,Marcus en van dam: handboek organisatie en management
Organisatiekunde
Hoofdstuk: 1, 2.1 t/m 2.4, 7, 9.4 t/m 9.5.3, 10.2.1 t/m 10.2.4, 11.2.1, 11.2.2, 11.3 t/m 11.5, 12.2 & 13.5
t/m 13.6
1. Omgevingsinvloeden
1.1 Organisaties
Organisaties zijn onderdeel van de maatschappij of samenleving. De samenleving kan worden
opgevat als de omgeving waarbinnen organisaties functioneren.
Omgeving van organisaties= bestaat uit partijen of belanghebbenden, zoals afnemers,
leveranciers, concurrenten en vermogensverschaffers. Deze partijen oefenen ieder op zich
invloed uit op de organisatie doordat ze producten of diensten afnemen dan wel leveren, en
stellen randvoorwaarden waaraan deze producten of diensten moeten voldoen.
Organisaties kunnen echter ook zelf invloed uitoefenen op deze partijen, door reclame, info
geven etc.
Omgevingsinvloeden= die zijn minder door organisatie zelf te beïnvloeden. Kan je denken
aan o.a. economische ontwikkelingen, technologische ontwikkelingen, invloed van het milieu
en demografische ontwikkelingen.
Deze omgevingsinvloeden worden omgevingsfactoren genoemd.
Uit de omgevingsfactoren vloeien
omstandigheden voort waarmee
organisaties in sterke mate rekening
moeten houden.
Afstemming= is het richten van de
organisatie op de omgeving.
1.2 Partijen
Voornamelijk een directe invloed op
organisaties uitgeoefend door partijen.
Van belang is de machtspositie van
deze partijen.
1. Afnemers
Belangrijke partij aangezien zij
vraag uitoefenen naar
producten en diensten, en de
organisaties haar bestaansrecht ontleent aan het voorzien in deze behoefte.
2. Leveranciers
Elke organisatie maakt gebruik van producten of diensten van andere organisaties.
Aan de leveranciers hiervan zullen organisaties eisen stellen met betrekking tot de
kwaliteit, het prijsniveau en de levertijd. De eigen producten en diensten zijn immers
afgeleiden hiervan.
3. Concurrentie
, De concurrenten bepalen min of meer de speelruimte die organisaties hebben op de
markt daar waar het gaat om het productaanbod, het gehanteerde prijs- en
kwaliteitsniveau, keuze van distributiekanalen, uitgaven aan research &
development, de reclame-uitingen etc.
4. Vermogensverschaffers
Met de vermogensverschaffers, zoals aandeelhouders, financiële instellingen,
investeringsmaatschappijen, individuele investeerders en de overheid, zullen
organisaties een goede relatie moeten onderhouden.
5. Werknemers
De werknemers vormen het belangrijkste kapitaal van iedere organisaties en kunnen
als kritische succesfactor worden beschouwd.
6. Belangenorganisaties
Hieronder worden organisaties verstaan die de belangen van een bepaalde groep
behartigen. (Zoals werknemersorganisaties of consumentenorganisaties)
7. Overheidsinstellingen
Deze beïnvloeden organisaties doordat ze moeten toezien op de naleving van regels
die door de overheid zijn uitgevaardigd.
8. Media
Het aandachtsveld van de media is gericht op alles wat zich in de samenleving
afspeelt en van enige betekenis is voor individuen. De media kunnen een grote
invloed hebben op de publieke opinie. Dit heeft ervoor gezorgd dat veel organisaties
voorlichtings- of publicrelationsafdelingen hebben opgezet die de media kunnen
informeren over hun activiteiten.
De mate waarin de hiervoor genoemde partijen invloed kunnen uitoefenen op organisaties is
afhankelijk van veel factoren. Van groot belang is de machtspositie, die een dergelijke partij
op een bepaald moment heeft. Deze machtspositie kan bijvoorbeeld betrekking hebben op het
al dan niet financieel ondersteunen van een organisatie, het stopzetten van leveranties of een
kopersstaking bijvoorbeeld.
1.3 Omgevingsfactoren
De omgevingsfactoren beïnvloeden de organisatie indirect en zijn slechts in beperkte mate
door de organisatie te beïnvloeden. Deze factoren zijn echter van zeer groot belang voor het
succes van organisaties.
Verschillende omgevingsfactoren:
1. Milieufactoren
Een schone leefomgeving en een gezond klimaat zijn belangrijke elementen voor een
gezonde economie.
Het milieu wordt gezien als een van de meest strategische aandachtsvelden voor de
komende jaren. De milieu- uitdaging waarvoor elke organisatie staat, kent 3
dimensies:
1. Het schoonmaken van de huidige activiteiten
2. Het benutten van nieuwe kansen
3. Het werken aan een duurzame toekomst
2. Technologische factoren
, Technologische ontwikkelingen zijn essentieel voor de internationale
concurrentiepositie van ons bedrijfsleven. Ook wordt het vaak de motor van onze
economie genoemd.
Biotechnologie, betrekking op levende organismen.
Informatietechnologie, betreft de toepassing van micro-elektronica en heeft
betrekking op de opslag en bewerking van informatie.
3. Demografische factoren
Zijn de omvang, groei en samenstelling van de bevolking. De factoren bepalen in
grote mate op welke markt organisaties zich richten en welke goederen en diensten
ze aanbieden.
4. Economische factoren
Bepalen in belangrijke mate het succes van een organisatie. Ontwikkelingen ten
aanzien van de groei van het nationaal inkomen spelen hierbij een belangrijke rol.
Deze groei zorgt voor meer geld particulieren en dus meer koopkracht.
5. Politieke factoren
De overheid tracht de gang van zaken in het economische leven te sturen. Overheid
kan bijvoorbeeld invloed uitoefenen op het prijsniveau, inkomensverdeling,
arbeidsmarkt, betalingsbalans en economische groei.
De eenwording van Europa en een verschuiving van de politieke macht zijn factoren
waarmee organisaties in de naaste toekomst geconfronteerd worden. In zijn
algemeenheid kunnen we 5 vormen van economische integratie onderscheiden
worden. In toenemende mate van integratie gaat het om een vrijhandelszone, een
douane-unie, een gemeenschappelijke markt, een economische unie en een
volledige politieke en economische unie.
6. Maatschappelijke factoren
Organisaties zijn onderdeel van de maatschappij die een onderdeel is van het milieu.
Organisaties -> maatschappij -> leefmilieu
Het natuurlijk leefmilieu wordt nu door toenemende mate beïnvloedt door
menselijke activiteiten. Organisaties gaan steeds meer rekening houden met wensen
uit de maatschappij en richten zich op duurzaam ondernemen. (MVO)
Bedrijven die MVO ondernemen richten zich op people, planet en profit.
2. Strategisch management
2.1 Inleiding
Verschillende partijen en omgevingsfactoren oefenen invloed uit op organisaties. Voor hun
voortbestaan zijn organisaties sterk afhankelijk van de wijze waarop ze in hun bedrijfsvoering
rekening houden met deze omgevingsinvloeden.
De afstemming van de organisatie op de omgeving wordt vormgegeven door het proces van
strategisch management.
Strategisch management houdt in: zorgdragen voor een juiste afstemming op de omgeving
alsmede het permanent op peil houden en ontwikkelen van bekwaamheden, die nodig zijn om
eventueel noodzakelijke wijzigingen in de strategie te verwezenlijken.
Strategie= een plan waarin staat aangegeven wat een organisatie wil doen om haar
doelstellingen te realiseren.
Benaderingen strategisch management
