Samenvatting hoofdstuk 6 tijd van regenten en vorsten
6.1 een wereldeconomie
Kenm. aspect: Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van
een wereldeconomie.
Kapitalisme= het economische systeem waarbij personen geld in een onderneming
investeren om winst te maken
Ontstaan door de handel in luxe producten
De productiemiddelen waren privébezit
Tot de 19e eeuw:
- Handelaren hadden een leidende rol
Zij zetten ook arbeiders aan het werk om textiel en andere handelswaar te maken
DUS: Handelaren hielden zich bezig met handel en nijverheid, met handel als
hoofdzaak.
Handelskapitalisme= vroege vorm van kapitalisme
Ontwikkeling van het handelskapitalisme
1500-1600 (tijd van ontdekkers en hervormers):
-Ontdekkingsreizen en overzeese handelsreizen
Veel kapitaal van belang
Rijke kooplieden gingen samenwerken
VB: Voor de ontdekkingsreizen/handel met Azië werkte de Portugese koning samen
met handelskapitalisten uit Italië en Duitsland.
DUS: handelskapitalisme groeide verder
1600-1700 (tijd van regenten en vorsten):
-Nederlanders werden snel na hun ontdekking van Oost-Azië ook actief in Azië
Er ontstonden compagnieën voor de handel op Oost-Azië in Holland en Zeeland
Deze compagnieën voegden zich samen tot 1 groot bedrijf (1602)
= VOC (Verenigde Oost-Indische Compagnie)
DUS: handelskapitalisme kwam tot bloei
Rechten van de VOC
-Mocht van de Nederlandse overheid als enige Nederlandse onderneming handel
drijven in Azië. VOC dreef dus handel met Azië
Monopolie = alleenrecht
-Mocht verdragen sluiten met vorsten
-Mocht oorlog voeren
-Mocht gebieden besturen
DUS: Deze grote handelskapitalistische onderneming werd met steun van de
overheid gesticht.
Engeland, Denemarken en Frankrijk deden hetzelfde
VOC
-De VOC verkocht aandelen (= papieren waarmee de kopers mede-eigenaar werden
van het bedrijf) zodat de VOC alles kon betalen wat voor de handel nodig was
(zeeschepen, salarissen en zilver).
, - Aandeelhouders kregen jaarlijks een deel van de winst, de rest werd in het bedrijf
gestoken.
-Eerste bedrijf ter wereld met aandeelhouders die hun geld in de onderneming lieten
zitten.
Daarvoor betaalden handelskapitalisten telkens voor 1 reis
-Het bedrijf werd geleid door aparte bestuurders ipv de aandeelhouders.
-In Azië werd er een gouverneur-generaal aangesteld als hoogste bestuurder.
Het handelsnetwerk van de VOC
-De VOC veroverde een monopolie (= alleenrecht) op de Molukken
Bovenstaande = onjuist
VOC kreeg van de Staten-Generaal (= bestuur van de Republiek) een monopolie (
=het alleenrecht )om te handelen in Azië. D.w.z. dat andere bedrijven uit de
Republiek daar geen handel mochten drijven. Het doel was om te zorgen dat de
Nederlandse bedrijven elkaar niet ‘dood’ zouden concurreren. Dan zou er te weinig
winst gemaakt worden.
Let op: de Staten-Generaal had geen macht over buitenlandse bedrijven: er waren
dus wel Engelsen en Portugezen die in Azië handel dreven (en Arabieren)
VOC=
Geïnteresseerd in specerijen, nootmuskaat en kruidnagels groeiden alleen hier.
Portugezen, Spanjaarden en Engelsen werden verjaagd.
Molukkers gedwongen om alleen met de VOC te handelen.
Gevolg: Opstand van de bewoners van de Molukse-Banda eilanden
Bijna alle inwoners werden vermoord, uitgehongerd of als slaven weggevoerd.
VOC stichtte landbouwbedrijven die alleen nootmuskaat produceerden, hier
werden slaven uit India tewerkgesteld.
Jan Pieterszoon Coen (gouverneur-generaal)
-Gaf opdracht om de Bandanezen uit te roeien.
-Vernietigde Jakatra op Java en bouwde de nieuwe stad Batavia.
1. Het nieuwe hoofdkwartier van de gouverneur-generaal
2. Werd een verzamelplek van alle VOC-schepen die van en naar Europa voeren.
Multinational= onderneming met meerdere vestigingen in verschillende landen
-Uitgebreid handelsnetwerk aan de kust met factorijen (China, Japan, Perzië, India
en Ceylon).
de compagnie nam deel aan de bestaande handel tussen delen van Azië
-Bij Kaap de Goede Hoop werd er een kolonie gesticht die diende als
verversingspost voor de schepen die tussen Batavia en Amsterdam voeren.
DUS: De VOC had een uitgebreid handelsnetwerk;
Zij waren actief op de Molukken, Java, Kaap de Goede Hoop en aan de factorijen.
-De VOC verdiende in Europa het meest aan specerijen uit Azië, ze haalden ook
zijde en thee uit China, katoen uit India en koffie uit Arabië/Java.
Het handelsnetwerk van de WIC (= West Indische Compagnie)
-Voeren op de Atlantische oceaan naar West-Afrika, Caribische eilanden en Zuid- en
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mail145. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.