Week 3: Codificatie in Italië en de middeleeuwse
rechtswetenschap
Italië 476-1000 Rechtsbronnen
- 554: Invoering Justiniaanse codificatie
o Codex Florentius: oudste handschrift Digesten
o De aanwezigheid van dit complete manuscript zou de West-
Euroepese juridische traditie bepalen: zijn herontdekking door
de Bolognese geleerde Irnerius vormde het begin van de
zegetocht van het Romeinse recht door Europa
- 565: Na dood Justinianus vallen de Langobarden (Germaanse stam)
Italië binnen
o Maakten de veroveringen van Justinianius voor een groot deel
ongedaan
o Deze inval en daarmee samenhangende splitsing van Italië in
een Germaans (Langobardisch) deel en een Romeins
(Byzantijns) deel markeert een gewichtig tijdstip in de
Italiaanse geschiedenis
Beginpunt van een proces van staatkundige
desintegratie (uiteenvallen) dat Italië in talloze staten en
ministaatjes deed uiteenvallen
Van Romeins recht naar Germaans gewoonterecht
- Langobarden
o Hanteerden het personaliteitsbeginsel: krachtens hetwelk
iedere inwoner van een bepaald gebied wordt beheerst door
het recht van zijn afstamming
o Edictum Rothari (643): langobardische recht neergelegd in
codificaties door koningen
Edict was weliswaar exclusief, maar het
personaliteitsbeginsel bracht met zich mee dat het
slechts gold voor de Langobardische onderdanen
Romeinen bleven leven naar hun eigen recht:
Justinianus’ codificatie, van wat daar nog bekend
van was
o Consequenties personaliteitsbeginsel
Hoe meer bevolkingsgroepen binnen 1 territoir wonen,
des te meer ‘rechten’ er naast elkaar bestaan
Karel de Grote voegde extra elementen toe die
voor extra verwarring zorgde op juridisch terrein
Franken Frankisch recht (Lex Salica) en zelfs
andersoortig Romeins recht naar Italië
Romeinse onderdanen in Frankische Rijk leefden
niet naar Justinianus’ codificatie, maar naar de Lex
Romana Visigothorum (Breviarium Alarici)
Gallische Romeinen leefden naar eigen Romeinse
recht
, Grote verwarring, want: Italiaanse Romeinen, Gallo-
Romeinen, Franken, Gothen en Langobarden leefden in 1
gemeenschap binnen muren Italiaanse steden
o Professiones iuris
Plechtige verklaringen, voorafgaande aan een
overeenkomst of testament, die inhielden naar welk
recht men in geval van een rechtsstrijd wensten te
worden beoordeeld
- Karolinger (714-843)
o Personaliteitsbeginsel naar territorialiteitsbeginsel
Ontstaan plaatselijke gewoonterecht
Romeinen in Italië Langobardische Frankische invasie
invasie
Corpus iuris civilis Edictum Rothari Franken:
- Codex - Langobardische Lex Salica
Florentinus gewoonte
Gallo-Romeinen
Lex Romana
Visigothorum
Gewoonterecht en rechtersrecht
- Germaanse rechtsstelsels waren niet volledig
o Uit welke bron moet het onvolledige dan worden aangevuld?
o Veel Langobardische juristen waren van mening dat men
het ontbrekende recht zou kunnen aanvullen. Dit verduidelijkt
2 belangrijke gegevens:
Ius commune: het feit dat men het Romeins recht al voor
de tijd van Irnerius ging beschouwen als ‘gemeen recht’
(gemeenschappelijk recht, van toepassing voor de
meeste inwoners van Europa)
Verschijnsel dat de verschillende volksrechten elkaar
gingen naderen: aanvullende werking
o Proces heeft ertoe geleid dat er een territorialisering van het
recht plaatsvond: iedere streek had zijn eigen juridisch
‘dialect’
Het recht was niet meer aan de persoon gebonden,
maar plaatsgebonden
- Gewoonterecht
o Volk leefde aan de hand van verschillend recht wat zich steeds
meer naar elkaar ging vormen. Personaliteit werd
territorialiteit. Er ontstond een lokaal gewoonterecht
o Kenmerken:
Ongeschreven en onzeker (beoordeling door rechter)
o Voorwaarden:
Een bepaalde rechtsgedraging moet langdurig in acht
zijn genomen
Algemene acceptatie: men moet van mening zijn dat die
gedraging zo hoort
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper wiesvanderdonk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.