Oncologie Handboek voor verpleegkundigen en andere hulpverleners
Stadiëring
Zoals gezegd is naast de classificerende diagnose, eventueel aangevuld met de maligniteitsgraad, de
uitbreiding van de ziekte in het lichaam van groot belang voor de prognose en behandeling.
Verspreiding door het lichaam kan op verschillende manieren optreden:
- Ingroei in omliggende weefselstructuren;
- Lymfogene metastasering naar de regionale lymfeklieren;
- Hematogene metastasering.
Stadiëringssystematiek
Bij de stadiëring van kanker wordt vaak de zogenoemde TNM-classificatie (tumor-node-metastase)
gebruikt:
- T staat voor de grootte van de tumor.
- N staat voor de mate van aantasting van de regionale lymfeklieren ( in de omgeving van de
primaire tumor).
- M staat voor metastasen via de bloedbaan (op afstand).
Elk tumortype heeft een specifieke TNM-classificatie. Naast de TNM-indeling wordt voor de
verschillende tumortypen ook vaak nog een andere stadiëringssystematiek aangehouden.
Diagnostische onderzoeken
De basis van goede diagnostiek wordt gevormd door een zorgvuldige anamnese en uitgebreid
lichamelijk onderzoek.
Pathologie
Binnen de pathologie kunnen 3 categorieën van diagnostisch onderzoek worden onderscheiden:
- Cytologisch onderzoek;
- Histologisch onderzoek van biopten;
- Histologisch onderzoek van operatiepreparaten.
Cytologisch onderzoek
Onder cytologisch onderzoek verstaat men het microscopisch onderzoek van losse cellen. Het
materiaal hiervoor kan op verschillende manieren worden verkregen:
- Cytologie van vocht: bijv. pleuravocht, ascites;
- Exfoliatieve cytologie: bijv. cervixuitstrijkje, bronchusbrush;
- Dunnennaaldpunctie: hierbij wordt met een dunne naald materiaal opgezogen uit
tumorachtig weefsel (bijv. een vergrote lymfeklier of borsttumor)
- Beenmergpunctie: bijv. ter beoordeling van de aanwezigheid van maligne bloedvormende
cellen bij verdenking op leukemie;
- Lichaamsexcreta: urine of sputum.
, Voor alle vormen van cytologisch onderzoek geldt dat de verkregen cellen worden uitgestreken op
een glaasje. Dit glaasje wordt vervolgens gekleurd, waarna de cellen onder de microscoop worden
onderzocht.
Histologisch onderzoek van biopten
Indien er een afwijkend, voor een tumor verdacht proces is, kunnen hieruit op verschillende
manieren kleine stukjes worden weggenomen voor histologisch onderzoek. De meeste voorkomende
bioptvormen zijn:
- Via endoscoop genomen biopten uit het slijmvlies van de tractus digesitvus: oesofagus,
maag en colon.
- Huidbiopten;
- Histologische dikkenaaldbiopten uit tumoren op talrijke plaatsten in het lichaam: hierbij
wordt een 1 tot 2 cm lang en 1 tot 2 mm dik pijpje uit een tumorproces gebiopteerd met
speciaal daarvoor ontwikkelde biopsieapparatuur.
- Via de bronchoscoop afgenomen bronchusbiopten;
- Via laparoscoop of thoracoscoop genomen biopten van peritoneale of pleuraholte;
- Incisiebiopt: met een chirurgisch mes wordt een stukje uit de tumor gesneden
Histologisch onderzoek van operatiepreparaten
Nadat op basis van cytologisch of histologisch onderzoek, vaak in combinatie met beeldvormende
diagnostiek, de juiste diagnose is gesteld, vindt in veel gevallen een operatie plaats waarbij de tumor
wordt verwijderd. Het operatiepreparaat door kleine stukjes eruit te prepareren. Van die kleine
stukjes worden coupes gemaakt die microscopisch beoordeeld kunnen worden.
Moleculaire pathologie
Aanvullende testen met moleculair biologische technieken spelen een toenemend belangrijke rol bij
de diagnostiek van maligne tumoren. De basis voor deze technieken is dat DNA of RNA uit de
tumorcellen wordt geïsoleerd en dat vervolgens met moleculair biologische technieken onderzoek
wordt gedaan naar genetische veranderingen in de tumor. Het DNA of RNA kan in veel gevallen
geïsoleerd worden uit door de patholoog op gestandaardiseerde wijze bewerkte biopten of
operatiepreparaten; voor sommige testen is het nodig om tumorweefsel in te vriezen. Sommige
genetische veranderingen kunnen in weefselcoupes onderzocht worden, zonder dat voorafgaande
isolatie van DNA of RNA noodzakelijk is.
Radiologische diagnostiek
Op de afdeling Radiologie wordt met verschillende methoden beeldvormende diagnostiek verricht.
De meest voorkomende vormen van radiologische diagnostiek zijn:
- Röntgenfoto;
Radiologisch onderzoek is het maken van een röntgenfoto, kan van elk lichaamsdeel.
- Röntgenfoto na het inbrengen van contrast;
Voor het maken van röntgenfoto’s wordt er een röntgencontrast bevattende vloeistof
ingebracht.
- Computerized tomography (CT-scan);
De CT-scan is een systeem waarbij de röntgenbuis en een geavanceerd detectiesysteem
rondom de patiënt draaien. Er wordt dan een dwarsdoorsnede van het lichaam gemaakt
- Magnetic resonance imaging (MRI);
Bij MRI wordt gebruikgemaakt van de magnetische eigenschappen van atoomkernen om
dwarsdoorsneden van het menselijk lichaam te verkrijgen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mirjamvanderwou. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.