Samenvatting
Samenvatting hoofdstuk 12 afweer vwo 5 Nectar
Samenvatting over hoofdstuk 12 afweer van het vwo 5 leerboek nectar
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
12.1 Planten en afweerStekels en doornen van planten beschermen een plant tegen grote herbivoren zoals reeën
en konijnen . Deze bescherming is een vorm van mechanische afweer. Tegen kleine
herbivoren, zoals rupsen, werken de stekels minder goed. Die dieren kruipen er gewoon
tussen door, gelukkig eten ze minder dan de grote herbivoren. Daarom is het voordeliger
voor de plant om zich alleen te beschermen tegen grote schade. Sommige planten hebben
wel voorzieningen om alle herbivoren af te weren. Er zitten mieren in de bomen die de boom
beschermen, als tegenprestatie levert de boom nectar en eiwitten aan de mieren. Zo hebben
boom en mier beide voordeel van elkaar (mutualisme).
Andere planten hebben stoffen waarmee ze zich beschermen tegen herbivoren. Dit is een
vorm van chemische afweer. De meeste stoffen smaken bitter, dat maakt de planten
onaantrekkelijk om te eten.
Plantencellen herkennen schadelijke schimmels en bacteriën via receptoren op de
celmembranen, dit leidt tot maatregelen. Bijvoorbeeld het sluiten van de huidmondjes, zodat
de bacteriën niet binnen kunnen komen. Of het maken van H2O2 (waterstofperoxide)
waardoor de celwand verdikt en meer bescherming biedt. Als een cel beschadigd is komt er
NO (stikstofoxide) vrij. NO is dodelijk voor de ziekteverwekkers maar ook voor de plantencel
zelf. De plantencel maakt meteen een stof die het NO binnen de cel onschadelijk maakt.
Vindt er vraat plaats, dan scheiden bijna alle planten stoffen af. Veel geurstoffen werken als
een soort signaal voor de rest van de bladeren. Die bladeren reageren door stoffen te maken
die bladetende dieren niet lekker vinden.
12.2 Bescherming
Op aarde leven heel veel eencellige organismen zoals bacteriën. Bacteriën hebben geen
celkern. Hun DNA ligt los in het grondplasma. Om overzicht te krijgen hebben biologen
bacteriën onder andere ingedeeld op;
de leefomgeving
de voedselherkomst
de celvorm
celwandverschillen
Dekweefsels vormen een fysische barrière voor ziekteverwekkers en gevaarlijke stoffen. De
weefsels bestaan uit nauw aaneensluitende cellen. Grote moleculen en ziekteverwekkers
kunnen er niet tussendoor. Zo schermen dekweefsels het inwendig milieu af van het
uitwendige milieu. De opperhuid is een voorbeeld van dekweefsel. De buitenste laag is de
hoornlaag. Deze laag bestaat uit dode, verdroogde cellen. Door kleding, douchen en
afdrogen slijten deze celresten af. De hoornlaag groeit weer aan door delende cellen van de
onderste laag van de opperhuid, de kiemlaag. Door de afvallende cellen verdwijnen ook
talloze bacteriën die op de huid leven. Er blijven nog genoeg bacteriën over.
, De bruine kleur die je krijgt van de zon is een
beschermingsreactie tegen uv door een extra productie van
pigment door de melanocyten. Het pigment hoopt zich op om de
kern van naburige cellen in de kiemlaag en beschermt zo het
DNA. Gebeurt dat niet, dan kan het DNA beschadigen en kan
huidkanker ontstaan. Ook is de verdikking van de opperhuid een
goede bescherming tegen uv-straling.
Naast de buitenkant staan ook delen in de binnenkant van je lichaam in contact met het
uitwendige milieu. Je longen bijvoorbeeld bij het ademhalen en je darmen wanneer je eet.
Je ademwegen en je verteringsstelsel zijn aan de binnenzijde bedekt met een speciale
cellaag; het slijmvlies. In dit dekweefsel scheiden slijmbekercellen slijm af dat
bacteriedodende stoffen bevat. In de longen werkt het als een kleeflaag, waaraan bacteriën
en stoffen blijven plakken. Dekweefselcellen van de luchtwegen hebben trilharen, die met
krachtige slagen het vervuilde slijm richting keelholte brengen. Daar slik je het in.
12.3 Niet-specifieke afweer
Muggen doorboren de huid, de eerste verdedigingslinie van
de mens om een virus in te brengen.
Virussen maken gebruik van cellen om zich te
vermeerderen. Een virus bestaat uit erfelijk materiaal (DNA
of RNA) met daaromheen een eiwitkapsel en soms, bij
dierlijke virussen, daar omheen een membraan met eiwitten.
Met die eiwitten hecht een virus zich aan receptormoleculen
in het membraan van de gastheercel. De gastheercel neemt
het virus op via endocytose en eenmaal binnen, komt het
erfelijk materiaal van het virus vrij. De ribosomen op het
RER van de gastheercel vertalen het virus-RNA naar
viruseiwitten.
1 ervan, maakt nieuwe virus-RNA-strengen. Na montage van de eiwitten en RNA, wordt het
virus afgewerkt in het Golgi-systeem, daarna verlaten de nieuwe virussen de gastheercel, die
daarbij sterft (apoptose). De virussen infecteren dus andere cellen. Als er veel cellen
gelijktijdig sterven, kan dat de persoon erg ziek maken.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nikkivanderklei8. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,69. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 66997 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen