JEUGDRECHT BEGREPEN – LYDIA JANSSEN
INLEIDING RECHT
Recht = het geheel aan overheidsregels als dat op een bepaald moment in de samenleving geldt.
De omschrijving van het begrip recht is, ‘Het geheel van overheidsregels dat de samenleving ordent.’ Wat er
precies bereikt moet worden, welk doel er nagestreefd moeten worden (gelijkheid/rechtvaardigheid ect), is
een zaak van politieke keuzes. Het doel van recht is het ordenen van de samenleving en het geven van
oplossingen voor conflicten. Het recht kan worden ingedeeld in 4 rechtsgebieden:
1. Het staatsrecht: regelt de organisatie van de staat. Belangrijkste wet op het terrein van het staatsrecht
is de Grondwet, die de basis biedt voor onze staatsinrichting.
2. Het bestuursrecht: geeft regels voor de ordende taak (bestuurstaak) van de overheid. Belangrijke wet
die voor het hele bestuursrecht geldt, is de Algemene wet bestuursrecht
3. Het strafrecht: stelt straf op voor verboden gedragingen. De wetgever neemt alleen die gedragingen in
het strafrecht op, die de rechtsorde (de rust en veiligheid in de samenleving) zozeer schenden dat een
bestraffende reactie van de overheid moet volgen. 2 belangrijke wetboeken:
- Wetboek van Strafrecht = bevat een groot aantal strafbepalingen zoals doodslag/diefstal
- Wetboek van Strafvordering = regelt wat er gebeurt als er eenmaal een strafbaar feit is
gepleegd
4. Het burgerlijk recht: regelt de rechtsverhoudingen tussen burgers onderling. 2 belangrijke wetboeken
binnen het burgerlijk recht zijn:
- Burgerlijk Wetboek = staan de rechten en plichten in beschreven van de burgers op het
terrein van het personen-, en familierecht, het vermogensrecht en het rechtspersonenrecht.
- Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering = procesrecht met onder andere de gang van zaken
tijdens een burgerlijk proces, de betekenis van een dagvaarding en de rol van de advocaat.
1) Personen- en familierecht = familierechtelijke relaties worden geregeld zoals
ouderschap/gezag/omgang/(echt)scheiding
2) Vermogensrecht = regelt de zakelijke relaties tussen personen zoals koop/huur/hypotheek
3) Rechtspersonenrecht = een organisatie/onderneming die een zelfstand leven leidt in het
recht.
Jeugdrecht = het geheel van de rechtsregels dat de positie van de jeugdigen regelt. Het jeugdrecht valt niet
onder één rechtsgebied. Het is namelijk opgebouwd uit de verschillende rechtsgebieden die voor de positie van
jeugdigen van belang zijn. Bevat onderdelen uit het burgerlijke recht, strafrecht en bestuursrecht,
De tweede indeling van recht is onderscheid gemaakt tussen materieel en formeel recht.
Materieel recht = bevat de rechten en plichten van de burgers. Materieel strafrecht beschrijft de strafbepaling
(diefstal/brandstichting/ doodslag). Wetboek van strafrecht
Formeel recht = geeft het procesrecht. Formeel strafrecht geeft aan wat er gebeurt als er eenmaal een
strafbaar feit is gepleegd: de rechten van de verdachte, de positie van de raadsman, de bevoegdheden van de
politie en justitie om de waarheid te achterhalen, de gang van zaken tijdens de rechtszaak. Wetboek van
Strafbevordering
De derde indeling van recht richt zich op de reikwijdte van de rechtsregels.
Nationaal recht = richt zich op het grondgebied van een bepaalde staat/land.
Internationaal recht = regelt de rechtsverhoudingen tussen verschillende staten.
,PERSONEN-, EN FAMILIERECHTH
H2 DE OUDERS VAN DE JEUDIGE
Afstamming = familierechtelijke relatie tussen een jeugdige en zijn ouders.
Juridische moeder is de vrouw uit wie het kind geboren is, of door wie het geadopteerd is.
Draagmoederschap = een vrouw (de draagmoeder) brengt voor een andere vrouw (de wensmoeder) een kind
ter wereld. De draagmoeder zal juridisch gezien de ‘moeder’ blijven.
De juridische vader is de man:
Die bij de geboorte met de moeder is gehuwd (vader van het kind wordt de man die getrouwd is/
geregistreerde partner met de vrouw die het kind ter wereld brengt)
Die de jeugdige heeft erkend
Van wie door de rechter het vaderschap ik vastgesteld
Die de jeugdige heeft geadopteerd
Sinds 1 april 2014 kan een vrouw op vergelijkbare wijze de zogenaamde duo-ouder van het kind worden. Als de
vrouw met de moeder is getrouwd op het moment van de geboorte, wordt zij automatisch de duo-ouder van
het kind.
Om het vaderschap te ontkennen is er een bepaalde voorwaarde. De voorwaarde voor een dergelijk verzoek is
dat het duidelijk is dat de man niet de biologische vader is van het kind. Dit kan worden aangetoond met DNA-,
of een bloedproef. De man en vrouw kunnen het vaderschap niet ontkennen als de man eerder instemde met
kunstmatige inseminatie, of met in-vitrofertilisatie met donorzaad, of als hij wist dat de vrouw zwanger was van
een ander toen hij met haar trouwde. Overlijdt de man tijdens het huwelijk en brengt de vrouw een kind ter
wereld binnen 306 dagen na dit overlijden, dan wordt de overleden man voor altijd gezien als de juridische
vader van het kind.
