Samenvatting
Samenvatting Nectar Biologie 5 vwo Hoofdstuk 10 Voeding en vertering
In dit document vind u een samenvatting van Hoofdstuk 10 Voeding en vertering uit het 5 vwo biologieboek van Nectar.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 10 - Voeding en verteringParagraaf 1 - Je lichaam en je voedsel
De eerste darmbacteriën kreeg je van je moeder (tijdens en voor geboorte).
Darmflora = verschillende soorten darmbacteriën in je darmkanaal
➜ ongeveer 500-100 soorten, ongeveer 100.000 miljard bacteriën
Een goede darmflora is belangrijk voor een goede vertering, stimuleert de ontlasting en
speelt een rol bij de afweer.
Probiotica = bacteriën in je voedsel die je gezondheid bevorderen
Prebiotica = onverteerbare plantenresten waar nuttige bacteriën in je darm van leven
➜ stimuleert de groei van probiotica
In je voedsel komen ook schadelijke bacteriën (en schimmels je lichaam binnen)
➜ goede hygiëne verkleint de kans dat je teveel schadelijke bacteriën binnenkrijgt.
Voedingsmiddelen bestaan uit voedingsstoffen.
Verschillende voedingsstoffen: (BINAS 67)
- Koolhydraten dienen als brandstof. Ze leveren energie in de vorm van ATP.
Ze dienen ook als bouwstof (bijv. als onderdeel van receptoreiwitten)
Koolhydraten zitten o.a. in aardappels, granen, brood.
- Vetten hebben een functie als brandstof, als bouwstof voor membranen en hormonen
en dienen als warmte-isolatie. Je lichaam slaat vetten o.a. op onder de huid
Vetten zitten o.a. in olijfolie, boten, noten.
- Eiwitten zijn bouwstoffen (antistoffen, hemoglobine) en brandstof.
Eiwitten kun je niet opslaan.
Eiwitten zitten o.a. in vlees, vis, zuivelproducten, ei.
- Water is een bouwstof voor je cellen. Het is ook een transportmiddel (bloedplasma) en
warmtebuffer (houdt lichaamswarmte vast).
- Mineralen hebben een functie als bouwstof en spelen een rol bij verschillende
processen in je lichaam.
Spoorelementen = mineralen waar je waar weinig van nodig hebt (bijv. zink).
- Vitaminen zijn voedingsstoffen je het lichaam in kleine hoeveelheden gebruikt.
➜ bij tekort ontstaan gebrekziekten
Vitaminen zitten in plantaardige en dierlijke voedingsmiddelen.
Voedingsvezels = onverteerbare plantaardige koolhydraatmoleculen.
➜ functie: stimuleren van de darmperistaltiek (goede doorstroming)
Voedingsvezels nemen veel water op, zodat het volume van de darminhoud toeneemt en de
ontlasting structuur krijgt en soepel blijft.
ADH = aanbevolen dagelijkse hoeveelheid
➜ advies (verschilt per leeftijd, geslacht, werk)
Obesitas is in westerse landen een probleem.
➜ advies: minder eten, meer bewegen
➜ ook DNA beïnvloed de omvang (allelen die eetgedrag beïnvloeden)
Additieven = stoffen die zijn toegevoegd om het voedingsmiddel aantrekkelijker of langer
houdbaar te maken (E-nummers).
Alleen in grote hoeveelheden zijn sommige additieven schadelijk.
, ➜ ADI = aanvaardbare dagelijkse inname (BINAS 95)
Voedselallergie = heftige reactie op een normale voedingsstof
➜ immuunsysteem reageert sterk op de voedingsstof (gluten, melk, noten)
➜ toch eten: stof histamine komt vrij ➜ slijmvliezen zetten op en bloedvaten verwijden,
wat kan leiden tot benauwdheid, jeuk en bultjes op de huid.
Allergie komt in westerse landen vaker voor dan vroeger.
Oorzaak: sterk toegenomen hygiëne en bewerkte voedingsmiddelen
Paragraaf 2 - Verteringsstelsel
Vertering = afbraak van moleculen uit voedsel door enzymen.
Voedsel begint in de mond, waar de kiezen brood in kleinere stukjes malen.
➜ mechanische verkleining maakt de vertering van het voedsel makkelijker en de kleine
stukken hebben samen een groter oppervlak, waardoor enzymen uit het speeksel de
voedingsstoffen beter kunnen bereiken.
Er zijn 6 grote speekselklieren en veel kleinere speekselkliertjes (maken meer dan 1 liter
speeksel per dag).
Speeksel bevat:
- enzym amylase ➜ breekt zetmeelmoleculen af
- slijm ➜ maakt doorslikken van voedselbrokken makkelijker
- eiwitten ➜ hebben mondbacterie- en schimmeldodende werking (niet allen gaan dood).
Bij de slikreflex duwt de tong het voedsel naar achteren. De huig sluit de neusholte af en het
strotklepje de luchtpijp. Het voedsel gaat de slokdarm in.
Spieren in de wand van de slokdarm duwen de voedselbrok naar beneden d.m.v.
peristaltische bewegingen (lengtespieren voor de brok trekken samen, er ontstaat ruimte en
kringspieren achter de brok trekken samen, waardoor het voedsel verder schuift. De lengte-
en kringspieren ontspannen).
Maag - dunne darm - dikke darm - endeldarm
Maag
De maag kneedt met sterke spieren de brok en vermengt het met maagsap.
Maagsap is afkomstig uit de maagsapklieren in de maagwand (per dag 2,5 L)
Maagsap bestaat uit:
1. Zoutzuur (HCl) ➜ laat eiwitten opzwellen, zodat de enzymen er beter bij kunnen.
➜ speelt rol bij activeren van eiwitsplitsende enzymen en bij doden
bacteriën.
➜ pH = 1,5 - 3,5
2. Pepsinogeen (inactief pro-enzym)
➜ onder invloed van zoutzuur ontstaat hieruit het actieve peptase.
➜ peptase breekt eiwitten af tot polypeptiden
3. Slijm ➜ bedekt de binnenkant van de maag en beschermt de cellen van de maagwand
tegen het zoutzuur en peptase.
Bovenkant van de maag wordt afgesloten door een kringspier (voorkomt dat de zure
voedselbrei teruggaat naar de slokdarm)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper samenvattingLVOwiskunde. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,48. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen