Biologie Hoofdstuk 13 - Zenuwstelsel
§13.1 - Het centrale zenuwstelsel
Het zenuwstelsel kent twee delen:
● Het centrale zenuwstelsel (CZS) bestaat uit de neuronen van de hersenen en die van het ruggenmerg
met hun ondersteunende cellen (binas 88b).
● Het perifere zenuwstelsel bestaat uit zenuwen, bundels uitlopers van neuronen die zintuigen verbinden
met het CZS toevoeren en het CZS met spieren en klieren.
De soma (celkern) is bepalend betreft om welk deel van het zenuwstelsel het gaat.
Het centrale zenuwstelsel
De donkere kleur van de grijze stof is afkomstig van de cellichamen van de neuronen. De lichte kleur van de
witte stof komt van myeline, een witgele vetachtige stof (binas 88a). In de hersenen liggen de cellichamen aan
de buitenzijde en de uitlopers met myeline aan de binnenzijde; in het ruggenmerg is
dat andersom. Het ruggenmerg ligt beschermd in het wervelkanaal en is omgeven
door 3 ruggenmergsvliezen, de hersenen liggen in de schedel en zijn omgeven door 3
hersenvliezen. Om de hersenen onder andere te beschermen tegen ongewenste
stoffen, is er een bloed-hersenbarrière, die selectief stoffen doorlaat via actief
transport. De ruimtes tussen de endotheelcellen van de haarvaten zijn erg klein door
tight junctions. Ook spelen astrocyten een belangrijke rol bij de uitwisseling van
stoffen tussen het bloed en het hersenvocht. Astrocyten zijn gliacellen, steuncellen
met veel uitlopers, die een vrijwel gesloten kring rondom de haarvaten vormen.
Grote en kleine hersenen
De grote hersenen (binas 88c) bestaan uit twee helften, met elkaar verbonden via de hersenbalk (binas 88c1).
In het hersenschors geven neuronen informatie aan elkaar door. De grote hersenen verwerken informatie,
maar ook logisch redeneren, je wil, het bewustzijn, de geheugenfuncties en de emoties behoren tot hun. De
kleine hersenen (binas 88c1) spelen vooral een rol in het coördineren van bewegingen. De coördinatie vindt
plaats in nauwe samenwerking met de grote hersenen, de hersenstam en het ruggenmerg.
Hersenschors
De hersenschors bevat sensorische en motorische centra (binas 88c2). Hoe omvangrijker en complexer de
informatiestromen zijn, des te groter de sensorische en motorische centra (binas 88c3). Primaire sensorische
centra ontvangen informatie uit zintuigen; bewustwording. De secundaire sensorische schors interpreteert,
vergelijkt en slaat informatie op die vanuit zintuigen binnenkomt. De primaire motorische centra leveren
informatie om spieren aan te sturen. Door de motorprogramma’s uit de secundaire motorische schors kun je
de bewegingen gecoördineerd uitvoeren. De motorische schors van de rechterhersenenhelft bestuurt de
linkerzijde van het lichaam en die van de linkerhersenhelft de rechterzijde.
Thalamus & Hypothalamus
De thalamus selecteert welke impulsen van zintuigen naar de verschillende gebieden van de hersenschors
gaan. Het speelt een sleutelrol bij het selecteren van informatie. De hypothalamus is betrokken bij de
homeostase, onder andere door het aansturen van de hypofyse. De hypothalamus bevat ook de thermostaat
voor het regelen van je lichaamstemperaruur (binas 87b) en je biologische klok.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper noellaakerboom. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.