Recht 2
Les 1: hoofdstuk 4.1: onderneming en ondernemingsvorm
Onderneming is per wet verschillend!
Kenmerken ondernemingsbegrip
- Organisatie van kapitaal en arbeid
- Deelname economische verkeer
- Deskundigheid bij directie en personeel
- Streven naar winst
- Lopen van financieel risico
- Streven naar continuïteit
Al is een non-profitorganisatie niet op winst gericht, zij is ook niet op verlies gericht.
Volgens het Handelsregister 2008 (Hrb.) is sprake van een onderneming indien een
voldoende zelfstandig optredende organisatorische eenheid van één of meer
personen bestaat waarin door voldoende inbreng van arbeid of middelen, ten
behoeve van derden diensten of goederen worden geleverd of werken tot stand
worden gebracht met het oogmerk daarmee materieel voordeel te behalen
In de Wet op de ondernemingsraden (WOR) daarentegen wordt als definitie van de
onderneming gegeven: ‘elk in de maatschappij als zelfstandige eenheid optredend
organisatorisch verband waarin krachtens arbeidsovereenkomst of krachtens
publiekrechtelijke aanstelling arbeid wordt verricht’.
‘Een onderneming is een activiteit waarbij kapitaal en arbeid worden gecombineerd
om goederen en/of diensten voort te brengen en aan te bieden op een markt, zulks
voor eigen risico.’
De vennootschap is een samenwerkingsovereenkomst tussen vennoten om een
onderneming in stand te houden. We onderscheiden hierbij:
- De overeenkomst tussen de vennoten; zijnde de overeenkomst van
vennootschap
- De onderneming, zijnde de combinatie van kapitaal en arbeid die als
vennootschap wordt aangediend
Ondernemingsvormen:
1. Een eigenaar: eenmanszaak, een natuurlijk persoon
2. Persoonsvennootschap: samenwerkingsovereenkomst tussen personen om
samen te werken (overeenkomsten waarbij twee of meer rechtssubjecten
(vennoten) zich verbinden tot een inbreng van vermogensbestanddelen of
arbeid met de bedoeling daardoor samen vermogensrechtelijk voordeel te
behalen)
A: maatschap
B: vennootschap onder firma
C: commanditaire vennootschap
3. Rechtspersoon: Een rechtspersoon is een eigen persoon en kan precies
hetzelfde doen als een natuurlijk persoon
A: vereniging
B: coöperatieve vereniging
C: onderlinge waarborgmaatschappij
D: naamloze vennootschap
, E: besloten vennootschap
F: stichting
Rechtspersoon: Art. 2:5 BW
o Het begrip rechtspersoonlijkheid is een uitvinding van het recht, waarbij een
van een natuurlijke (of andere rechts) persoon afgescheiden vermogen met
een eigen doel zelfstandig drager is van rechten en verplichtingen
o Een rechtspersoon staat wat het vermogensrecht betreft, met een natuurlijk
persoon gelijk, tenzij uit de wet het tegendeel voortvloeit.
o In beginsel is alleen het vermogen van de rechtspersoon aansprakelijk voor
de handelingen die in het kader van de onderneming zijn verrichte
Niet alle vennootschapen zijn rechtspersoon en niet alle rechtspersonen zijn
vennootschap.
Handelsnaam: naam waaronder de onderneming wordt gedreven
Art. 5 Handelsnaamwet
i.v.m. verwarring bij publiek verboden handelsnaam te voeren die
- Reeds door een ander gevoerd
- In geringe mate van ander afwijkt
Handelsregister:
- Beheer door kamer van koophandel
- Functie: door informatieverstrekking rechtszekerheid verstrekken omtrent
ondernemingen en rechtspersonen
- Inschrijvingsplicht voor ondernemingen en rechtspersonen in Nederland (Art.
5 en 6 Hregw)
- Inschrijving is geen bestaansvereiste voor onderneming
- Wet stelt wel sancties op niet inschrijving
Tot het ondernemingsrecht wordt gerekend zowel het recht betreffende de
onderneming zelf als het recht betreffende de rechtsvorm van de onderneming.
Het ondernemingsrecht omvat:
- Het rechtspersonenrecht (Boek 2 BW)
- Het recht betreffende de contractuele vennootschappen (Boek 7A BW: titel 9,
Wetboek van koophandel (WvK) titel 3)
- De handelsregisterwet 2007 (Hrw.) en Handelsregisterbesluit 2008 (Hrb.)
- De handelsnaamwet
- De Faillissementswet
- De Wet op de ondernemingsraden (WOR)
- Het SER-besluit Fusiegedragsregels 2015
, Hoofdstuk 4.2: eenmanszaak en contractuele vennootschappen
Eenmanszaak:
- Geen wettelijke regeling
- Een natuurlijk persoon is eigenaar
- Geen oprichtingsvereisten
- Inschrijvingsplicht handelsregister
- Eigenaar zowel privé, als zakelijk aansprakelijk
- Nadeel: geen onderscheid privé/ zakelijk vermogen
- Administratieplicht 3:15i BW jo. 2:10 BW
- Overdracht niet mogelijk
Personenvennootschappen
Maatschap: Art. 7a: 1655-1688 BW
VOF: maatschap + Art. 16-18, 22-34 Wvk
CV: vof + Art. 19-21 Wvk
Bestuurshandelingen: de doelstelling van de maatschap verwezenlijken door de
vennoten concrete werkzaamheden/ handelingen moeten verrichten
- Beheersdaden zijn alle handelingen die in het kader van de normale
dagelijkse gang van zaken van de maatschap worden verricht
- Beschikkingsdaden zijn handelingen die niet in de categorie beheers-
handelingen vallen, dus handelingen die niet tot de alledaagse verrichten van
de vennootschap behoren
o Is al bij het aangaan van de overeenkomst in het beheer voorzien, dan is de
beheersbevoegdheid alleen herroepbaar door de overige maten als er sprake
is van ‘gewichtige reden’ (van een gewichtige reden zal spraken zijn in het
geval de beheersbevoegde maat misbruik maakt van zijn bevoegdheid)
o Is de beheersbevoegdheid later overeengekomen, dan is zij te allen tijde
herroepelijk conform de regels van de lastgeving
‘Maatschap is een overeenkomst, waarbij twee of meerdere personen zich verbinden
om iets in gemeenschap te brengen, met het oogmerk om het daaruit ontstaande
voordeel met elkander te delen.’
Maatschap:
- Overeenkomst tot samenwerking Art. 6:213 ev BW
- Van twee of meer (rechts) personen
- Gericht op het behalen van vermogensrechtelijk voordeel
- Ten behoeve van alle vennoten
- Door middel van inbreng
- Van ieder van de vennoten (maten) (7A: 1662 BW)
Daarbij geldt het beginsel van de affectio societatis: een samenwerking op basis van
gelijkwaardigheid (dit is niet hetzelfde als gelijkheid)
Een participatieovereenkomst is een overeenkomst waarbij een van de partijen deelt
in de winst van de ander
We kennen twee soorten maatschappen:
- Maatschappen onder gezamenlijke naam: openbare maatschap die dient tot
uitoefening van een ‘beroep’
, - Maatschappen onder niet gezamenlijke naam: stille maatschap, kan ter
uitoefening van een ‘beroep’ als ter uitoefening van een ‘bedrijf’
Maatschap aansprakelijkheid extern (maatschap is een overeenkomst)
Alle maten gezamenlijk:
- Indien maat onbevoegd handelt -> alleen zichzelf (7A:1679 BW)
- Indien maat onbevoegd handelt ten voordele van de maatschap -> alle maten
voor gelijke delen (7a:1681 BW)
- Indien maat bevoegd handelt -> alle maten voor gelijke delen (7A:1680 BW)
tenzij ondeelbare prestatie
Bevoegd: volmacht, beheersdaden (= gewone gang van zaken), bekrachtiging,
voordeel of opgewekte schijn
Heeft een maat onbevoegd gehandeld, dan kunnen onder bijzondere
omstandigheden de overige maten toch mede gebonden zijn. Dit is het gevolg als:
- De overige maten de handeling achteraf alsnog goedkeuren (Art. 3:69 BW)
- De handeling ten voordele van de maatschap heeft gestrekt (daarvan is slecht
sprake indien de gehele transactie per saldo voor de vennootschap (financieel
gesproken) voordelig blijkt te zijn geweest)
- De derde te goeder trouw is afgegaan op de door de medematen gewekte
toerekenbare schijn dat de handelende maat bevoegd was (Art. 7A: 1681 en
3:61 lid 2 BW)
Maatschap verdeling resultaat
Art. 7A:1670 BW
- Volgens maatschap overeenkomst
- Indien geen afspraak over winstverdeling, dan naar rato van inbreng (wie
meer inbrengt, krijgt naar verhouding meer winst),
Geld (waarderen), goederen (waarderen), genot van goederen (waarderen),
arbeid
Een maat mag nooit uitsluiten van de winst, wel van verlies
Einde maatschap
Einde maatschap (Art. 7A: 1683 en 1684 BW)
- Verloop van tijd
- Tenietgaan goed of volbrengen handeling
- Opzeggen door één van de vennoten
- Overlijden, curatele of faillissement
- Overige zelf te bepalen in contract
Oplossing einde bij opzeggen/ overlijden: voortzettingsbeding
Vennootschap onder Firma:
- De overeenkomst van maatschap is vormvrij (kan dus ook mondeling worden
gesloten)
- De vennoten zijn bevoegd om namens de VOF rechtshandelingen te
verrichten, tenzij zij daarvan zijn uitgesloten (Art. 17 lid 1 WvK). De
vertegenwoordigingsbevoegdheid van de vennoten kan door afspraken tussen
de vennoten beperkt worden (Art. 17 lid 2 WvK)
- Ingeschreven in het handelsregister (Art. 5 Hrw. en Art. 17 Hrb.)
