Dit is een samenvatting van het hoofdstuk uitscheiding uit 5vwo. Het hoofdstuk is samengevat, zo hoef je niet heel het hoofdstuk te bestuderen, dat scheelt weer tijd!
Samenvatting biologie H10 uitscheiding
§10.1 Het interne milieu
temperatuurregeling
Een regelkring voorkomt grote afwijkingen van een norm. Regelkringen bestaan uit
een receptor en een effector die samen een waarde rond de ingestelde norm
proberen te houden.
Wijkt de gemeten waarde af van de ingestelde norm, dan stuurt het regelcentrum
impulsen naar effectoren die de afwijking corrigeren
Terugkoppeling wil zeggen dat een afwijking van de norm een proces veroorzaakt dat
invloed heeft op die afwijking. Bij negatieve terugkoppeling zal dat proces de
afwijking tegengaan.
Regelkring van temperatuur
De kerntemperatuur, waar de vitale organen liggen varieert weinig en is ongeveer 37
graden.
De schiltemperatuur, temperatuur in delen van het lichaam die niet tot de kern
behoren, is meestal wat lager.
De norm van de kerntemperatuur ligt vast op 37 graden. Dat draagt bij aan een
goede werking van enzymen in de diepliggende organen.
De receptor voor de kerntemperatuur zit in de hypothalamus en registreert de
bloedtemperatuur.
Zodra het bloed een te lage temperatuur heeft, wordt dit geregistreerd door
temperatuurzintuigjes die geven het door aan het regelcentrum en die zorgt ervoor
dat het lichaam niet te veel warmte kwijtraakt door de slagadertjes in de huid te
vernauwen. Hierdoor zorg je ervoor dat je lichaam minder warmte kwijtraakt en dus
niet onderkoelt raakt.
koorts
Bij koorts verhoogd de hypothalamus de norm en is je kerntemperatuur te hoog.
Zodra de norm weer 37 graden is zal je gaan zweten, omdat je kerntemperatuur nog
40 graden is en je de warmte kwijt moet.
Koorts is meestal een reactie van je lichaam op een infectie.
Door een hoge lichaamstemperatuur kan je lichaam de infectie sneller en beter
bestrijden. De verhoging van de norm vind plaats onder invloed van cytokine
geproduceerd door witte bloedcellen bij ontstekingen.
Interne milieu
Samenstelling van je bloed en je weefselvloeistof mag net als je lichaamstemperatuur
niet te veel variëren.
Het regelcentrum voor die regelkringen bevindt zich in de hypothalamus.
Elke regelkring heeft een eigen norm.]
Het vermogen om het interne milieu voor de cellen redelijk constant te houden, heet
homeostase. Voor die homeostase zet het lichaam een groot aantal regelkringen in
met een norm en negatieve terugkoppeling
Kleine afwijkingen van de norm zijn geen probleem, maar er is een bovengrens en
een ondergrens.
, §10.2 gaswisseling
zwemtraining
Ademfrequentie het aantal ademhalingen per minuut
Ademvolume de hoeveelheid lucht die je bij één ademhaling in- en uitademt
Vitale capaciteit maximale ademvolume
ademhalingsorganen
Ingeademde lucht gaat van zijn mond via zijn keelholte naar de luchtpijp. De twee
hoofdbronchiën vertakken zich tot steeds kleinere luchtpijptakjes, de bronchiolen.
Aan de uiteinden van de bronchiolen, komt de ingeademde lucht in de alveoli
(luchtblaasjes) terecht.
Kraakbeenringen rond de luchtpijp en de grote vertakkingen voorkomen
dichtklappen van deze luchtwegen bij een inademing.
De kleine bronchiolen hebben geen kraakbeenringen, ze zijn omgeven door een
spierlaag.
Diffusie in de longen
Er is constante afvoer van CO2 en aanvoer van O2. Via diffusie gaat O2 vanuit de
longlucht naar het bloed in de haarvaten en gaat CO2 vanuit het bloed naar de lucht
in de longblaasjes toe.
De factoren die de snelheid van diffusie beïnvloeden staan beschreven in de wet van
Flick.
Δc
Wet van flick n=DA
Δx
o N aantal moleculen dat per seconde oppervlak A passeert
o D diffusiecoëfficiënt ( afhankelijk van onder andere temperatuur en
viscositeit van het diffusiecentrum )
o A diffusieoppervlak ( bij de longen: gezamenlijk oppervlak van de
longblaasjes)
o ∆c concentratieverschil tussen hoeveelheid moleculen aan weerszijden van
het diffusieoppervlak ( bij de longen: concentratie O2 in de longblaasjes –
concentratie O2 in haarvaten; concentratie CO2 in de haarvaten –
concentratie CO2 in de longblaasjes )
o ∆x diffusieafstand ( bij de longen: afstand binnenzijde longblaasje tot
binnenzijde haarvat )
ademvolume
Dode ruimte de aan- en afvoerwegen van de lucht. Dat is een deel van de
luchtwegen waar geen diffusie plaatsvindt.
Het rendement van de ademhaling is de ingeademde lucht minus de lucht die in de
dode ruimte blijft hangen. Als je de dode ruimte vergroot gaat het rendement dus
omlaag.
Longcapaciteit Hoeveelheid lucht die je longen kunnen opnemen
Reservevolume lucht die achterblijft tijdens uitademen, die ervoor zorgt da de
longen niet dichtklappen.
ademdrang
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lucaroffelsen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.