Samenvatting
Nectar VWO 5 hoofdstuk 11 samenvatting
Een specifieke samenvatting over de belangrijkste stof uit hoofdstuk 11 van nectar VWO 5, bevat
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Biologie hoofdstuk 11:Paragraaf 1
- Het lichaam probeert de norm (fysologische waarde) te handhaven, dat is 37 graden.
- Een regelkring voorkomt grote afwijkingen: de waarde blijft tussen een boven en
onder grens.
Er is sprake van homeostase, in stand houden van dynamisch evenwicht.
- Regelkringen bestaan uit receptoren en effectoren die samen waarde rond ingestelde
norm proberen te houden
de gewenste waarde in een regelkring ligt vast als norm (temperatuur) in de
hersenen. Receptoren (warmte- en koudzintuigen) registreren de actuele waarde
(temperatuur) in het interne milieu en geven dit door aan het regelcentrum. Dat
vergelijkt de actuele waarde met de norm en stuurt de juiste effectoren aan bij een
afwijking van de norm. De werking van de effectoren (spiertjes van bloedvaten van
de huid) hersteld de afwijking van de norm in het interne milieu, dit heet negatieve
terugkoppeling.
- Een terugkoppeling houdt in dat een afwijking van de norm een proces in gang zet
dat invloed heeft op die afwijking.
Bij een negatieve terugkoppeling zal dat proces de afwijking tegengaan.
- De kerntemperatuur (temperatuur in het centrale deel van het lichaam waar vitale
organen zich bevinden hart/longen/lever/hersenen) varieert weinig.
- Hypothalamus bevat receptoren die aan de hand van bloedtemperatuur de
kerntemperatuur registreren, bevat ook norm en regelcentrum van de
kerntemperatuur.
- De schiltemperatuur varieert met de temperatuur van de omgeving, is lager dan
kerntemperatuur.
- Zodra regelcentrum in de hypothalamus een dalende kerntemperatuur registreert,
gaan er signalen naar effectoren van kern en schil om de warmteproductie op te
voeren (kringspieren in slagaders naar huid en spieren vernauwen, minder bloed
naar schil) onderkoeling<36 graden
- Bij koorts (>38 graden) heeft de hypothalamus de norm verhoogd, waardoor
effectoren aan de slag gaan alsof er onderkoeling dreigt. Is vaak reactie op infectie.
- Hoge lichaamstemperatuur stimuleert productie en afgifte van afweerstoffen.
- Verhoging van de norm vindt plaats onder de invloed van een cytokine
(geproduceerd door witte bloedcellen bij ontstekingen).
- Zodra infectie is bestreden gaat de temperatuur terug naar 37 graden,
temperatuurcentrum regelt de afkoeling, slagadertjes gaan wijd open (rode kleur)
, Paragraaf 2
- Wat ontregeling van de cellen veroorzaakt.
lever gaat dit tegen
- Rode bloedcellen blijven in haarvaten, bloedplasma in haarvaten komt in direct
contact met de levercellen, die hierdoor efficiënt stoffen uit het bloed kunnen
opnemen en omzetten.
- Na een (koolhydraatrijke) maaltijd stijgt de glucoseconcentratie (bloedsuikerspiegel)
in bloed tot boven de norm.
spieren/vetcellen/weefsels nemen onder invloed van insuline glucose op,
waardoor glucoseconcentratie daalt.
in lever stimuleert insuline, net als in spiercellen, omzetting glucose in
glucogenese. Zodra de voorraad glycogenese gevuld is, dan zetten de cellen de extra
aangevoerde glucose om in vetten.
- Tijdens activiteiten als sporten dissimileren spieren glucose (om ATP te vormen).
spiercellen maken glucose vrij uit glycogeenvoorraad of nemen die op uit bloed.
glucoseconcentratie daalt tot onder norm.
- Alvleesklier maakt als reactie op gedaalde suikerspiegel glucagon, de lever zet
glycogeen om in glucose en geeft dat af aan het bloed. Waardoor bloedsuikerspiegel
weer stijgt.
- Als de glucosevoorraden in het bloed en de glycogeenvoorraden in de leven/speren
uitgeput raken, maken levercellen glucose uit aminozuren en vetten: gluconeogenese
(proces)
- Essentiële vetzuren kan lever niet maken en krijg je alleen binnen met voedsel.
- Cholesterol is een belangrijke vetachtige stof, die nodig is voor stabiliteit van
celmembranen en als een grondstof voor oestrogeen en testosteron.
- Sommige aminozuren kan lever ombouwen, andere breekt de lever af. 11 van de 20
aminozuren kan de lever maken door ombouwen. De andere (essentiële aminozuren)
krijg je alleen via voedsel binnen. Ombouwen gebeurt via transaminering.
- Zodra er nog aminozuren over blijven dan houdt je alleen de afbraak nog over.
- Afbraak in stappen:
1. Lever verwijder aminogroep: deaminering
2. Uit aminogroep vormt lever ammoniak.
3. Daarna koppelt lever ammoniak aan CO2 waarbij ureum (afvalstof die via bloed en
nieren naar de urine gaat) ontstaat
4. Rest van aminozuur dient als brandstof, levert energie.
Ook kunnen levercellen het restant omzetten in vet (lipogenese) of glucose
(gluconeogese)
- Functies lever:
1. Rode bloedcellen opruimen
2. Ontgiften
3. Stoffen opslaan
4. Bloed leveren
5. Gal vormen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper isavanbijnen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,69. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 76799 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen