Strafrecht UvA
GNS H1 & hoorcollege
Strafbare feiten dienen altijd in het geschreven recht terug te vinden zijn. Dit noem je
het legaliteitsbeginsel
Art 1 Sv> Strafvordering heeft alleen plaats op de wijze bij de wet voorzien (wet in
formele zin, dus door hogere overheid)
Art 1 Sr> Geen feit is strafbaar dan uit kracht van een daaraan voorafgaande
wettelijke strafbepaling (materiele zin, dus ook APV)
Hieronder vallen niet: rechtersrecht en in verdragen voorkomende
strafbaarstellingen. UITZONDERING art 7 EVRM
2 soorten wetten:
- Wet in formele zin: een wet gemaakt door de regering en Staten-Generaal, dit
kun je in de wet herkennen doordat je het woordje ‘WET’ erin ziet staan.
Bijv. de grondwet, wet op de jeugdzorg en vreemdelingenwet.
- Wet in materiele zin: besluiten van de formele wetgever die wel algemeen
verbindende voorschriften bevatten ( wetten die gelden voor iedereen
waarvoor ze bedoeld zijn) Het heeft betrekking op de inhoud van het besluit.
Door lagere overheden.
2 garanties van het legaliteitsbeginsel:
1. Democratisch gekozen wetgever heeft zich uitgesproken
2. het recht is inzichtelijk en voorspelbaar voor burgers. (vanwege opschrijven en
bekend maken)
Legaliteitsbeginsel zorgt ervoor dat er GEEN willekeur van de overheid plaats vind.
4 lagen van het legaliteitsbeginsel: (deelnormen)
1. Wettelijke basis (combi lex scripta en nulla poena) welke gedraging en welke straf
2. Verbod van terugwerkende kracht (op het moment moet de burger kunnen weten
dat hij wat fout deed) lex certa
3. Gebod van toegankelijke en vooral scherpe normen (duidelijk geformuleerd, in het
NL)
4. Grenzen aan de interpretatievrijheid (van de rechter )
(art. 287 Sr/ art 4 ARV (onbehoorlijk gedrag)/ art 310 Sr (goed wegnemen)
Nulla poena
Het legaliteitsbeginsel wordt ook wel het nulla poena-beginsel genoemd. De
betekenis van nulla poena is het verbod op terugwerkende kracht. Er mag geen
beoordeling plaatsvinden voor een delict dat gepleegd werd voordat het volgens de
wet strafbaar gesteld was.
,Interpretatiemethoden
Een rechter moet beoordelen of een gedraging valt onder een delictsomschrijving:
- Grammaticale Interpretatie> taalkundige betekenis van de woorden in de
wetsbepaling
- Wethistorische Interpretatie> totstandkoming wetsbepaling
- (Wet) systematische Interpretatie> systematiek van de wet legt de wetspaling
uit (wat voor soort bijv zeden)
- Teleologische Interpretatie> doel van de wet(gever)
(elektriciteits arrest) (tongzoen arrest)
(geen alalogie)
- Extensieve interpretatie> Uitbreiden van het bereik van de rechtsregel,
bijvoorbeeld het Elektriciteitsarrest. Eerst verstonden mensen onder ‘goed’
alleen stoffelijke voorwerpen, maar nu vallen onstoffelijke voorwerpen er ook
onder.
Materieel> de inhoud, strafbare feiten, welke straffen > vind je in wetboek van
strafrecht. Het bepaalt welk gedrag strafbaar is en welke personen ervoor kunnen
worden gestraft.
Formeel> strafvordering, procesrecht, is voor 95 procent vastgelegd in wetboek van
strafvordering.
Sanctierecht>
Dit heeft betrekking op de voorwaarden waaronder bepaalde straffen mogen worden
opgelegd en ten uitvoer gelegd. Het gaat dan bijvoorbeeld om de vraag of voor een
bepaald strafbaar feit een taakstraf mag worden opgelegd en welke voorwaarden de
rechter precies mag stellen wanneer hij een straf voorwaardelijk oplegt.
