Samenvatting over hoofdstuk 13 en hoofdstuk 14 uit het biologieboek Nectar van VWO 5. Gaat over het zenuwstelsel en waarnemen. Bevat duidelijke uitleg over het actiepotentiaal. Heel uitgebreid. Ondersteund met plaatjes. Begrippen dikgedrukt en onderstreept. Binas nummers staan aangegeven. Als je vr...
INDELING ZENUWSTELSEL
Centrale zenuwstelsel – Neuronen van de hersenen en ruggenmerg
Perifere zenuwstelsel – Zenuwen/Uitlopers van neuronen (verbinden CZS met
klieren/zintuigen/spieren)
HET CENTRALE ZENUWSTELSEL (CZS)
Grijze stof – Cellichamen neuronen (schors hersenen/merg ruggenmerg)
Witte stof – Myeline/uitlopers (merg hersenen/schors ruggenmerg)
Wervelkanaal/schedel + 3 vliezen (binnenste 2 met hersenvloeistof) beschermen
hersenen/ruggenmerg
Bloed-hersenbarrière laat selectief stoffen door
Tight-junctions > endotheelcellen dicht opeen
Astrocyten zijn gliacellen – steuncellen met veel uitlopers
GROTE HERSENEN
2 helften verbonden door hersenbalk (Bewustzijn/geheugen/emoties/Je wil)
HERSENSCHORS
Zintuig met impuls > zenuw > ruggenmerg > hersenstam > sensorische centra in hersenschors (grijze deel)
primaire sensorische centra > bewustwording
Koppelen aan geheugen in secundaire sensorische centra > interpreteren
Primaire motorische schors (aansturen spier) > secundaire motorische schors (info over bewegingen)
Schors in rechterhelft bestuurt linkerzijde lichaam en andersom
THALAMUS
Zorgt dat informatie van het goede zintuig naar het goede deel van het hersenschors gaat (behalve geur)
Alcohol > dopamine (geeft boodschappen neuronen door) > ontspanning
Alcohol > neurotransmitter GABA bindt langer aan zenuwcel remmende receptor > thalamus werkt minder
KLEINE HERSENEN
Coördineren beweging in samenwerking met grote hersenen/hersenstam/ruggenmerg
HERSENSTAM
1) Middenhersenen – reflexen
2) Pons – verbindt grote-/kleine hersenen, tussencentrum tussen evenwichtscentrum /kleine hersenen
3) Verlengde merg – overgangsgebied van hersenen naar ruggenmerg (zenuwbanen kruisen)
4) centra van autonome zenuwstelsel
Alle hersenzenuwen (behalve zwervende zenuw: verteringsklieren/hart/longen) rond gebied hoofd/hals
RUGGENMERG
Verbindt hersenen met perifere zenuwstelsel
31 ruggenmergzenuwen naar organen in je romp/ledematen
Grensstrengen met eigen zenuwknoop (ganglion) verbonden met neuronen ruggenmerg
Rugzijde: uitlopers sensorische neuronen + verdikking cellichamen bij elkaar – spinaal ganglion
Buikzijde: uitlopers motorische neuronen
Grijze stof rugzijde – cellichamen van schakelneuronen
Grijze stof buikzijde – cellichamen van motorische neuronen
REFLEXEN
Reactie op prikkel door je beschermen met snelle reacties (via ruggenmerg)
Schakelneuronen zorgen dat impuls op goede plek terecht komt (weg die impuls aflegt = reflexboog)
Aangeboren (hoesten) en aangeleerde (leren door motorprogramma’s door grote hersenen) reflexen
13.2 CELLEN IN HET ZENUWSTELSEL
BOUW VAN CELLEN IN HET ZENUWSTELSEL
Gliacellen – ondersteunden neuronen en ruimen cellen/stoffen op
Cellen van Schwann maken myelineschede om zenuwuitlopers heen
Neuronen (informatieoverdracht) – cellichamen met uitlopers (dendriet/ axon)
Dendriet – Voert impuls naar cellichaam
Axon – Voert impulsen af > aftakkingen > Synapsen – overdracht tussen neuronen (neurotransmitter)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lottevanderlee. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
