Samenvatting
Samenvatting geschiedenis examenkatern De Republiek
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- HAVO
Samenvatting geschiedenis van het examenkatern De Republiek havo 4/5
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 10 pagina's
Voorbeeld 2 van de 10 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Examenkatern De RepubliekStaatsvorming en centralisatie
Al in 1515 werd Karel V uitgeroepen tot heer der Nederlanden. In 1516 werd hij koning van
Spanje en in 1519 keizer van het Duitse Rijk. Karel V had alle Nederlanden nog niet in handen
maar met de verovering van Gelderland in 1543 waren alle zeventien gewesten onder één
bestuur gebracht.
In de praktijk waren de gewesten en de steden gewend om zichzelf te besturen. In de
Middeleeuwen hadden ze in ruil voor belastingen privileges rechten en vrijheden verworven.
Karel V probeerde een meer centraal bestuur in te stellen, maar was afhankelijk van de rijke
burgerij voor de betaling van de vele oorlogen die hij voerde. Sommige privileges werden
door de centralisatiepolitiek bedreigd en de strijd tegen het protestantisme werd ook gezien
als een aantasting van de privileges.
Luther
Toen Karel V in 1919 keizer werd was Luther net begonnen met de Reformatie. Hij ergerde
zich aan de rijkdom en macht van de kerk en verwierp de zelfgemaakte kerkelijke wetten. De
Bijbel moest in de volkstaal worden vertaald en de mens kon niet gered worden door de
kerk, maar alleen door de genade van God. Lutters opvattingen vonden snel verspreiding via
boeken en pamfletten en steeds meer Duitse vorsten steunden hem.
Karel V riep in 1521 te Worms de belangrijkste Duitse vorsten en edelen bijeen om de
geloofseenheid in zijn rijk te redden. In een toespraak hield Luther vast aan zijn opvattingen
en werd hij door Karel V een ketter genoemd. Karel V voerde jarenlang samen met de
katholieke vorsten oorlog tegen de protestantse vorsten maar moest uiteindelijk in 1555 bij
de Vrede van Augsburg toestaan dat in Duitsland voortaan de regel zou gelden: 'wiens
gebied, diens godsdienst' zou gelden. Dat hield in dat elke vorst zelf het geloof van zijn
onderdanen mocht bepalen.
, De Inquisitie
Binnen de gebieden waar Karel de V gezag uitoefende trad hij hard op tegen het
protestantisme. Al in 1521 stelde hij een inquisitie in die ketters moest opsporen en
berechten. Maar de ketters hielden stand en Karel V voerde steeds strengere wetten in zoals
het 'Bloedplakkaat' uit 1550 waarin bepaald werd dat alle ketters moesten worden gedood.
Hoewel de protestanten een minderheid vormen had een deel van het volk en bestuurders
grote moeite met de hardheid van de inquisitie. Men zag het als een aantasting van de
privileges. Maar Karel V vond dat hij als absoluut vorst de privileges mocht aantasten.
Calvinisten
Nadat Filips II aan de macht was gekomen verbreidde het calvinisme zich in de
Nederlanden. Calvijn en Luther verschilden van opvatting over de rol van de overheid. Luther
vond dat gelovingen altijd de overheid moesten gehoorzamen en zich niet zonder
overheidstoestemming mochten organiseren. Calvijn vond, zo nodig, zonder toestemming
van de overheid kerken moesten vormen en desnoods tegen een 'goddeloze' overheid in
opstand moesten komen. Dat was uitermate geschikt voor de Nederlanden waar geen
protestantse vorsten waren.
Filips II zette de politiek van eenheid van geloof voort, maar de hoge edelen vroegen hem in
1565 de kettervervolging te matigen en meerdere geloven toe te staan. In een 'Smeekschrift
der edelen' in 1566 vroegen de edelen aan Margaretha van Parma, de landvoogdes van Filips
II, de vervolgingen te staken. Steeds openlijker werden bijeenkomsten van de calvinisten
gehouden en werden honderden kerken en kloosters aangevallen waarbij beelden werden
vernield.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anniekzwiers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67866 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen