Belang rechtsgeschiedenis
- Actuele recht is sterk historisch bepaald
- Rechtsgeschiedenis draagt bij aan wetenschappelijke reflectie op
het recht
- Rechtsgeschiedenis helpt bij de interpretatie van actuele
rechtsregels
Codificatie
- “Codificatie is geschreven recht, waaraan de overheid een aan haar
gezag ontleende, uitsluitende gelding toekent: deze exclusiviteit
maakt de rechtsoptekening tot een volledige” – Bentham (1748-
1832)
- Voorwaarden codificatie
o Door de overheid afgekondigd
Codificatie is niet denkbaar in een samenleving die (nog)
geen overheid kent
Overheid: kan een wereldlijke instantie zijn, maar ook
een kerkelijke overheid is mogelijk
o Geschreven
Ongeschreven codificatie is niet mogelijk
Op schrift gestelde regeling omvat of het gehele recht of
een bepaald rechtsgebied
“Codificatie” wordt in de literatuur gehanteerd voor een
bepaald afgerond rechtsgebied
o Exclusieve gelding / volledigheid
Slechts die optekening van rechts is een codificatie, die
volledig is, dat wil zeggen buiten welke op haar gebied
geen ander recht geldt
Slechts de overheid verleent aan het recht volledigheid
en dit maakt haar tot een codificatie
Codificatie
- Ius ex scripto vs. ius ex non scripto
o Ius ex scripto: geschreven recht
Rechtszekerheid bieden door het op schrift stellen
“The great utility of a code of laws is to cause both the
debates of lawyers and the bad laws of former times to
be forgotten” – Bentham
o Ius ex non scripto: het ongeschreven recht
- Bentham is de eerste gebruiker van het begrip codificatie
o “Whatever is not in the code of laws, ought not to be law”
- Moderne codificatie
o Product van verlichting en natuurrecht: rede en
systematisering
Historische achtergronden codificatie
- 18e eeuw: verlichting
, o Streven naar rechtszekerheid: wetten moeten zo duidelijk en
volledig zijn, dat rechterlijke interpretatie overbodig wordt
- Montesquieu
o “De rechters van de natie zijn, zoals gezegd, slechts de mond
die de woorden van de wet uitspreekt: onbezielde wezens die
noch de kracht noch de strengheid kunnen matigen”
- Achtergrond
o Theorie van machtenscheiding: voorkomen
machtsconcentraties die bedreiging vormen voor vrijheid
Functies codificatie
- Rechtseenheid: uniforme uitkomsten voor dezelfde gevallen
- Rechtsgelijkheid: allen zijn voor de wet gelijk
- Rechtszekerheid: garantie dat je krijgt waar je recht op hebt
- Economisch doel: grensoverschrijdend handels- en betalingsverkeer
vraagt om een eenvormige regeling
- Politiek doel: recht kan een belangrijk middel zijn om een nationale
eenheid te creëren of verstevigen
Volledigheid codificatie
- Codificatie claimt volledigheid, maar toch nooit helemaal volledig
o Want: onvoorziene omstandigheden
- Oplossing: leemten opvullen met interpretatiemethoden
o Grammaticaal: taalkundige uitlegging
o Wetshistorisch: wat de wetgever destijds met de tekst heeft
bedoeld
o Rechtshistorisch: herkomst regel
o Systematisch: hoe past een regel in het stelsel van de wet en
hoe verhoudt het zich tot andere regels?
Analoog: regel wordt toegepast op een bepaald geval
omdat deze op elkaar lijken (let op: dit is een
uitzondering)
o Teleologisch: doel van de regel is bepalend, uitlegging maakt
men ondergeschikt aan het doel
- Voordelen interpretatiemethoden
o Toch toepassing van gecodificeerd recht
o Aanvulling leemten en onduidelijkheden
o Codificatie gaat “met de tijd mee”
- Nadelen interpretatiemethoden
o Rechter kan het recht invullen naar eigen (politieke) voorkeur
Natuurrecht en codificatie
- Pleitbezorgers codificatie (‘codificatiebeweging’) in de 18e eeuw
sterk beïnvloedt door de traditie van het natuurrecht
- Natuurrecht: “Recht wat voortvloeit uit de menselijke natuur”
- Voorwaarden natuurrecht:
o Universele gelding: geldt altijd en overal, ongeacht tijd of
plaats
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper wiesvanderdonk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
