Samenvatting
Samenvatting Boom Juridische studieboeken - Kern van het internationaal publiekrecht, ISBN: 9789462905689 Internationaal recht
- Instelling
- Radboud Universiteit Nijmegen (RU)
Samenvatting van het boek
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 21 pagina's
Voorbeeld 3 van de 21 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Aflevering 1: inleiding op de cursus en het vakgebied (H1)Internationaal recht bepaald in vergaande mate de reikwijdte en inhoud van nationaal recht.
Bijvoorbeeld: de Nederlandse Grondwet maakt het mogelijk dat de rechter internationale rechten en
verplichtingen rechtstreeks kan toepassen en het internationale recht voorrang geeft. Enig nadeel:
door de toepassing van internationaal recht komen de democratische en rechtsstatelijke waarborgen
van het Nederlandse rechtsstelsel buiten spel te staan.
Het belangrijkste kenmerk van internationaal recht is co-existentie (het vreedzaam naast elkaar
bestaan van volkeren). Staten zijn soeverein en onafhankelijk, ze zijn niet onderworpen aan een
hoger gezag. De basis werd gelegd in Europa, andere staten waren slechts koloniën en hadden weinig
inspraak. De Wereldoorlogen zorgden voor verandering, het VN-Handvest werd opgericht en gaf de
basis voor het zelfbeschikkingsrecht van volkeren. De dominantie van de Europese landen was
daarmee tenietgegaan. Toch zijn er supranationale organisaties die deels boven de staten kunnen
staan, bijv. de Europese Unie en de Verenigde Naties. Daarnaast zijn multinationale ondernemingen
een steeds grotere speler op het wereldtoneel en spelen in op bovennationale belangen.
Internationaal publiekrecht regelt de uitoefening van publiek gezag in de internationale
gemeenschap. Ook wel volkenrecht of ius gentium genoemd. Internationaal publiekrecht is
opgebouwd uit drie elementen:
- Internationaal: vier rechtsbronnen -> gewoonterecht, verdragen, besluiten van
internationale organisaties en algemene rechtsbeginselen. Het recht dat voortvloeit uit deze
rechtsbronnen wordt aangeduid als internationaal recht. De doorwerking van internationaal
recht in de nationale rechtsorde is afhankelijk van de twee leren; de dualistische leer en de
monistische leer. Daarnaast is er een moderne opvatting die uitgaat van een niet-hiërarische
ordening van naast elkaar staande rechtsordes. De rechtsgevolgen van het internationale
recht worden door de nationale rechtsorde bepaalt, dat staat in ieder geval vast. Er komt
echter steeds meer vermenging tussen de twee, doordat mensenrechten zo belangrijk zijn
geworden, er steeds meer internationale regelgeving komt over onderwerpen op nationaal
niveau en steeds meer staten zich openstellen voor de toepassing van internationaal recht.
- Publiek: het regelt de betrekkingen tussen staten en beschermt de publieke belangen.
Internationaal privaatrecht gaat over privaatrechtelijke rechtsbetrekkingen met een
grensoverschrijdend karakter, waarbij verschillende nationale rechtsstelsel van toepassing
zijn. Internationaal privaatrecht ziet erop om dergelijke conflicten te verkomen en op te
lossen. Het internationale publiekrecht regelt de rechtsbetrekkingen tussen gelijke partijen
(staten).
- Recht: beïnvloeding door morele en religieuze normen, net als bij nationaal recht. De
internationale regels gaan voor boven deze niet-juridische regels. Zoals eerder gezegd,
internationaal recht vloeit alleen voort uit de genoemde rechtsbronnen. Het is echter
moeilijk om recht af te dwingen doordat er geen centraal gezag is. Mogelijkheden zijn via
diplomatiek protest en sancties, daarnaast zijn er toezichthoudende organen, bijv. de
Veiligheidsraad van de VN, het IGH, EHRM, etc. Ook kan internationaal recht door de
integratie in de nationale rechtsorde op nationaal niveau worden afgedwongen. Ondanks dat
er geen handhavingsmechanisme is op internationaal niveau is de reputatie van staten
belangrijk (Louis Henkin).
Samenwerking is een belangrijke vorm in het internationale recht. Om dit te bevorderen zijn diverse
internationale organisaties opgericht waarbij staten zich kunnen aansluiten. Bijv. de EU. Sommigen
denken dat de staten uiteindelijk zullen opgaan in grote samenwerkingsverbanden, maar dit is
,waarschijnlijk niet het geval. De EU is ook niet krachtig genoeg om de staten te vervangen. Daarnaast
zijn nationale samenlevingen veelal homogeen. Het is moeilijk om verschillende landen onder te
brengen onder een orgaan.
Het algemeen deel van het internationaal publiekrecht kent beginselen over geschilbeslechting en
fundamentele mensenrechten. Daarnaast zijn er bijzondere delen, dat zijn afspraken tussen staten
die veranderbaar zijn. Het Europees recht is een bijzondere vorm in het internationaal recht. De
instellingen van de EU kunnen burgers binden zonder de tussenkomst van lidstaten, waardoor een
verticaal karakter ontstaat. Het heeft meer de vorm van een supranationale rechtsorde. Andere
samenwerkingsverbanden die lijken op de EU bestaan over de hele wereld. Verder is de EU een
belangrijke actor in het internationale publiekrecht, het kan zich zelfstandig binden aan verdragen.
Aflevering 2: bronnen van internationaal recht I (H5, zonder 5.7 en 5.8)
Art. 38 Statuut internationaal Gerechtshof (IGH) somt de meest gezaghebbende vorm van bronnen
van internationaal recht op.
Gewoonterecht wordt gevormd door Staten, de regels kunnen moeilijk door individuele staten
worden verworpen en vormen een algemeen geldend (objectief) recht. Er moet sprake zijn van een
algemene praktijk (objectief) en een rechtsovertuiging (subjectief). De algemene praktijk bestaat uit
handelingen van alle staatsorganen, het moet omvangrijk en uniform zijn. Het uniforme criterium
ziet erop dat de staten bij het vormen voldoende consistent moeten zijn, ze moeten zich bij
vergelijkbare omstandigheden op gelijke wijze gedragen. Het criterium omvangrijk betekent dat de
regel door relatief veel staten moet worden gevolgd en andere staten zich niet tegen deze praktijk
verzetten. De rechtsovertuiging (opinio juris) houdt in dat staten van oordeel zijn dat het niet volgen
van een bepaalde praktijk onrechtmatig is (soms kunnen ook besluiten van internationale
organisaties een aanwijzing bevatten voor de rechtsovertuiging van staten, bij veel tegenstemmen
zal de opinio juris niet worden aangenomen). Soms is het verstandiger om een verdrag te sluiten
omdat er geen gewoonterecht bestaat of het niet duidelijk is.
- Regionaal gewoonterecht: gewoonterecht dat slechts in een bepaalde regio wordt gevolgd.
- Persistent objectors: een staat kan zich onttrekken aan de gewoonterechtelijke regel door
regelmatig aan te geven dat de staat deze regel niet erkent als gewoonterecht. Als de nieuwe
regel tot stand is gekomen kan de protesterende staat niet worden onderworpen.
- Bilaterale rechtsbetrekking: door een verdrag kan een aantal staten afwijken van het wat als
geldend gewoonterecht wordt beschouwd.
- Kenbaarheid: als de gewoonterechtelijke regel aanvaard is, bijv. door een gezaghebbende
uitspraak door het IGH.
Verdragen: overeenkomsten die op grond van internationaal recht verbindend zijn tussen de partijen
en die door het internationaal publiekrecht worden beheerst (handvest/protocol/statuut etc.).
verdragen komen sneller tot stand dan gewoonterecht en er is meer duidelijkheid en zekerheid.
Verdragen worden voornamelijk door staten gesloten, soms ook door internationale organisaties
(overeenkomsten van de facto-regimes worden niet als verdragen beschouwd). Het verdragenrecht
is voornamelijk neergelegd in het Weens verdrag inzake het verdragenrecht (WVV). Voor binding aan
een verdrag is wilsovereenstemming vereist, daarnaast kan een verdrag niet zomaar worden
ontbonden, pacta sunt servanda geldt: gesloten verdragen moeten worden gerespecteerd.