Een jeugdige die geen juridische vader heeft (moeder was tijdens geboorte niet gehuwd/ geregistreerde
partner), kan door een man (min. 16 jaar oud) worden erkend. Erkenning is alleen mogelijk als een jeugdige
nog geen juridische vader heeft. Een man die een jeugdige erkent, zegt daarmee niet dat hij de biologische
vader is. De man schept door de erkenning een familierechtelijke relatie tussen hem en de jeugdige ook al is in
werkelijk een andere man de vader. De moeder moet tot het 16 e jaar van de jeugdige toestemming geven voor
de erkenning. Vanaf 16 jaar is de toestemming van de jeugdige genoeg. Als de moeder en/of jeugdige geen
toestemming geeft voor erkenning, dan gaat het in principe niet door. Tenzij de man kan aantonen dat hij de
verwekker is van de jeugdige. De rechter zal dan de man toestemming geven voor erkenning als hij meent dat
de erkenning:
De belangen van het kind niet zal schaden
De belangen niet zal schaden die de moeder heeft bij een ongestoorde verhouding met haar kind.
Ook een man/vrouw die spermadonor of eiceldonor is, heeft het recht om, als de erkenning wordt geweigerd,
de rechtbank om vervangende toestemming te vragen. De voorwaarde hierbij is wel dat de man/vrouw in een
nauwe persoonlijke betrekking tot de moeder of het kind staat of heeft gestaan (relatie tussen moeder/donor).
Procedure van erkenning: de man moet bij de burgerlijke stand van de gemeente verklaren dat hij de
juridische vader van de jeugdige wil zijn. Hier wordt een akte van opgemaakt en die wordt ingeschreven in de
registers van de burgerlijke stand.
Erkenning is niet mogelijk:
Door een man die, vanwege te nauwe verwantschap, geen huwelijk met de moeder zou mogen
sluiten. De broer, vader, zoon van de moeder mogen het kind dus niet erkennen.
Door een man onder de 16 jaar oud
Door een man die onder curatele staat, tenzij hij toestemming heeft van de kantonrechter
Als de jeugdige al 2 ouders heeft
, Geboorte
Juridische moeder
Adoptie
Ontstaan ouderschap Erkenning
Tweede juridische ouder Huwelijk/ geregistreerd
partnerschap moeder
Gerechtelijke
vaststellening
Adoptie is ook een manier om juridisch vader of moeder te worden, want door adoptie ontstaat een juridische
ouder-kindrelatie. De juridische banden met de oorspronkelijke ouders worden gelijktijdig verbroken. Dit is dus
een uitzondering op de regel dat juridisch ouderschap een levenslange band schept tussen ouder en kind,
ongeacht wat er in het leven van de ouder en het kind gebeurt. Tegelijkertijd ontstaat er wel een nieuwe band
met de adoptiefouders.
Een adoptieverzoek wordt door de rechter alleen toegewezen als de adoptie in het kennelijk belang van het
kind is en het niets meer te verwachten heeft van zijn biologische ouders. Nederlandse kinderen kunnen
worden geadopteerd door gehuwde/ongehuwde paren/ homoseksuele/ lesbische stellen/ alleenstaanden.
Interlandelijke adopties zijn alleen mogelijk voor een man en vrouw die met elkaar gehuwd zijn en in sommige
gevallen is eenouderadoptie ook mogelijk.
Een jeugdige kan alleen geadopteerd worden als hij op het moment van het adoptieverzoek minderjarig (onder
de 18 jaar) is. Is de jeugdige 12 jaar of ouder, dan moet de rechter hem vragen hoe hij over de adoptie denkt.
Partneradoptie is als de partner van de ouder de jeugdige adopteert. De vrouw die het kind ter wereld brengt
is de moeder, en de andere vrouw werd de tweede ouder van het kind door het te adopteren.
Het geadopteerde kind kan vanaf zijn 20e jaar tot het moment dat hij 23 jaar wordt, bij de rechtbank een
verzoek indienen om de adoptie te herroepen, dus ongedaan te maken. Na de herroeping houden de
familierechtelijke banden met de adoptiefouders en hun familie op te bestaan, maar er komen wel
familierechtelijke banden met de biologische ouders. De rechtbank verwijst dit verzoek van herroeping toe als:
De herroeping in het kennelijk belang van de geadopteerde is
De rechter overtuigd is van de redelijkheid van het verzoek tot herroeping
Gevolgen van ouderschap:
- Gezag; ouders mogen het kind opvoeden en hebben zeggenschap over hem
- Omgang; ouder en kind mogen elkaar regelmatig zien ondanks de juridische ouder geen gezag heeft
- Onderhoud; juridische ouders zijn onderhoudsplichtig verplicht om de kosten te dragen van de
verzorging en de opvoeding van hun kind
- Familienaam; jeugdige draagt achternaam van juridische ouders