Samenvatting kennistoets beeld van een kind
Taal:
- Kennisbasis domein 5 ‘begrijpend lezen’.
- Houtveen: DENK! Werk aan groei en begrip.
- Close reading (A. Lapp).
o Inleidende hoofdstuk.
o Elk hoofdstuk: eerste en laatste alinea.
o Laatste paar alinea’s.
- (Berends) ‘Begrijpend leesonderwijs: zin en onzin. (pp 23-29).
- Houtveen: De vele kanten van leesbegrip.
- Broekhof: Een goed boek is de beste interventie (pp 35-39).
- Aarnoutse (2017) Onderwijs in begrijpend lezen Orthopedagogiek: Onderzoek en
Praktijk, 56 (11-12), 268-289Garant | ISSN 2211-6273 | november - december 2017.
Rekenen-wiskunde:
- Zanten: VPBK: H1, 2.2, 3.2, 4.2, 5.2, h7 tm 7.2.2 en 7.3.1
- Aantekeningen bijeenkomsten.
Kennisbasis domein 5 ‘begrijpend lezen’
https://www.lesintaal.nl/platform_taaldidactiek/5_begrijpend_lezen/kennisbasis.htm
Houtveen DENK!
Goed begrijpen wat je leest is het belangrijkste doel van het leesonderwijs. Uit onderzoek is bekend
dat leesbegrip door een veelheid aan elementen beïnvloed wordt: 1. Achtergrondkennis; 2.
Woordenschat; 3. Kennis van genre en tekststructuur; 4. Kennis van waarom en wanneer strategieën
in te zetten; 5. Praten over teksten; 6. Schrijven over of herschrijven van teksten; motivatie voor het
lezen van een tekst. In DENK! Wordt zowel gewerkt aan het opbouwen van achtergrondkennis, als
aan het bewust activeren van leesbegrip, door te werken met aan de zaakvakken gerelateerde
thema’s, die ongeveer acht weken duren.
Close reading
Inleiding
- Je leest teksten, omdat je een doel hebt: soms wil je ergens informatie over krijgen, een
andere keer wil je begrijpen hoe een apparaat werkt en weer een andere keer wil je gewoon
lekker wegdromen. ‘De kern te pakken krijgen of nieuwe informatie verkrijgen zijn te
beperkte definities van succesvol begrijpend lezen. Veel leerkrachten in het basisonderwijs
worstelen met de vraag hoe ze leerlingen kunnen ondersteunen bij het ontwikkelen van hun
begrijpend-leesvaardigheden.
- In dit boek beschrijven we de werkwijze van Close Reading: het nauwkeurig en analytisch
lezen van gevarieerde, complexe informatieve en verhalende teksten.
- De vaardigheid voor begrijpend lezen ontwikkel je in de loop van de tijd. Om de begrijpend-
leesvaardigheid te vergroten is het belangrijk dat je leerlingen in aanraking laat komen met
een breed scala aan teksten, zowel op papier als digitaal, over allerlei onderwerpen. Close
Reading kort samengevat:
o De leerlingen lezen de tekst meerdere keren (in sessies).
, o Je stelt hierbij tekstgerichte vragen, waardoor de focus steeds meer ligt op de
verdieping van het begrip van de tekst.
o Je geeft instructie en modelt waar nodig.
o De gesprekken die leerlingen onderling voeren over de tekst zorgen ervoor dat ze
hun ideeën kunnen vergelijken en hun begrip kunnen verdiepen.
o Op basis van inschatting van het begrip van de leerlingen pas je als leerkracht je
tekstgerichte vragen aan.
o Deze tekstgerichte vragen sturen de leerlingen weer terug naar de tekst; ze herlezen
(delen van) de tekst waarin belangrijke informatie staat, wat ervoor zorgt dat ze
nieuwe inzichten krijgen.
Door leerlingen op deze manier te ondersteunen tijdens het lezen van verschillende
teksten in verschillende vakken, ontwikkelen ze hun leesvaardigheid steeds meer.
- Close Reading is meer dan alleen een schoolse vaardigheid die aangeleerd en getoetst moet
worden.
- Je kunt al vanaf groep 1 met Close Reading aan de slag met prentenboeken. Er wordt wel
gezegd dat leerlingen in groep 3 leren om te lezen en na groep 3 lezen om te leren.
- Bij een eerste kennismaking met Close Reading vragen leerkrachten zich vaak af of leerlingen
het wel leuk of interessant genoeg vinden om een tekst meerdere keren te lezen. Natuurlijk
is het alleen leuk om meerdere keren een tekst te lezen als het daadwerkelijk een
interessante, complexe tekst is, waarbij je uitdagende en zinvolle tekstgerichte vragen stelt.
Ook bij jongere leerlingen zien we dat ze het niet erg vinden om meerdere keren het verhaal
te horen, vooral als ze elke keer een andere luistervraag krijgen. We horen van leerkrachten
dat leerlingen preciezer gaan lezen. Leerkrachten zien ook veel mogelijkheden om Close
Reading te integreren in de thema’s van wereldoriëntatie.