Verdragen bevatten wederzijdse rechten en verplichtingen, soms kunnen verdragen ook gevolgen
hebben voor staten die niet partij zijn, bijv. bij vastlegging/wijziging grens, samenvoeging of
, opsplitsing van staten (dispositieve verdragen). In Nederland worden verdragen kenbaar gemaakt in
het Tractatenblad. Soms worden gewoonterechtelijke regels gecodificeerd, waarbij de
gewoonterechtelijke regel blijft ontstaan.
Besluiten van internationale organisaties: meest efficiënte manier om rechtsregels tot stand te
brengen. Erkenning van bovennationale publieke belangen. Worden meestal met unanimiteit
vastgesteld, maar kan soms met gewone meerderheid/consensus (dan nadeel voor partijen). De
nationale parlementen hebben wel een controlerende taak bij de totstandkoming van verdragen
maar niet bij de besluiten van internationale organisaties. In NL dient eerst een instemming van het
parlement met het ontwerpbesluit te zijn, voordat er medewerking verleent kan worden aan de
totstandkoming van het besluit. Besluiten van internationale organisaties kunnen niet-bindend en
bindend werken. Besluiten die niet bindend zijn (aanbevelingen) kunnen wel bijdragen aan de
vorming van internationaal gewoonterecht, maar niet als zelfstandige rechtsbron. Door het verdrag
wordt bepaald of een organisatie bindende besluiten kan uitvaardigen. Besluiten van internationale
organisaties zijn in beginsel alleen bindend voor de leden van de organisatie, sommige organisaties
kunnen gezien het grote aantal leden toch voor de gehele internationale gemeenschap bindend recht
vaststellen. Toch blijft er een mogelijkheid om eraan te ontkomen door te ontzien in de
verplichtingen als landen niet ingestemd hebben. De besluiten worden gepubliceerd door de
organisaties zelf. (In NL ook in het Tractatenblad)
Algemene rechtsbeginselen: te onderscheiden in vier categorieën -> beginselen die bij het recht
horen, beginselen die ontleend worden aan concepties van rechtvaardigheid of menselijkheid,
beginselen die gemeenschappelijk zin aan nationale rechtssystemen en beginselen van internationaal
recht (beperkt ontwikkeld als er een lacune bestaat)
Rechterlijke uitspraken: geen internationale rechtsbron, maar slechts verbindend voor partijen die
betrokken zijn bij het geschil. De uitspraken zijn ook van belang bij het bepalen van het recht.
Precedentenstelsel: eerdere uitspraken zullen gevolgd worden. Bij het IGH die afhankelijk is van de
instemming van staten, kunnen staten de uitspraak van het hof terzijde laten, bij tribunalen kan dat
niet.
Soft law: formele documenten die geen deel van het internationale recht zijn, maar toch juridisch
relevant.
Er bestaat geen hiërarchie tussen de rechtsbronnen, maar er bestaan wel conflictregels. Art. 103 VN-
Handvest: Handvest heeft voorrang op andere regels. Verder gelden ook de algemene conflictregels:
lex posteriori, lex specialis derogat legi generali. Jus cogens = dwingend recht, regels die
fundamenteel zijn in de internationale rechtsorde dat ze boven alles voorrang krijgen.
Aflevering 3: Bronnen van internationaal recht II (H6)
Verdragenrecht vastgelegd in het Verdrag van Wenen inzake het verdragenrecht (1969). Codificatie
van gewoonterechtelijke regels. Het verdrag is van toepassing op de verdragen die na het verdrag
zijn gesloten. De bepalingen van het verdrag zijn subsidiair, dat wil zeggen dat de regels aan orde
komen als in de verdragen geen bepalingen zijn over een bepaalde rechtsvraag. Veel staten kennen
nationaal verdragenrecht, voorwaarden waaronder een verdrag gesloten en opgezegd mag worden
(grondwet 91-95).
Verdragen zijn vormvrij, maar publicatie is een voorwaarde jegens particulieren. Voorafgaand is een
preambule die het doel omschrijft (geen rechten of verplichtingen), wat belangrijk kan zijn bij de
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper m2002. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53249 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen