Samenvatting O&A thema 2. Hoofdstuk 4 t/m 6
Hoofdstuk 4 prenatale ontwikkeling en geboorte
Van conceptie tot geboorte.
De ontwikkeling van een mens begint meteen bij de bevruchting. Vanaf het moment van de
conceptie begint de samengesmolten eicel en zaadcel zich te delen en binnen een week is er
een klompje cellen. Die cellen krijgen een specialistischer functie.
Embryo
Na twee weken is er sprake van een embryo. De embryonale fase duurt bij de mens tot
weken. In deze periode worden de zintuigen, de belangrijkste organen en spieren, botten en
bloedsomloop gevormd. Ook de hersenen en zenuwstelsel beginnen te ontwikkelen. Een
acht weken oud embryo is 2,5 centimeter lang.
Foetus
Vanaf 8 weken tot aan de geboorte spreek je van een foetus. Een foetus ontwikkelt zich in
snel tempo. Hij groeit in lengte en gewicht en de lichaamshoudingen veranderen hierbij
sterk. Tijdens de foetale fase ontwikkelen de hersenen zich steeds verder. Aan het eind van
de zwangerschap kan de foetus horen en reageren, en wisselen slapen en waken zich af. Een
foetus kan huilen, de hik hebben, zijn oogjes sluiten en op zijn duim zuigen. In de foetale
fase ontwikkelt de foetus zich ook tot meisje of jongen.
Miskraam
15 tot 20 % van alle zwangerschappen eindigt in een miskraam. Meestal gebeurt dat in de
eerste 12 weken van de zwangerschap. De meeste miskramen zijn het gevolg van een
aanlegstoornis. De oorzaak ligt vaak bij het kind zelf, maar niet altijd. Ook factoren zoals,
medicijngebruik, roken of gebruik van drug en alcohol door de moeder.
Invloeden op de prenatale ontwikkeling
Voor de geboorte leeft een baby afgeschermd van de buitenwereld. Maar die afscherming is
geen blokkade. Alle baby’s maken dus een verschillende ontwikkeling door. De ontwikkeling
voor de geboorte noemen we prenatale ontwikkeling. Prenatale ontwikkeling is de
ontwikkeling tussen de bevruchting en het geboren van de baby. Deze periode noem je de
prenatale fase ( gemiddeld 26 dagen ).
Aanstaande moeders die gezond eten, niet roken en drinken en geen medicijnen gebruiken
etc. hebben een grotere kans op een gezonde baby. Een gezonde leefstijl van de zwangere
vrouw heeft niet alleen invloed op de prenatale ontwikkeling van het kind, maar het
verkleint ook de kans op overgewicht, hoge bloeddruk en hart-en vaatziekten bij het kind. De
,placenta heeft als taak schadelijke stoffen tegen houden. Uit onderzoek blijkt dat roken,
drugs en alcohol schadelijk zijn voor de foetus. Ze leiden tot miskramen, vroeggeboorte,
sterfte in de babytijd en een verstandelijke beperking. Ook grote hoeveelheden van cafeine
kan schadelijk. Het hangt af van de fase van de zwangerschap welke gevolgen de schadelijke
stoffen hebben. Sommige richten in het begin meer schade aan, andere aan het eind.
De geboorte
Een normale zwangerschap duurt gemiddeld 40 weken. Maar bij weinig duurt de
zwangerschap 40 weken. Meestal vindt de geboorte plaats bij een zwangerschapsduur
tussen de 37 en 42 weken. De geboorte is een grote overgang voor zowel ouders als de
baby. Het is volgens sommige de meest ingrijpende verandering die een mens in zijn leven
meemaakt. De hele leefomgeving verandert namelijk en ook de manier waarop het kind
leeft. Voor de geboorte leefde het kind in een donkere, warme, natte en kleine ruimte
waarin constant geruis was te horen. Na de geboorte wordt het kind voor het eerst
geconfronteerd met fel licht, met koude, absolute stilte en met veel ‘droge’ leefruimte. Ook
draagt hij voortaan kleertjes. Ook veranderd de manier van zuurstof en voedsel innemen.
Van ademhaling en voeding via de navelstreng moet hij, overschakelen op ademhaling met
de longen en voeding via de mond.
Apgar-score
Zodra de baby geboren is, krijgt hij zijn eerste rapport, bij dit rapport gaat het om de Apgar-
score. De Apgar-score is het resultaat van onderzoek bij een pasgeborene, waarbij 5
onderdelen worden beoordeeld : huidskleur, ademhaling, hartslag, spierspanning en reactie
op prikkels. Voor ieder onderdeel kan de pasgeborene 0, 1 of 2 punten halen. De meeste
baby’s zijn in een goede conditie en halen een 8, 9 of 10. De baby heeft dan een mooi roze
huidskleur, een goede hartslag, haalt regelmatig adem en maakt bewegingen. Ook zijn
reactie op prikkels is goed. Hoe lager de score, hoe slechter de conditie van de baby.
Sommige baby’s hebben het na de geboorte moeilijk, ze moeten op gang komen. Daarom
doen ze het na 5 of 10 minuten nog een keer. Soms haalt een baby na de geboorte een 5,
maar na 10 minuten een 9 of 10.
Risico’s tijdens de geboorte
Soms verloopt de geboorte niet goed. Een van de risico’s is zuurstofgebrek tijdens de
geboorte, met gevolg als hersenletsel. Dit kan oplopen tijdens de geboorte kan tot
lichamelijke en/of verstandelijke beperkingen leiden. Als kinderen te vroeg geboren worden,
lopen ze extra risico tijdens en na de geboorte.
Vroeggeboorte
Als de bevalling plaatsvindt voor de 37e week, dan is sprake van vroeggeboorte. Dit gebeurt
bij 7 tot 8 % van de zwangerschappen. We spreken dan van een premature baby. Als de
bevalling plaatsvindt voor de 28e week, dan wordt het kind een extreem premature baby
genoemd. Als de bevalling plaatsvindt voor de 28e week, wordt het een extreem premature
, baby genoemd. Als een zwangerschap voor de 22e week tot een einde komt, spreek je van
een miskraam. Oorzaken van een vroeggeboorte zijn : hogere leeftijd van de moeder,
meerlingzwangerschap, ivf-zwangerschap, roken van de moeder, ingreep bij
probleemzwangerschappen ( artsen grijpen in om de baby in betere kans op overleven ).
Risico’s bij premature baby’s
Premature baby’s lopen een groter risico te sterven of ernstig ziek te worden dan voldragen
baby’s. Ook de kans op een blijvende beperking is groter. Hoeveel risico een premature baby
loop, hangt af van het geboortegewicht. Wanneer baby’s minder dan 2500 gram wegen, is
dat een laag geboortegewicht. Doordat premature baby’s zich niet volledig hebben kunnen
ontwikkelen, is hun zenuwstelsel onrijp. Ze zijn hierdoor vaak erg gevoelig voor prikkels in de
omgeving. Wat ze zien, horen, voelen is al snel te voel, met als gevolg dat hun ademhaling
even stopt en hun hartslag vertraagt. Een ander gevolg is niet soepel bewegen. Ze bewegen
schokkerig. De overdaad aan prikkels en hun eigen schrikbewegingen zorgen ervoor dat
premature baby’s sneller en vaker huilen.
Couveuse
Een couveuse is een medische voorziening die een ziekte en/of te vroeg geboren baby
volledig omsluit. In deze gecontroleerde omgeving wordt de baby verpleegd en nauwlettend
geobserveerd. In een couveuse wordt de temperatuur geregeld, dat wordt gedaan omdat ze
niet in staat zijn hun eigen temperatuur te regelen. Ook verkleint een couveuse de kans op
een infectie, want de baby ligt in een afgeschermde omgeving. In de couveuse zijn alleen
twee uitsparingen, zodat de baby zonder gevaar behandeld kan worden. Soms mag je baby
uit de couveuse. Het is belangrijk dat de baby contact heeft met zijn ouders. Daarom kunnen
de ouders iedere dag met de baby kangoeroeën, ( buidelen ). Daarbij wordt het kind op de
blote borst van de ouder gelegd.
Ontwikkelingsproblemen
Bij een zwangerschapsduur van minder dan 32 weken en een geboortegewicht lager dan
1500 gram heeft bijna de helft van de baby’s ontwikkelingsproblemen, zoals :
motorische problemen: bijvoorbeeld onleesbaar of heel langzaam schrijven, houterig
bewegen, coördinatiestoornissen, evenwichtsproblemen.
cognitieve problemen: een aantal vroeggeboren heeft leerproblemen, andere hebben een
lichte of ernstigere verstandelijke beperking.
concentratie- en gedragsstoornissen: sommige kinderen zijn heel druk, anderen zijn erg
teruggetrokken.