Wat is tekstcomplexiteit?
- Bij Close Reading staat de tekst centraal en niet het leren van leesstrategieën, zoals nu veelal
het geval is bij begrijpend lezen.
Wat is Close Reading?
- Een goede begrijpend lezer word je niet door zelfstandig met teksten aan de slag te gaan.
Om leerlingen het Close Reading-proces te leren, moeten we het eerst zelf heel goed
begrijpen.
Close Reading: voorbereiden en uitvoeren.
- Een goede voorbereiding van Close Reading is nodig om de voorwaarden te creëren
waardoor leerlingen hun eigen kennis kunnen uitbreiden, tot diep begrip van de tekst
kunnen komen en de boodschap van de schrijver kunnen achterhalen.
Close Reading in alle vakgebieden.
- De laatste jaren is er veel aandacht voor de integratie van taal en lezen in de vakgebieden.
Door Close Reading toe te passen binnen alle vakgebieden leren leerlingen de begrijpend-
leesvaardigheden die nodig zijn om ook later succes te hebben in vervolgopleidingen of
werk.
Close Reading en de ontwikkeling van mondelinge en schriftelijke taalvaardigheid.
, - Taal is een krachtig middel om je ideeën effectief over te brengen. De processen van taal,
schrijven en lezen zijn onderling met elkaar verbonden.
Beoordelen en monitoren tijdens Close Reading.
- Door formatief te evalueren kun je voortdurend de ontwikkeling van leerlingen bijsturen.
Conclusie
- Door Close Reading leren leerlingen om teksten te analyseren op woord-, zins-, paragraaf-
en tekstniveau. Het denkproces van leerlingen tijdens Close Reading is gelijk aan het
denkproces van onszelf als we in ons dagelijks leven geconfronteerd worden met
ingewikkelde informatie uit verschillende bronnen. Close Reading geeft je de mogelijkheid
om je leerlingen te leren een complexe tekst te analyseren. Door jouw volharding kunnen
leerlingen leren dieper na te denken over informatie die gedeeld wordt in zowel geschreven
als gesproken tekst. Als leerkracht zet je je in om goede instructie te geven aan al je
leerlingen. Close Reading is complex, maar bevat eenvoudige elementen:
o Leerlingen lezen een tekst meerdere keren.
o Gestuurd door tekstgericht vragen en het maken van aantekeningen.
o Gevolgd door discussies die hen dieper in de tekst leiden.
o Waardoor ze een diep begrip krijgen van zowel de tekst en de bedoeling van de
schrijver.
Wanneer je aan de slag gaat met Close Reading zul je merken dat leerlingen uiteindelijk in staat zijn
zelfstandig om te gaan met complexe teksten.
(Berends) ‘Begrijpend leesonderwijs: zin en onzin. (pp 23-29).
- Inleiding: Hoe graag we het ook zouden willen, het is maar de vraag of we didactisch veel
invloed kunnen uitoefenen op het beter leren doorzien van tekstbetekenissen door
kinderen. Wie weet nog waar het heen moet met het onderwijs in begrijpend lezen, en dat
in een tijd waarin de druk op het verbeteren van de kwaliteit en het verhogen van de
opbrengsten alsmaar toeneemt?
- Wat is begrijpend lezen?: Stel leerlingen de vraag wat begrijpend lezen is en ze antwoorden:
het maken van vragen bij teksten. Aarnoutse gaf ooit de mooiste omschrijving: ‘Begrijpend
lezen is denken terwijl je leest.’ Het is overigens maar een rare term ‘begrijpend lezen’!
- Het doel van begrijpend lezen: Aan een gerecht dat een kok jou in een restaurant voorzet,
kun je proeven of hij het recept goed gelezen en begrepen heeft. Begrijpend lezen is
begrijpen van informatie die via tekst tot je komt.
- Hoe leren kinderen begrijpend lezen?: Naast het probleem dat leerlingen en leerkrachten
geen helder beeld hebben van wat begrijpend lezen precies is en waar het toe dient, is er
nog het probleem dat we onvoldoende weten over hoe kinderen teksten leren begrijpen.
Toch is er over hoe kinderen begrijpend lezen leren wel wat te zeggen. Als we op basis van
deze kennis verder zouden denken over het verhogen van opbrengsten in het begrijpend
leesonderwijs, dan zouden we daarbij wel eens verrassende conclusies moeten trekken.
Misschien moet er dan wel meer ingezet worden op wereldoriëntatie, betekenisvol en
functioneel taalonderwijs, gesprekken in de klas (o.a. over teksten), systematische aandacht
voor woordenschat, het vermogen tot zelfsturing en op het creëren van
probleemgeoriënteerde onderwijssituaties met aandacht voor een rijk tekstaanbod.
