Effect van de tekst: de lezersreactie, de uitwerking op jou.
Leesmotivaties = een reden om te lezen.
- Leuk, plezierig, ontspannend
- Jezelf beter leren kennen door identificatie of inleving (door herkenning)
- Nieuwsgierigheid
Smaak = literaire voorkeur
Ieder heeft andere smaak door verschil in leeftijd, opleiding, sekse…
Gender: sociaal geconstrueerde verschil in gedrag tussen mannen en vrouwen.
Verwachtingen
Verwachtingen (voor het lezen van het boek) worden opgeroepen door:
- Genre (soort boek, zoals thiller, detective of sprookje)
- Titel en omslag
- Wat je al over het boek hebt gehoord
Verwachtingen (na het lezen van het boek) worden opgeroepen door:
- Suggesties
- Vermoedens
- Meeleven met personages (interessante of intrigerende personages)
Het wel/ niet uitkomen van verwachtingen is erg bepalend voor het effect van de tekst op jou als lezer.
§2: Literaire teksten
Zakelijke teksten: informatie zo eenduidig (duidelijk en betrouwbaar) mogelijk aan de lezer presenteren
geen vragen meer.
B.V: leerteksten in schoolboek, journalistieke teksten
Literaire teksten: veel meer ruimte voor meerduidigheid/ meerdere betekenissen. Je krijgt de informatie
niet in één keer en daarnaast is deze niet direct duidelijk er blijven vragen bestaan/ open plekken.
B.V: verhalen, gedichten
Open plek: een tekstgedeelte dat voor jou als lezer onduidelijk is en dat vragen bij je oproept, die je als
lezer nog niet kunt beantwoorden.
Ontstaan open plekken:
- Informatieachterstand
- Vermoedens:
Je denkt meer te weten dan b.v. personages, maar kloppen je vermoedens? suggesties/ verwachtingen
(komen ze uit?)
- Gedrag van personages: motieven
- Titel: verband tussen titel en boek
- Kennis over de werkelijkheid:
Er wordt kennis van de werkelijkheid veronderstelt, die jij als lezer niet hebt.
, Open plekken je wil ze als lezer invullen je wordt aan het werk gezet: mentale activiteit: actieve
lezer je leest verder
De ene open plek kan je sneller invullen dan de andere. Sommige kan je helemaal niet invullen.
Gesloten einde: als aan het eind van een tekst alle open plekken door jou als lezer ingevuld zijn.
Open einde: als aan het eind van een tekst onduidelijkheden en vragen bij jou als lezer blijven bestaan.
Presentatie literaire teksten:
- Proza: de presentatie van de tekst speelt geen bijzondere rol
De regels vullen de breedte van de pagina
• Roman: 100 pagina’s of meer
• Novelle: 80-100 pagina’s
• (kort) verhaal: 80 pagina’s of minder
- Gedicht: de tekst staat op een bijzondere manier op de pagina
Versregels die niet door hoeven te lopen over de gehele breedte van de pagina
Veel wit: groepjes bij elkaar gepresenteerde regels (= strofe) worden door witregels
van elkaar gescheiden
- Toneel: de tekst is het uitgangspunt van een toneelvoorstelling. Het bestaat uit de tekst
die verschillende personages uit moeten spreken en eventuele aanwijzingen over
kleding, decor en belichting.
Non-fictie: als jij erop vertrouwt dat de informatie van de tekst overeenkomt met de werkelijkheid en dus
betrouwbaar en geloofwaardig is (zakelijke teksten).
Fictie: de schrijver mag de werkelijkheid naar zijn hand zetten door deze te verdraaien en personages,
emoties en gebeurtenissen verzinnen die een bepaald effect bij jou als lezer kunnen oproepen (vaak:
literaire teksten)
Een fictionele tekst hoeft voor de lezer geen waarheidsgetrouwe weergave van de werkelijkheid te zijn.
Let op! Niet alle literaire teksten zijn fictioneel. Er is ook literaire non-fictie: teksten die een betrouwbare
beschrijving van de werkelijkheid geven, maar die met literaire technieken zijn geschreven. Bijvoorbeeld:
Essay: een beschouwende of betogende tekst waarin de schrijver op literaire wijze zijn persoonlijke visie
over het onderwerp presenteert.
§3 Tekst, lezer en betekenis
Na lezen: eerste reactie. Soms gaat het verder dan dit: je probeert vast te stellen wat de tekst voor jou
betekent.
Betekenis of thematiek: wat de tekst voor jou betekent.
Spontane betekenisgeving: alleen aandacht voor bepaalde aspecten van de tekst. Je bent gericht op wat
je direct aanspreekt of opvalt en hier verbind je een bepaalde betekenis aan (door invloed van eigen
leven).
Bewuste betekenisgeving = analyseren: op zoek naar samenhang en betekenis.
Hoofdstuk 2: Het lezen van verhalen
§1: Waarover wordt verteld?
Verhalende teksten: teksten waarin een geschiedenis (waarover) wordt verteld. Een verhalende tekst
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper dominiquegeerdink. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.