Samenvatting van het boek 'Praktisch staatsrecht', geschreven door Y.M. Visscher, 4e druk. Bevat alle hoofdstukken behalve hoofdstuk 8. Ik heb zelf een 9 gehaald voor het tentamen.
Staat: een gemeenschap van mensen op een bepaald grondgebied, waarover een organisatie
het hoogste gezag uitoefent.
Kenmerken van een staat:
1. Grondgebied
- Wordt ook wel genoemd: territorium.
- Grenzen zijn vastgelegd in een verdrag met buurlanden.
- Verdrag: overeenkomst tussen een of meer staten.
- Internationale verdragen: hierin zijn de grenzen aan de kust vastgelegd.
- Bestaat uit land, water en het luchtruim boven het land.
2. Gemeenschap van mensen
- Wordt gevormd door mensen die daartoe behoren vanwege hun afstamming of die
op eigen verzoek de nationaliteit van de staat hebben verkregen.
- Verbondenheid van de gemeenschap uit zich in nationale symbolen.
3. Hoogste gezag
- De staat heeft het exclusieve zeggenschap op en over zijn gehele grondgebied.
- Zelfbeschikkingsrecht: andere staten moeten beslissingen van NL respecteren.
- VB: Duitsland en Frankrijk hebben te respecteren dat Nederland een
softdrugsbeleid voert.
- Gericht op het scheppen en handhaven van orde en recht.
- Heeft geweldsmonopolie: alleen het hoogste gezag van de staat mag geweld
gebruiken. Reden: voorkomen van eigenrichting.
- Het gezag wordt uitgeoefend over:
1. Burgers die de nationaliteit van de staat bezitten.
2. Vreemdelingen die zich als toerist, werknemer verkeersdeelnemer etc. op
het grondgebied van de staat bevinden.
Het begrip staat heeft 2 betekenissen:
1. Het land (het grondgebied met de bevolking van de staat).
2. Het gezag in de staat (de overheid).
Soevereiniteit: de staat is een zelfstandige en ondeelbare eenheid.
De Nederlandse Staat is een rechtspersoon: zelfstandig drager van rechten en plichten.
Vervolg: kenmerken van een staat:
,4. Erkenning door andere staten (niet vereist)
- VB: IS, Palestina.
Taken van de overheid:
1. Zorgen voor de bescherming van de burgers.
- Landsgrenzen verdedigen.
- Orde handhaven.
2. Dienen van het algemeen belang.
- Algemeen belang: datgene wat in het belang is van de meeste burgers en van de
staat als geheel.
De overheid vervult haar taken door:
1. Wetgeving
2. Bestuur
3. Rechtspraak
* Het hoogste gezag in de staat is gespreid over verschillende organen van de staat.
Hoofdlijnen van het staatsrecht:
1. Inrichting van de staat en verdeling van bevoegdheden.
2. Handhaving individuele vrijheden van de burger.
3. Rechtspraak en rechtsbescherming tegen de overheid.
4. Totstandkoming, gelding en handhaving van het recht.
1.1.2 – Het Koninkrijk der Nederlanden
Art. 1 Statuut
Het Koninkrijk der Nederlanden bestaat uit:
1. Nederland + BES-eilanden
- BES-eilanden: Bonaire, Sint Eustasius, Saba.
- BES-eilanden hebben de status van een ‘openbaar lichaam’ (art. 134 Gw)
2. Aruba
3. Curaçao
4. Sint-Maarten
Statuut: staatsregeling waarin afspraken zijn vastgelegd over de onderlinge verhoudingen in
het Koninkrijk en de samenwerking.
- Art. 3 lid 1 Statuut: aangelegenheden die het Koninkrijk betreffen.
Rijkswetten: wetten die van toepassing zijn in het gehele Koninkrijk.
Art. 41 lid 1 Statuut
Aruba, Curaçao en Sint Maarten mogen hun eigen aangelegenheden zelf behartigen.
1.2 – Nederlanders en vreemdelingen
Burgers die tot een bepaalde staat behoren, hebben de nationaliteit van die staat.
- Dit geeft hen voordelen ten opzichte van vreemdelingen.
,1.2.1 – Nederlandschap
Burgers die tot het Koninkrijk der Nederlanden behoren: Nederlandse nationaliteit.
- Wordt ook wel genoemd: het Nederlanderschap.
De rechtsgevolgen van het Nederlanderschap:
1. Vrije toegang tot Nederland en hier vrij mogen verblijven.
- Nederlanders zijn altijd in NL toegelaten en worden hier nooit uitgezet.
2. Het wetboek van Strafrecht is ook van toepassing op Nederlanders die buiten het
territorium een misdrijf hebben gepleegd. (Art. 5 Sr)
- Wordt ook wel genoemd: exterritoriale werking.
3. Diplomatieke bescherming wanneer je gevangen wordt genomen in het buitenland.
- Diplomatieke bescherming: vertegenwoordigers van NL zullen zich ervoor inzetten
dat je door de buitenlandse staat goed wordt behandeld. Zij kunnen proberen te
regelen dat je je straf in NL mag uitzitten.
4. Uitlevering van Nederlanders alleen toegestaan indien (art. 4 Uitleveringswet):
1. Ze hun straf in NL mogen uitzitten.
2. Er een uitleveringsverdrag is gesloten tussen de staten.
- Uitlevering: overdragen om berecht te worden.
5. Actief + passief kiesrecht. (Art. 4 Gw)
6. Sommige openbare functies kunnen alleen door Nederlanders worden vervuld.
- VB: 1. Burgemeester (art. 63 Gemeentewet)
2. Rechter (art. 4 Wet rechtspositie rechterlijke ambtenaren)
3. Ambtenaar (art. 125e Ambtenarenwet)
7. Aanspraak maken op voorzieningen of uitkeringen.
- VB: bijstand, kinderbijslag, huurtoeslag.
* Let op: Vreemdelingen hebben de eerste 6 rechten niet. De laatste alleen als hij rechtmatig
in NL verblijft.
Vreemdeling: hij die de Nederlandse nationaliteit niet bezit (art. 1 lid 1 onder e RWN, art. 1
Vreemdelingenwet 2000)
Manieren voor het verkrijgen van het Nederlanderschap:
1. Door ouders. Dit geldt voor:
- Kinderen van Nederlandse ouders. 1 is voldoende (art. 3 lid 1 RWN).
- Kinderen van de 3e generatie (art. 3 lid 1 RWN)
- Uitleg: kinderen van wie de niet-Nederlandse ouders in het Koninkrijk zijn
geboren uit hier woonachtige vreemdelingen (art. 3 RWN).
- Minderjarigen die geadopteerd worden door een Nederlander (art. 5 RWN).
2. Optie (art. 6 RWN).
- De vreemdeling legt een optieverklaring af die na onderzoek door de burgemeester
kan worden bevestigd.
- Mogelijk in o.a. de volgende gevallen: 2e generatie, 3 jaar verblijf bij een
Nederlandse gehuwde partner (art. 6 RWN).
- Vreemdeling komt niet voor optie in aanmerking > punt 3.
3. Verzoek tot naturalisatie (art. 7 RWN)
, - Een vreemdeling die niet voor optie in aanmerking komt kan het verzoek indienen
bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), die na onderzoek kan instemmen met
het verzoek.
- Mogelijk in o.a. de volgende gevallen: na 5 jaar verblijfsvergunning.
- Voorwaarden: geen (noemenswaardig) strafblad + naturalisatietoets.
- Naturalisatietoets: de vreemdeling moet zich in het Nederlands verstaanbaar
kunnen maken en iets weten over werk en inkomen, wonen, gezondheid, verkeer,
staatsinrichting en alledaagse zaken.
- Optie bevestigd / ingestemd met naturalisatie? Vreemdeling moet een verklaring
van verbondenheid uitspreken.
- Verklaring: om aan te geven dat hij de vrijheden en rechten van de
Nederlandse staat eerbiedigt.
Afstandsplicht: de vreemdeling moet zijn uiterste best doen om zijn eigen nationaliteit kwijt
te raken, anders wordt het verzoek tot naturalisatie geweigerd (art. 9 lid 1 onder b RWN)
- Sommige staten (VB: Marokko) verbieden hun burgers om afstand te doen van hun
nationaliteit. Gevolgen:
1. wanneer zij de Nederlandse nationaliteit aannemen, krijgen zij een dubbele
nationaliteit.
2. Zij kunnen in zowel in Marokko als in NL aanspraak maken op bepaalde rechten.
Manieren om het Nederlanderschap te verliezen:
1. Onherroepelijke veroordeling wegens een misdrijf waarbij de essentiële belangen van het
Koninkrijk der Nederlanden zijn geschaad (art. 14 lid 2 RWN).
2. Je vrijwillig in vreemde krijgsdienst begeven van een staat die betrokken is bij
gevechtshandelingen tegen het Koninkrijk dan wel tegen een bondgenootschap waarvan het
Koninkrijk lid is (art. 14 lid 3 RWN).
- Let op: verliezing van het Nederlandschap betekent stateloosheid. Dit is een probleem,
omdat het internationaal recht verbiedt dat burgers stateloos worden gemaakt.
Wet op de identificatieplicht
- Art. 1: Geeft aan met welke documenten iemand zijn identiteit en nationaliteit kan
aantonen.
- Documenten: paspoort, rijbewijs, vreemdelingendocumenten (visum of
verblijfsvergunning)
- Art. 2: Iedereen vanaf 14 jaar moet een identiteitsbewijs kunnen laten zien bij
politiecontroles.
* Reden identificatieplicht: Europesen mogen vrij door Europa bewegen. Daarom is de
noodzaak om in Nederland iemands identiteit te controleren toegenomen.
1.2.2 – Vreemdelingen
Een Nederlander die in Nederland niet in de noodzakelijke kosten van het bestaan kan
voorzien, heeft recht op bijstand van overheidswege (art. 11 lid 1 Participatiewet).
Koppelingsbeginsel: de rechten van een vreemdeling zijn gekoppeld aan een rechtmatig
verblijf.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper shannahoekstra. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
