Samenvatting
Samenvatting Nectar 3e ed vwo 5 - Biologie
Samenvatting Biologie Nectar VWO 5 en 6 hoofdstukken 13,14,15,16, en 19
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
InhoudsopgaveHoofdstuk 13 Zenuwstelsel............................................................................................................................ 2
§13.1 het centrale zenuwstelsel...........................................................................................................................2
§13.2 cellen in het zenuwstelsel...........................................................................................................................3
§13.3 impulsgeleiding..........................................................................................................................................4
§13.4 impulsoverdracht tussen neuronen............................................................................................................5
§13.5 het autonome zenuwstelsel.......................................................................................................................5
Hoofdstuk 14 waarnemen.............................................................................................................................. 6
§14.1 zintuigcellen...............................................................................................................................................6
§14.2 het gehoorzintuig.......................................................................................................................................7
§14.3 het gezichtszintuig......................................................................................................................................8
Hoofdstuk 15 kwetsbare ecosystemen........................................................................................................... 9
§15.1 energiestromen..........................................................................................................................................9
§15.2 populaties...................................................................................................................................................9
§15.3 warmte, water en exoten.........................................................................................................................10
§15.4 biobrandstof en recycling.........................................................................................................................10
Hoofdstuk 16 systeem Aarde en de mens..................................................................................................... 11
§16.1 Koolstofkringloop en klimaat...................................................................................................................11
§16.2 Stikstofkringloop......................................................................................................................................12
§16.3 Fosforkringloop........................................................................................................................................13
§16.4 Ecosystemen kantelen..............................................................................................................................14
Hoofdstuk 19 sport...................................................................................................................................... 15
§19.1 Bouw van pezen en spieren......................................................................................................................15
§19.2 spieren......................................................................................................................................................15
§19.3 energie......................................................................................................................................................16
,Hoofdstuk 13 Zenuwstelsel
§13.1 het centrale zenuwstelsel
Zenuwstelsel:
- Centrale zenuwstelsel
o Bestaat uit neuronen van hersenen en ruggenmerg + ondersteunende cellen
- Perifere zenuwstelsel
o Aan- en afvoerende zenuwen
Grote hersenen (geheugen, bewustzijn, wil)
1. Witte stof
a. Zenuwvezels omringd door
mergschede
b. Zenuwimpulsen snel overdragen
2. Basale ganglia
a. Eilandjes van grijze stof
b. Helpen bewegingen controleren
3. Grijze stof
a. Cellichamen van zenuwcellen
4. Hersenstam
a. Hartritme en ademhaling
5. Kleine hersenen
a. Coördinatie bewegingen
Grote hersenen/ hersenschors:
- Gyrus & sulcus
- Sensorische centra
o Primair -> signalen komen hier binnen (bewustwording)
o Secundair -> interpretatie van de signalen
- Motorische centra
o Primair -> aansturen van spieren
o Secundair -> geheugen van bewegingen
- Hersenschors de plek in de grote hersenen waar neuronen informatie aan elkaar
doorgeven
Kleine hersenen:
- Coördinatie
(Hypo)thalamus:
- Hypothalamus -> homeostase en biologische klok
- Thalamus
o Selecteren welke impulsen waar heen gaan
o Te veel alcohol (dopamine) zorgt voor minder goede werking thalamus door
GABA wat langer aan de receptoren blijft kleven
, Hersenstam:
- Middenhersenen -> reflexen mbt zien en horen
- Pons -> verbinding grote en kleine hersenen; tussenstation evenwichtszintuig en
kleine hersenen
- Verlengde merg -> overgang hersenen naar ruggenmerg; regelcentra ademhaling,
hartslag, slikken, hoesten en slapen
Ruggenmerg:
- Verbinding hersenen en perifere zenuwstelsel
- Rugzijde deel
o Uitlopers sensorische neuronen
o Impulsen van zintuigen naar ruggenmerg
o Spinaal ganglion -> verdikking zenuw
- Buikzijde deel
o Uitlopers motorische neuronen
o Impulsen van ruggenmerg naar spieren
Bloed-hersenbarrière -> haarvaten en uitlopers van astrocyten
§13.2 cellen in het zenuwstelsel
Neuronen -> zenuwcellen
- Informatieoverdracht
- Dendrieten
o Aanvoerend deel neuron
o Krijgt en geeft informatie door
- Axon
o Regelt ademhaling, hart en andere organen
o Werkt buiten je wil
- Synaps -> neuron geeft hier informatie mee af
Gliacellen -> ondersteunende cellen in het zenuwstelsel
- Voeden/ ondersteunen neuronen
- Bieden bescherming
- Ruimen beschadigde cellen op
- Verwijderen stoffen
Sensorische neuronen -> ontvangen impulsen + voeren impulsen naar CZS
Schakelneuronen -> schakelen impulsen uit CZS door
Motorische neuronen -> voeren impulsen van CZS door naar spieren
Gemengde zenuwen -> zenuw met bundels uitlopers sensorische en motorische neuronen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper femkemeulpolder. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,83. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75057 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen