Samenvatting Psychologie
Kennisclip 1.1 wat is psychologie?
Wat is psychologie?
psyche – logos
geest – studie
definitie: wetenschap (logica) van het gedrag en de psychische/ mentale processen
- Gedrag= alles wat waarneembaar is (praat, beweeg)
= intern (mentaal) = verheugen op, nadenken over
➔ Niet direct zichtbaar
➔ Allebei naar kijken
Kennisclip 1.2 geschiedenis van psychologie
Geschiedenis psychologie (/filosofie)
- Afrikanen/ Aziaten → interesse
- Katholieke kerk domineerde echter en vond dat geest en ziel los stonden van natuurwetten
➔ Hierom geen onderzoek nodig
Rene Descartes (rationalisme)
- Geest en lichaam gescheiden (dualisme)
➔ Mens kan hierdoor gaan bestuderen
- Rationalisme
Ratio= denken → enige manier om aan wetenschap te doen
➔ Veel kritiek, want denken= niet objectief (kritiek vanuit empirisme)
John Locke (empirisme)
- Empirisme= onderzoek vanuit werkelijkheid (waarneembaar)
➔ Mens bij geboorte een tabula Rase
➔ Een onbeschreven blad
➔ Ervaring/ opleiding → ontwikkelen tot persoonlijkheid/ vaardigheden
Beide belangrijk
- Rationalisme zorgde voor biologische perspectief
- Empirisme zorgde voor nu nog steeds deze onderzoeken
Geschiedenis moderne psychologie
Wilhelm Wundt (1832-1920)
Elementen van bewuste waarneming ontdekken
➔ Wetenschappelijke benadering
➔ Zien licht → duwen knopje (welke tijd?)
➔ Reactietijd
Introspectie (naar binnen kijken)
➔ Doelgroep zo uitgebreid mogelijk beschrijven wat zij van binnen voelde
➔ Zintuigelijke/ emotionele reactie
Edward Titchener (1867-1927)
➔ Structuralisme
➔ Structuren van de geest aan het licht brengen
,William James (1842-1910)
- Functionalisme
➔ Ideeën afgeleid van Darwin (1809-1882)
➔ Aanpassen van mensen aan werkelijke wereld
➔ Niet geïnteresseerd in structuren, wel functies
➔ Taal, geheugen
➔ Cognitieve psychologie
- Interesse emoties i.v.m. gedrag en lichaam
- Onderzoek door introspectie
- Introduceerde psychologie
John Watson (1867-1927)
➔ Als reactie op functionalisme + structuralisme (introspectie) → behaviorisme (emperisch)
➔ Bestuderen gedrag i.p.v. bewustzijn (wat je kan waarnemen)
➔ Gedrag direct observeer baar
➔ Relatie fysieke stimuli en respons mensen
➔ Sociale omgeving heeft invloed
• Skinner en Pavlov ook behaviorisme
➔ Werkt beloning tot herhaling gedrag?
➔ Gedrag werkt consequenties op waardoor je gedrag vaker gaat vertonen
Kennisclip 1.3 6 verschillende perspectieven
Biologische perspectief
- Grondlegger = Descartes
➔ Lichaam apart bestudeerd van geest
➔ Invloeden vanuit het lichaam invloed hebben op ons gedrag (biologische verklaring)
- Genen (ouders; hoe je eruit ziet)
- Zenuwstelsel (hersenen signalen)
- Endocriene stelsel (hormonen)
2 varianten
1. Neurowetenschap
➔ Hersenonderzoek (welke gebieden functioneren, wanneer)
➔ Onderzoek bij hersenbeschadiging
2. Evolutionaire psychologie
- Genetische adapting
- Overleving
- Voortplanting
Cognitief perspectief (functionalisme)
,Behavioristisch perspectief
Conditioneren ook: vroeger verdrietig, mama geeft koekje
➔ Hierdoor later veel eten bij een depressie
Perspectieven vanuit het gehele persoon
Psychodynamisch (onbewuste verlangens en drijveren, psychoanalyse (Freud & Erikson))
➔ Niet alleen bewuste herinneringen, maar ook onbewust
➔ Trauma’s bijvoorbeeld
Humanistisch
➔ Vrije wil/ eigen keuze/ uniek mens
➔ Maslow en Rogers
Karakter/ temperament
➔ Persoonlijkheid
➔ Iedereen is anders
➔ Intro en extravert
Ontwikkelingsperspectief
van nature naar nurture
- Nature= aangeboren
- Nurture= opvoeding en aanleringen (school/ vrienden)
➔ agressief zijn
levenslooppsychologie
➔ bindend aan leeftijdsfase
➔ midlifecrisis/ puberteit
Sociocultureel perspectief
- sociale interactie/ leren
➔ leren van interactie met anderen/ situaties
- cultuur algemeen (individuele cultuur – groepscultuur)
- cross-culturele psychologie
➔ culturen door elkaar (verschillende culturen Nederland)
Gedrag verklaren
- 6 perspectieven gebruiken
➔ Verder kijken
➔ Roken kan meerdere oorzaken hebben vanuit 6 perspectieven
, Kennisclip 2.1 Wat is gedrag
Gedrag
- Peuteren in je neus = gedrag
- Het laten van peuteren = gedrag
➔ Datgene wat mensen doen, maar ook wat mensen laten
• Gedrag moet waarneembaar zijn!!!
➔ Iemand is niet lui, staat wel vaak laat op
Verklaren
- Oorzaken, waardoor bepaald gedrag?
- Theorie afleiden (toetsen)
➔ Vaak meerdere oorzaken voor hetzelfde gedrag
➔ Don’t judge to quickly
Voorbeeld: Pupilreflex
- Grote pupil hangt af van licht inval
➔ Hoe feller licht → hoe kleiner pupil
- Ogen passen zich snel aan, aan veranderend licht
➔ Reflex (= ingebouwde automatische reactie lichaam)
- 1960: vinden we iets interessant → vergroot pupil
Verklaren: valt niet mee
- Verschillende oorzaken voor hetzelfde gedrag
- Gedrag verschilt per persoon
- Gedrag verschilt (soms) van situatie tot situatie
- Onze hersenen spelen cruciale rol bij gedrag
Gedrag en hersenen
- Kleine hersenen (cerebellum, achterzijde, hersenstam)
➔ Motorische activiteiten, zoals coördinatie lichaamsdelen
- Limbische systeem (midden hersenen, bovenste gedeelte hersenstam, hypothalamus)
➔ Instinctieve gedragingen: emoties, inwendige lichamelijke functies, zoals bloeddruk en
hartslag
- Hersenschors (grijze cellen)
➔ Zeker hogere functies, zoals denken, leren, waarnemen, spreken en herinneren
Kennisclip 2.2 emoties
Wat is een emotie
- Reactie op een stimulus, waarbij beoordeling plaatsvindt
➔ Blij, boos, verrast
Functie emoties
- Omgaan gebeurtenissen/ situaties
- Bedoelingen overbrengen aan anderen
- Wegwijzers naar herinneringen
➔ Hulpmiddel om te beoordelen na eerder vergelijkbare voor gekomen situaties
- Omgang van communicatie/ sociale interactie
- Helpen ons relaties aan te gaan, gebruiken, behouden
• Kunnen snel komen en gaan
➔ Soms goed onthouden (shock → 9/11)