Samenvatting
Samenvatting Hormonen Biologie Hoofdstuk 12 Nectar 4e editie vwo 5
Biologie samenvatting Nectar hoofdstuk 12 hormonen 5VWO Nectar 4e editie biologie 5vwo leerboek.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
1 beoordeling
Door: floreklinkert • 1 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Biologie Hoofdstuk 12 - Hormonen§12.1 - De aanmaak van hormonen
Hormonen zijn signaalstoffen die je lichaam via het bloed naar je cellen vervoert. Hormoonklieren
zijn endocriene klieren. Zij geven hun producten af aan het inwendige milieu, het bloed en aan de
weefselvloeistof, cellen en lymfe. Bij zweet- en verteringsklieren komen de producten in het
uitwendige milieu terecht, op je huid of in de darm. Dat zijn exocriene klieren. Hormonen komen
zo overal in het lichaam en sturen processen aan in de cellen van meerdere organen en weefsels.
Alleen cellen met passende receptoren voor een hormoon reageren. Deze doelwitcellen bevinden
zich in de doelwitorganen en -weefsels. Door hun reactie veranderen lichaamsprocessen.
Daarnaast stimuleren hormonen uit de geslachtsklieren de celdeling in verschillende delen van het
lichaam. Ook bevorderen zij de ontwikkeling van de secundaire geslachtskenmerken en het
gedrag. De producten van de hormoonklieren beïnvloeden allerlei processen die door activiteiten
of door omstandigheden veranderen - lichaamstemperatuur en glucosegehalte.
De centrale hormoonklier
De hypofyse ontvangt vanuit de hypothalamus informatie over het lichaam en coördineert de
aansturing van hormoonklieren. Ook regelt de hypofyse de groei en de rijping van de
geslachtscellen. De ligging net als de structuur maken duidelijk dat de hypofyse de verbinding is
tussen hersenen en hormoonstelsel (binas 89a en c). De hypofyse bestaat uit twee delen:
● de neurohypofyse (achterkwab) - bestaat uit zenuwweefsel en geeft neurohormonen van
de hypothalamus af aan het bloed.
● de adenohypofyse (voorkwab) - bestaat uit klierweefsel dat verschillende hormonen
afgeeft, aangestuurd door de hypothalamus.
Hersenen en hypofyse
Een goede bloeddruk is belangrijk voor homeostase. Als reactie op een dalende bloeddruk maken
neuronen in de hypothalamus het neurohormoon ADH. Via de uitlopers van de neuronen komt
ADH in de neurohypofyse, waar de uitlopers het afgeven aan het bloed. Bloedvaten trekken
hierdoor samen en de uitscheiding van water via de nieren vermindert, waardoor de bloeddruk
stijgt. Ook het neurohormoon oxytocine komt via de neurohypofyse in het bloed en beïnvloedt de
contractie van de gladde spieren in de baarmoederwand bij de bevalling en is betrokken bij sociaal
gedrag. Andere neurohormonen stimuleren de adenohypofyse. Synapsen in de hypothalamus
geven de releasing-hormonen (RH’s) af aan het bloed, waarna ze rechtstreeks terugkomen in de
adenohypofyse (binas 89a en c). Zo stimuleert het FSH-releasing-hormoon de adenohypofyse tot
afgifte van FSH dat de geslachtsklieren stimuleert. Weer andere neuronen geven
inhibiting-hormonen (IH’s) af, die de productie door de hypofyse afremmen.
Regelen van hormoonconcentraties
Je lichaam stemt de concentraties van de hormonen nauwkeurig op elkaar af. Zo stimuleert FSH
uit de hypofyse de groei en ontwikkeling van de follikels in de eierstokken. De ontwikkelde follikels
maken oestradiol. Dit stimuleert de afgifte van LH door de hypofyse waarna de ovulatie volgt. Na
de ovulatie ontstaat het gele lichaam, dat naast oestradiol ook progesteron maakt. De hormonen
remmen elk de afgifte van FSH-RH door de hypothalamus en van FSH door de hypofyse. Veel
hormoonconcentraties zijn op deze manier via een negatieve terugkoppeling geregeld waardoor
de concentratie van een hormoon in het bloed voortdurend rond de norm blijft. Dit in
tegenstelling tot positieve terugkoppeling, waarbij de hormoonconcentratie juist stijgt.
, Plantenstoffen en oestrogenen
Mensen krijgen via hun voeding allerlei stoffen binnen. Sommige daarvan binden aan de
membraanreceptoren, bestemd voor hormonen. Daardoor kunnen zij je lichaam beïnvloeden.
§12.2 - Reacties op hormonen
In stappen beïnvloedt de hypothalamus een aantal lichaamsprocessen en coördineert de
homeostase. Geactiveerd door een releasing hormoon uit de hypothalamus komen hormonen als
GH (groeihormoon) en ACTH (adrenocorticotroop hormoon) (binas 89a en c) vrij uit de hypofyse.
Deze hormonen stimuleren verschillende hormoonklieren, die op hun beurt via eigen hormonen
hun doelwitweefsels en -organen activeren.
Receptoren voor hormonen
Een hormoon werkt uitsluitend bij de eigen doelwitcellen. Alleen zij bezitten de juiste receptoren
voor dat hormoon.
● Hydrofobe steroïdhormonen, gemaakt uit cholesterol, gaan eerst door het celmembraan
en vormen met een receptor in het grondplasma een hormoon-receptorcomplex, dat het
DNA in de doelwitcel activeert. Via RNA ontstaat in het grondplasma een bepaald eiwit
dat in de cel bijvoorbeeld werkt als enzym.
● Tyrosinehormonen zijn ook hydrofoob. Deze hormonen, gemaakt van het aminozuur
tyrosine (binas 67k1), bereiken hun doelwitcellen op twee manieren.
■ koppelen aan een specifieke membraanreceptor (adrenaline)
■ passeren het celmembraan en koppelen aan receptor in grondplasma
(schildklierhormoon)
● Peptidehormonen, opgebouwd uit aminozuren binden aan eigen receptoren in het
celmembraan van hun doelwitcel (binas 89b).
Signaalstoffen in de cellen
De receptoren van adrenaline en peptidehormonen veranderen van vorm wanneer er hormonen
aan koppelen. Dat geeft aan de binnenkant van het celmembraan een reactie. Dan volgt een
cascade aan reacties, waarbij een secundaire boodschapper ontstaat. Die heeft de boodschap
overgenomen van het hormoon en vormt een verbinding met het molecuul dat in de cel de actie
gaat uitvoeren. Secundaire boodschappers zijn kleine moleculen die snel door het grondplasma
diffunderen. Zij kunnen in een cel meerdere doelwitmoleculen hebben, daardoor kunnen
hormonen meer dan één respons opwekken in een doelwitcel.
Signaalstoffen in weefsels
Het groeihormoon stimuleert dieper gelegen cellen van de huid tot deling. Uit beschadigde cellen
die meer oppervlakkig liggen, komen stoffen vrij die hun buurcellen stimuleren te delen. Deze
signaalstoffen, groeifactoren, hechten aan receptoren van buurcellen. Dat leidt tot de vorming van
eiwitten die het controlesysteem van de celdeling beïnvloeden. DNA-synthese en celdeling volgen.
Je lichaam maakt verschillende groeifactoren en ze activeren meestal meerdere doelwitcellen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper noellaakerboom. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen