Samenvatting
Samenvatting: De ontdekking van de geografie (Hele boek)
- Instelling
- Universiteit Utrecht (UU)
Wetenschappelijke Vorming ISBN: 9080
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 35 pagina's
Voorbeeld 4 van de 35 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting – WetenschappelijkeVorming
Hoofdstuk 1 – Sociale geografi e als universitaire discipline
Exponent van een moderniserende samenleving
- Geografie in Nederland (19e eeuw)
Rond 1900 was nationalisme motor achter opkomst universitaire geografie
- Kolonialisme was ook belangrijk eind 19e eeuw
o Economische + politieke belangen in ‘ontdekkingsreizen’ in kolonie van
genootschappen
o Systematisch karteren van overheerste gebieden door koloniale overheden
(gebiedsbeschrijvingen)
- Beginjaren van universitaire geografie
o Dankzij palet van economische/educatieve/politieke/nationalistische/militaire
omstandigheden werd geografie in moderniserend Europa eind 19 e eeuw een
academische discipline
Opkomst heeft te maken met maatschappelijke omstandigheden
o Visies op sociale geografie waren verschillend 1e generatie was van origine geen
geograaf
Traditionele opvattingen van geografie
- Rond 1900 ecologische visie: relaties tussen mens en natuur onderzoeken
o Invloed van natuur op samenleving
o Wisselwerking tussen natuur en samenleving
o Invloed van mens op natuur: natuurlandschap cultuurlandschap
- Geodeterminisme in Duitsland en de VS
o = studie van determinatie van menselijke samenleving door fysisch-geografische
omgeving
= monocausaal: gericht op 1 factor: de omgeving
o Friedrich Ratzel:
Anthropogeographie: studie van invloed natuurlijke omgeving op de mens
(handelen/denken/geschiedenis)
Beïnvloed door evolutietheorie
Geen harde bevelen die de natuur de mens geeft, mens heeft eigen
wil/vrijheid, maar er zijn beperkingen
o Ellen Semple (VS):
Deterministisch: mens ondergaat invloed van omgeving
o Ellsworth Huntington (VS):
Geodeterministisch: invloed van klimaat op
economie/welvaart/beschavingsniveau
- Possibilisme in Frankrijk
o = studie van wederzijdse relaties tussen menselijke groepen en woongebieden
o Vidal de la Blache:
, Mens heeft zich door verstandelijke vermogens deels losgemaakt van
omringende natuur.
Natuur determineert mens niet!
Natuur biedt de mens mogelijkheden om bestaan op te bouwen
Genre de vie: manier van leven kiezen
Mens vormt het landschap hiernaar om
Historisch-cultureel
- Cultural geography in de VS
o = studie van invloed van mens op landschap
o Cultuurlandschap geografie
o Carl Sauer:
Oorspronkelijke oer landschap wordt door menselijke inspanningen
omgevormd in een cultuurlandschap
Gelaagde eenheid van elkaar opvolgende culturen terug te zien in
landschap
Berkeley School
- Idiografisch of nomothetisch
o Discussie over: moeten geografen streven naar algemeen geldende wetten
Nomothetisch: zoeken naar algemeen geldende wetten
Idiografisch: bijzondere en unieke van verschijnselen beschrijven
Traditionele geografie: opzoek naar wetmatigheden
Sceptici geloofden daar niet in
o Hartshorne: areal differentiation
o Hettner: ieder gebied heeft uniek karakter, vanwege
specifieke samenhang van sociale en fysische verschijnselen
= unieke aan regio beschrijven als geograaf
Veranderende maatschappelijke draagvlakken
- Na WO2: nationalisme had ellende gebracht + kolonialisme verloor vanzelfsprekendheid
o Verzorgingsstaat ontstond
o Staat aan hoofd wederopbouw
Geloof in maakbare samenleving
Geografie kreeg nieuw maatschappelijk draagvlak:
ruimtelijke planning en regionaal beleid
Oprichting lokale/regionale/nationale
instellingen voor RO
- Buitenland:
o Geografen actief in maken van overzichten van kenmerken/problemen gebied
o Survey before plan
= vanaf jaren 30 ontstond in Europa en VS een overheid die verantwoordelijk was voor welzijn
bevolking. Geografen kregen daarin een rol. Maatschappelijk draagvlak veranderde, dus ook de
wetenschappelijke geografie.
Naoorlogse visie tot omstreeks 1990
- De ruimtelijke analyse:
o Jaren 50: vorming van theorieën is het ideaal
, o Deductieve theorieën formuleren op zoek naar wetten
o Ruimte is niet fysisch, maar geometrisch: medium waarin afstanden moeten worden
overwonnen
Ruimtelijke spreidingspatronen
Gebruik van modellen (wiskunde/systeem)
Wetenschapsfilosofie: logisch positivisme
- Anglo-Amerikaanse opmars
o Sociale geografie werd geleidelijk aan minder nationaal en meer internationaal
Amerikanisering zorgde voor minder contacten tussen Europese landen
Engels als wetenschapstaal
Taalprovincialisme werd minder
- Microniveau: behaviorale benadering
o Ruimtelijke analyse benadrukte macroniveau: denken en doen van echte mensen
werd niet behandeld.