Strafrecht= het recht om een bewust leed toe te voegen
Doelen:
- Vergelding (wraak, bewuste leed toevoegen) en
- preventie (voorkomen)
> generale preventie, afschrikkend effect op maatschappij (dus niet gericht op dader
alleen )
> speciale preventie, afschrikkend effect op individu (dader)
Volgorde rangorde
1. Rechtbank 2. Gerechtshof 3. Hoge Raad
- Feitenrechter: rechter die in feitelijke aanleg heeft beslist in zaak (vaak
gerechtshof)
- Cassatierechter: hoge raad
,Bij cassatie beroep>
Cassatieschriftuur: doc met motivatie waarom niet eens uitspraak hof en bezwaren
zijn de cassatiemiddelen.
Bij de hoge Raad werken naast raadsheren ook advocaten-generaal. Zij hebben
een adviserende functie en geven hun visie op de zaken die aan de hoge Raad
worden voorgelegd deze adviezen worden conclusies genoemd
Toets criteria HR:
1. Schending van het recht (heeft het hof het recht juist toegepast)
2. Verzuim van vormen (heeft hof regels gevolgd en voldoend gemotiveerd)
Hoe lees je een arrest
1. Hoe is het arrest opgebouwd?
2. Juridische relevante feiten (ten laste…)
3. Beslissing feitenrechter (bestredeen uitspraak… vooraan, voorgaande uitspraak)
4. Rechtsvraag (conclusie AG, bij het gevraagde middel)
5. Antwoord rechtsvraag (net voor de conclusie)
6. Waarderen uitspraak
( Conclusie AG – HR – annotatie )
IRAC-methode H16 GNL
1. Issue ( rechtsvraag )
2. Rule ( rechtsregel > wetgeving, jurisprudentie, literatuur)
3. Application ( toepassing, verschil bij casus/arrest )
4. Conclusion ( conclusie ) (zie ook HR 20 maart 2019 Amsterdam)
Er is een verschil tussen misdrijven en overtredingen.
> Overtredingen behandelt de kantonrechter en zijn kleine overtredingen.
misdrijven worden door strafrechters behandelt en zijn grotere strafbare feiten.
> twee wetboeken strafvordering en strafrecht
Gevangenisstraf (misdrijven) geldboete (overtredingen)
Er zijn 3 redenen waarom het onderscheid tussen deze twee soorten strafbare feiten
van belang zijn:
1. 1- Procesrechtelijke reden: de indeling naar misdrijven en overtredingen
bepaalt goeddeels welk soort rechter bevoegd is om kennis te nemen van een
strafzaak(absolute competentie)
2. 2- Poging tot overtreding en medeplichtigheid aan overtreding is niet
strafbaar. Dit is echter wel strafbaar bij een misdrijf.
3. 3- Toepassing van dwangmiddelen verschilt: ingrijpende dwangmiddelen
zoals het aftappen van een telefoon, kunnen alleen worden toegepast op
geval van verdenking.
Delictsomschrijving(omschrijft welk ding wat de doet, wat de wetgever strafbaar
heeft willen stellen) (als je stenen tegen een hoog gebouw gooit)
kwalificatie (juridische omschrijving in kort zoals doodslag, moord,
, afpersing(vandalisme)
strafbeschrijving(welke soort straf opgelegd kan worden en wat het maximum
daarbij is)
Vervolgingsmonopolie: OM krijgen dossier met strafzaak van politie, verdachte krijgt
dagvaarding dan voor rechter. Is enige manier om verdachte voor de rechter te
krijgen
OvJ bepaalt of dossier belangrijk genoeg is om voor de strafrechter te komen.
Opportuniteitsbeginsel, art. 167 lid2 Sv
Strafrecht als ultimum remedium (laatste redmiddel)