsten
o Arbeidsrecht
§ Arbeidsovereenkomsten
o Consumentenrecht
§ Koopovereenkomsten
- Boek 8: Verkeersmiddelen en vervoer
o Niet van belang in kader van het boek
- Boek 10: Internationaal privaatrecht
o Niet van belang in kader van het boek
Wetten citeren uit het Burgerlijk Wetboek
Bv. Artikel 1:2 BW > Betekent artikel 2 uit boek 1 van het Burgerlijk Wetboek
Bv. Artikel 3:32 BW > Betekent artikel 32 uit boek 3 van het Burgerlijk Wetboek
2
,Publieksrecht
- Rechtsbetrekkingen tussen de burgers en de overheid
- Bv: Iemand staat te wildplassen, agenten zien dit. Degene die aan het plassen was
krijgt een bekeuring. Deze persoon heeft te maken met de overheid, de politie in dit
geval.
- Overheid kan eenzijdige beslissingen nemen waar jij als burger aan gebonden bent
Materieel recht
- Inhoud van het recht
o Bijv. rechten en plichten, wat je wel of niet mag doen, wat er gebeurt
wanneer je bepaalde plichten niet nakomt of wanneer je rechten van anderen
schendt
o Bijv. Je leent geld van iemand, je spreekt af om dit bedrag binnen twee
maanden terug te betalen. Je hebt nu volgens het materiele recht de plicht
om dit bedrag terug te betalen. Degene van wie je het geld hebt geleend
heeft volgens het materiele recht nu de recht op het terug te betalen bedrag
Formeel recht
- Geeft regels voor procedures
- Geeft antwoord op vragen als:
o Wat kun je doen als de wederpartij (tegenpartij) zich niet houdt aan de
inhoudelijke (materiele) regels?
3
, o Met welke procedure, met welk optreden van politie en justitie krijgt een
verdachte te maken?
o Wat kun je doen al een overheidsorgaan een besluit neemt waar je het niet
mee eens bent?
- Bijv. Iemand steelt iets uit een winkel. Volgens het Wetboek van Strafrecht mag dit
niet. (Dit is materieel recht) De politie houdt de verdachte aan. Nu gaat het om
formeel recht, omdat er andere vragen naar voren komen, bijvoorbeeld:
o Wat gaat de politie doen met de verdachte?
o Hoe lang mag de politie de verdachte vasthouden?
o Wat zijn de rechten van de verdachte op het moment dat hij wordt
aangehouden?
- Deze vragen worden in het formele recht beantwoord, omdat ze over de procedure
gaan.
Objectief recht
- Het geheel van rechtsregels die in Nederland gelden
o Bijv.
o Het Wetboek van Strafrecht
§ Regels over strafrecht
o Het Burgerlijk Wetboek
§ Regels Privaatrecht
o De Vreemdelingenwet 2000
§ Regels toelating en verblijf van vreemdelingen
o Rechtsnormen die uit rechterlijke uitspraken ontstaan (Jurisprudentie)
o Rechtsnormen die uit gewoonte recht ontstaat
4