Samenvatting van h1 t/m h7 van het boek Oplossingsgerichte vragen: Handboek oplossingsgerichte gespreksvoering (4e editie), geschreven door Frederike Bannink
Inhoud
Hoofdstuk 1: Oplossingsgerichte gespreksvoering ................................................. 1
Hoofdstuk 2: Motivatie en de samenwerkingsrelatie ............................................. 6
Hoofdstuk 3: Het eerste gesprek ...................................................................................... 10
Hoofdstuk 4: Het vervolggesprek ..................................................................................... 13
Hoofdstuk 5: Huiswerksuggesties .................................................................................... 15
Hoofdstuk 6: Afsluiten van de gesprekken ................................................................. 16
Hoofdstuk 7: Meer oplossingsgerichte vaardigheden .......................................... 17
Hoofdstuk 1: Oplossingsgerichte gespreksvoering
Bouwen aan oplossingen of problemen oplossen
Analytisch medisch model: Onderzoek -> diagnose -> voorgeschreven behandeling =
symptoomreductie.
Dit model wordt vaak toegepast in de traditionele (G)GZ, het onderwijs en binnen organisaties. Het
analytisch medisch model is nuttig als het gaat om relatief eenvoudige problemen, die kunnen
worden teruggebracht tot eenvoudige, eenduidige oorzaken.
Als het om gespreksvoering gaat, heeft het analytisch medisch model verschillende nadelen:
1. Het analytisch medisch model is probleemgericht, waardoor er een beladen sfeer kan
ontstaan met alleen maar problemen, zonder uitzicht op een oplossing -> een vicieuze cirkel
van steeds groter wordende problemen ontstaat.
2. In moeilijke, interactieve situaties zijn oorzaken van problemen vaak niet op te sporen.
3. Het gevaar bestaat dat we ons te snel vastleggen op een bepaalde oorzaak, omdat die
makkelijk aan te wijzen is, terwijl we de rest van de situatie en andere mogelijke oorzaken
negeren.
4. We kunnen soms de oorzaak vinden, maar deze niet wegnemen.
5. Meestal is het niet zo dat na het verdwijnen van de oorzaak ook de problemen zijn opgelost.
Oplossingsgericht model: Cliënt en professional krijgen weer hoop, omdat de cliënt uitgenodigd
wordt om de gewenste toekomst en oplossingen voor het bereiken van hun doel te ontwerpen. Dit
model kan nuttig zijn bij het realiseren van een gewenste toekomst. Het diagnosticeren of
classificeren van problemen is daarbij vaak niet relevant. Volgens het oplossingsgerichte model zullen
de problemen, klachten en zorgen (grotendeels) verdwenen zijn, als de gewenste toekomst
gerealiseerd is. In het oplossingsgerichte model gaat het om starten met of uitbreiden van gewenst
gedrag.
Oplossingsgericht werken = een competentiegerichte benadering met zo min mogelijk nadruk op
falen en problemen en zoveel mogelijk nadruk op competenties, eerdere successen en
uitzonderingen.
Oplossingsgericht werken is:
- Doelgericht
, - Toekomstgericht
- Praktisch
- Kort van duur
- Gericht op concreet resultaat
- Licht en positief van toon
- Sfeer en energiebesparend voor de professional
De rol van de oplossingsgerichte professional: een oplossingsgerichte professional is niet de
expert die diagnoses stelt en advies geeft, maar zijn samen met de cliënt co-expert.
Omdat de gewenste uitkomst niets te maken hoeft te hebben met het probleem of de klacht kan
oplossingsgericht werken gezien worden als een diagnose-overstijgende vorm van gespreksvoering.
De oplossingen hoeven dan ook niet aan de problemen gerelateerd te zijn. Verbetering komt vaak
tot stand door het verplaatsen van de aandacht van ontevredenheid over de huidige situatie naar
een positief doel en door stappen in die richting te zetten.