Mensen waren rationele geïnformeerde besluiten nemende individuen
Christaller: homo-economicus
o Behaviorale benadering
Bestudeert ruimtelijke percepties/gedrag van individuen
Individuele mens heeft keuzevrijheid: handelt naar preferenties + waardering
van de ruimte
Homo psychologicus
Aanvulling op ruimtelijke analyse
Maken gebruik van modellen/wiskunde
Besluitvorming is relevant
Kwantitatieve methoden (vragenlijsten)
Mental maps + cognitieve kaarten
- Tijdgeografie: een Europese reactie
o Hägerstrand: Tijdgeografie
Constraints: beperken vrijheid van mens om zijn eigen voorkeuren om te
zetten in handelen
Capability constraints: persoonsgebonden
Coupling constraints: verweven met wijze waarop individu in
dagelijks leven deel uitmaakt van instituties
Authority constraints: machtsuitoefening; niet alle territoria zijn voor
iedereen toegankelijk
= menselijk gedrag en keuzes zijn aan beperkingen onderhevig
Amerikaanse cultuur was gericht op individuele vrijheid
- Kritische richtingen: marxisme
o Op golven van maatschappelijke protestbewegingen kwam begin jaren 70
maatschappijkritische geografie die politiek links was, die zich wilde inzetten voor
rechtvaardigere wereld en koos partij voor marginale groepen
Ruimtelijke analyse was in handen van bureaucratische elite
Maatschappij is gebaseerd op structurele ongelijkheid; dus geen vrije
behaviorale geografie
o David Harvey – Karl Marx
o Linkse geografen: sociaal-ruimtelijke organisatie van stedelijke samenleving kan je
alleen begrijpen door te analyseren hoe die samenleving is opgebouwd uit klassen en
onderlinge relaties.
, Relaties zijn gebaseerd op machtsongelijkheid
o Geavanceerde methoden worden niet gebruikt
- Feministische geografie:
o 1980 – vrouwelijke geografen kwamen met feministische initiatieven
Wetenschappelijk exponent van maatschappelijke vrouwenbeweging
Ondervertegenwoordiging vrouwen in geografische wetenschap
Meer onderzoek naar positie van vrouw in samenleving
Kernbegrip: gender; maatschappelijk gecreëerde ongelijkheden tussen
mannen en vrouwen
- Humanistische benadering
o 1970 – beleving van ruimte en plaats in percepties en gedrag van mensen
Kwalitatief onderzoek naar dagelijkse leefwereld mensen en groepen
Sociale geografie in de jaren negentig en nadien
- Maatschappelijke veranderingen ruimtelijke analyse niet meer toonaangevend
o Niet meer op jacht naar algemeen geldende wetten/modellen/wiskunde
Bijzondere trekt aandacht
Casestudies (aandacht voor regio’s)
Ruimte als ecologisch begrip
Kwalitatieve onderzoeksmethoden
- Traditionele en nieuwe culturele geografie
o Traditionele geografie: Sauer
Verbinding met materiële landschap
o Nieuwe culturele geografie:
Meer aandacht voor ruimtelijke verscheidenheid van culturen en de
spreiding van cultuurverschijnselen die niet meer te doen hadden met
stoffelijke landschapselementen
Alternatief in jaren 80
James Duncan: traditionele geografie had geen aandacht voor
individu als actor; persoon met eigen doeleinden en ambities
Peter Jackson: cultuur niet verbinden met artefacten in landschap,
maar met de opvatting van culturen als mentale kaders (maps of
meaning) van mensen die omringende wereld begrijpelijk maken
o Minderheden moeten zich aan dominante cultuur aanpassen
Tegenwoord:
Martin Lewis: van Sauer was een karikatuur gemaakt
Discussie tussen paradigma en revolutionairen
- Veelkleurige discipline
o Hedendaagse postmoderne geografie is onoverzichtelijk
Elke stroming heeft eigen favoriete wetenschappelijke tijdschrift
Pluriformiteit: is een voordeel, want verschillende perspectieven worden
met elkaar vergeleken in sociale wetenschappen
Geografie als een georganiseerde wetenschap
- Inzichten + dragers + instituties door aanwezigheid geïnstitutionaliseerde structuur kan
wetenschappelijke gemeenschap bestaan en zich wijden aan onderwijs en onderzoek
- Genootschappen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ylinnekamp. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67096 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen