10.3 Epilepsie
Bij epilepsie treden er aanvallen op doordat veel hersencellen tegelijkertijd ontladen. Bij normale
hersenactiviteiten geven hersencellen ook impulsen af, maar niet zo veel tegelijk.
Convulsies = stuiptrekkingen
Convulsies treden op door:
- Een te lage bloedglucose
- Een te laag bloedcalcium
- Een elektroshock
Bij gegeneraliseerde epilepsie beginnen de abnormale ontladingen over de hele hersenen. Bij
partiële epilepsie beginnen de abnormale ontladingen op een plek.
10.3.1 Gegeneraliseerde epilepsie
- Hele hersenschors geeft tegelijk impulsen af
- Aanvallen beginnen plotseling en symmetrisch (zonder aura)
- Oorzaak:
o Afwijkende natriumkanalen (hersencellen prikkelen elkaar hierdoor te makkelijk)
- Symptomen:
o Absences (letterlijk “afwezigheidjes”)
o Bewustzijnsverlies binnen enkele seconden
o Ogen kunnen wegdraaien
o Na absence weer door alsof er niets is gebeurd
Bij tonisch clonische insulten door gegeneraliseerde epilepsie verliest de patiënt plotseling het
bewustzijn en valt verstijfd neer. Alle skeletspieren zijn verkrampt (tonisch) door impulsen vanuit de
hersenen. Vaak ontstaat er cyanose (blauwe kleur). Na een tonisch clonisch insult zijn sufheid,
hoofdpijn en een natte broek normaal. De patiënt herinnert zich niets van de aanval. Tonisch clonisch
insulten bij gegeneraliseerde epilepsie treden vooral ’s morgens op na het ontwaken.
Myocloniën = aanvallen met symmetrische spierschokjes zonder bewustzijnsdaling (treedt vooral ’s
ochtends op)
- Onderzoek:
o Aanvalsbeschrijving van familie, verzorgers, verplegers (heteroanamnese)
o Elektro-encefalografie (EEG) waarbij de elektrische activiteit v/d hersenen wordt
onderzocht
- Behandeling:
o Beschadiging voorkomen door ruimte te maken
o Leefregels (niet auto rijden en fietsen)
o Anti-epileptica:
Lamotrigine
Valproïnezuur (Depakine)
Levetiracetam (Keppla)
10.3.2 Partiële epilepsie (focale epilepsie)
- Een deel v/d hersenen geeft abnormale impulsen af
- Meestal vooraf een aura (= persoonsgebonden voorgevoel waarop een aanval volgt)
1
, - Begint vaak asymmetrisch
- Oorzaken:
o Lokale hersenbeschadiging of tumor
- Symptomen:
o Opstijgend gevoel vanuit maagstreek
o Onaangename geur of smaak
o Onwerkelijk gevoel alsof alles nieuw is (jamais vu) of al eens is gebeurd (déja vu)
(tijdens aanval)
o Motorische verschijnselen bij behouden van bewustzijn (Jackson-aanval) (trekkingen
van mond, duim, grote teen)
o Visuele verschijnselen bij behouden van bewustzijn (afwisselend lichte en donkere
vlekken zien)
Een tonisch clonisch insult met aura ontstaat doordat de focale abnormale hersenactiviteit zich
uitbreidt over de hele hersenen. Men spreekt daarom ook wel van secundair generaliseerde
aanvallen. Afhankelijk van de plek van de behandeling of tumor ervaart de patiënt enkele seconden
voor een aanval zijn aura (bijv. gevoel van prikkeling, speciale kleur, gedachtestroom of speciaal
geluid).
Status epilepticus = serie aanvallen zonder herstel van bewustzijn tussen de aanvallen
- Hierbij dreigt zuurstofgebrek in de hersenen
- Bij zo’n aanval is ademhaling te lang verstoord, terwijl de inspanning juist de O 2-behoefte
vergroot
- Moet onderbroken worden met een benzodiazepine rectaal of intraveneus
- Onderzoek:
o Aanvalsbeschrijving van patiënt, familie, verzorgers of verpleegkundigen
o EEG
o Computertomografie (CT)
o Magnetic resonance imaging (MRI)
- Behandeling:
o Ruimte maken voor spierschokken en ademweg vrijhouden
o Toediening benzodiazepinen rectaal/ intraveneus (bij status epilepticus)
o Leefregels (niet auto rijden)
o Anti-epileptica:
Carbazepine (Tegretol) of oxcarbamazepine
Lamotrigine (Lamictal)
Diazepam (Stesolid, Valium) om status epilepticus te onderbreken
10.4 Cerebrale uitval
Verlamming en gevoelsstoornissen treden contralateraal (aan de andere kant) op. Hersenschade
rechts heeft uitval van de linkerkant van het lichaam en omgekeerd. Uitvalverschijnselen kunnen
komen door beroerte (herseninfarct/ hersenbloeding), hersentumoren, trauma enz.
Verlammingen
- Ontstaat wanneer een deel van motorische schors uitvalt
- Vertrekken te weinig/ geen impulsen van de hersenen naar de spieren
Parese = wanneer de verlamming onvolledig is (wel beweging mogelijk aan verlamde deel)
Paralyse = patiënt kan het verlamde deel niet bewegen
Hemiparese = onvolkomen verlamming van 1 zijde van het lichaam
Hemiplegie = totaal verlamde lichaamshelft
- Hemiparese of hemiplegie komt door beschadiging of afsterven van motorische schors in de
contralaterale (andere) hersenhelft
2
, Sensibiliteitssenoren
Hypesthesie of anesthesie = uitval van het gevoel
- Bij hypesthesie voelt patiënt minder
o Patiënt klaagt over doof gevoel, tintelingen en prikkeling bij aanraking
o Patiënten hebben neiging lichaamshelft die ze minder of niet voelen, totaal te
negeren
- Bij anesthesie voelt patiënt helemaal niets
Hemihypesthesie = verminderd gevoel aan één zijde van het lichaam
Hemianesthesie = een totaal gevoelloze lichaamshelft
Gezichtsuitval
Een halfzijdige gezichtsvelduitval van beide ogen heet een hemianopsie. Bij schade in de
linkerhersenhelft, ziet de patiënt niet wat rechts van hem/haar is. Bij uitval van de rechterhersenhelft
is dit net andersom. persoon schrikt als iemand van de blinde kant komt, tegen dingen oplopen en
een bord half leegeten.
Afasie
Wanneer het taalcentrum uitvalt, ontstaat een afasie. Het taalcentrum van rechtshandigen ligt in de
linkerhemisfeer. Bij linkshandigen kan dit links of rechts zitten. Men onderscheidt:
- Expressieve afasie (Broca-afasie)
o Het taalbegrip is normaal, maar het uitdrukken (expressie) gaat slecht)
- Receptieve afasie (Wernicke-afasie)
o Patiënt begrijpt de taal niet, de ontvangst (receptie) is gestoord. Het spreken kan
vloeiend gaan, maar is onbegrijpelijk voor de omgeving
- Gemengde afasie (meest voorkomend)
o Zowel expressieve als receptieve afasie. Taalbegrip en taaluitingen zijn verstoord
Overige cerebrale uitvalsverschijnselen
Dysartrie = onvermogen tot correcte uitspraak
- De taal kan juist geformuleerd zijn, maar is slecht gearticuleerd, soms onverstaanbaar
- Komt door stoornis in fijne besturing van de spieren van keel en mond
- Eten en slikken gaat vaak ook slecht
Apraxie = onvermogen doelbewuste handelingen te verrichten
- Onhandig en onpraktisch bij wassen, scheren, eten etc.
- Overzicht ontbreekt (volgorde wordt onlogisch)
Agnosie = onvermogen om dingen te herkennen
- Patiënt weet niet wat een tandenborstel of pen is die je aanbiedt
- Iemand kan proberen een hemd aan te treken als een broek
Bijna alle patiënten met een cerebrale uitval ondervinden duidelijke psychische gevolgen. Dit kan een
direct gevolg zijn van uitval van delen van de hersenen. Opvallen zijn snelle stemmingswisselingen
zonder aanleiding.
10.5 Intracraniële drukverhoging (blz 221)
Een hydrocephalus kan komen door een belemmerende liquorafvoer (hydrocephalus non
communicans) of een verminderde liquorresorptie (hydrocephalus communicans). In beide gevallen
is de productie in zijventrikels en derde ventrikel naar de arachnoïdale ruimte ongestoord. Een
hydrocephalus non communicans komt vaak door een afsluiting van de aqueductus cerebri. Het
geeft verwijding van zijventrikels en derde ventrikel (er stroomt te weinig door naar vierde ventrikel
en arachnoïdale ruimte).
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper laurienmeijer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