Drie stappen voor het verschuiven van de aandacht (voor de professional):
1. Erkennen van he probleem: ‘Dit is vast moeilijk voor je.’
2. Suggereren van een veranderwens: ‘Begrijp ik dat je dat graag anders zou willen?’
3. Vragen naar de gewenste toekomst: ‘Hoe zou je het anders willen?’
Paradigma van de analyse en synthese
Paradigma van de analyse: Het proberen te begrijpen van een systeem, door het op te delen is
de samenstellende elementen. Die worden geïsoleerd onderzocht en het systeem wordt vervolgens
gezien als een optelsom van de elementen.
Het werken volgens het analytisch medisch model past binnen het paradigma van de analyse.
Paradigma van de synthese: Een onderwerp wordt niet gezien als een optelsom van elementen.
Er wordt gekeken naar de samenhang van relaties tussen de elementen binnen het geheel. Vooral
complexe systemen worden gekenmerkt door deze samenhangende relaties.
Het oplossingsgericht werken past binnen het paradigma van de synthese.
Tabel: paradigma van de analyse en synthese
Paradigma van de analyse en synthese
Analyse Synthese
Oorzaak – gevolg Onvoorspelbaarheid; evolutie
Medisch model Oplossingsgericht model
, Reductionistisch convergent denken Functioneel divergent denken
Focus op het verleden Creativiteit, design
Statisch Focus op de toekomst
Biomedisch onderzoek: RCT’s Dynamisch
Standaarden, richtlijnen & protocollen (ligt Informatietheorie
vast) Navigatie d.m.v. entropie
Objectieve werkelijkheid
Werkelijkheid is afhankelijk van observatie
(onzekerheidsprincipe van Heisenberg)
(sociologie: sociaal constructivisme)
Tabel: Voorbeelden van analyse en synthese:
Mijn cliënt is somber. Mijn cliënt is chronisch
moe. Er blijkt sprake te zijn
van SOLK.
Analyse Probleem: mijn cliënt is Probleem: mijn cliënt is moe.
somber.
Onderzoek: ik neem een
anamnese af en doe
onderzoek. Onderzoek & diagnose: er is
veel onderzoek gedaan,
Diagnose: er blijkt sprake van waarna het chronisch
een depressie. vermoeidheidssyndroom is
vastgesteld.
Behandeling: we kiezen voor
een protocollaire aanpak.
Behandeling: we kiezen voor
een protocollaire aanpak.
Synthese Doel: mijn cliënt is somber en Doel: mijn cliënt is chronisch
wil weer blij zijn en zich moe en wil weer meedoen,
energiek voelen. genieten de regie over het
eigen leven terug hebben.
Functionele benadering: de
cliënt krijgt erkenning voor de Functionele benadering: er
lijdensdruk die de klachten is voldoende onderzoek
teweegbrengen. Onderzoek en gedaan. De cliënt krijgt
diagnose blijken niet direct erkenning voor de lijdensdruk
nodig. Samen kiezen we voor die de klachten teweeg
oplossingsgericht werken en brengen. We kiezen voor
maken gebruik van de oplossingsgericht werken en
competenties en maken gebruik van de context
omstandigheden van de cliënt. en competenties van de cliënt.
Wat werkt?: de cliënt bouwt Wat werkt?: de cliënt bouwt
aan de gewenste toekomst. aan de gewenste toekomst.
Hierdoor kan het doel bereikt Hier kan het doel bereikt
worden zonder aan het worden terwijl de moeheid
probleem te werken. misschien niet weg is. De
moeheid is dan echter minder
een probleem.
Hoe stimuleer je spreken over oplossingen, veranderingen en hulpbronnen?:
1. Stel uitnodigende vragen: ‘Wat wil je voor het probleem in de plaats?’ of ‘Wat is er beter?’
2. Stel detailvragen: ‘Hoe deed je dat precies?’ ‘Wat deed je precies anders waardoor het beter
ging?’
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Ilyaa. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
